merfu' hadis / merfû' hadîs

• Sahâbe-i kirâmın (Resûlullah efendimizin sohbetinde yetişmiş mübârek arkadaşlarının); "Resûlullah'tan işittim, böyle buyurdu" diyerek haber verdikleri hadîs-i şerîf. Buna, hadîs-i mevsûl de denir.

alamet-i kıyamet / alâmet-i kıyamet

• Kıyametin kopmasını haber veren belirtiler.

arazi-i mektume / arâzi-i mektume

• Huk: Beytülmâle haber verilmeksizin kullanılan mahlul veya müstahik-i tapu araziler.

beşir

• Müjdeli haber veren. Müjde getiren.
• Güler yüzlü. Hub. Cemil.
• Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) bir vasfı.

casus

• (Çoğulu: Cevâsis) Hafiye. Gizli sırları haber veren. Kendi asıl şahsiyetini gizleyip, kendini iyi şahsiyet şeklinde göstererek ve gizli yollarla bir devletin askeri, siyasi ve mâli durumlarına dair haberleri başka bir devlet menfaatına olarak toplayıp bildiren kimse.

• Gizli sırları haber veren, ajan.

cefr / جفر

• Gaipten haber veren bilim. (Arapça)

dabbet-ül arz / dâbbet-ül arz

• Hadis-i şerifle âhir zamanda olacağı haber verilen ve âhir zaman alâmetlerinden olan bir nevi mahluk.

ehl-i keşf-il kubur

• Kabir âleminde olanları bilen, kabirdeki ölünün ahvâlini keşfedip doğru olarak haber veren veli, evliya.

enişe

• Hafiye, gizli polis. (Farsça)
• Casus. Gizli haberler öğrenerek veya sırları çözerek düşmanlara haber veren kimse. (Farsça)
• Dalkavuk, yaltakçı. (Farsça)

eşhas-ı ahirzaman / eşhâs-ı âhirzaman

• Âhirzamanda geleceği haber verilen şahıslar.

fal

• Atılan boncuk ve baklaya, koyunun kürek kemiğine ve benzerlerine bakmak sûretiyle gaybdan, gelecekten haber verme işi.

falcı

• Fala bakan, gaybı bildiğini iddiâ eden. Gaybı anlamak için güyâ bir takım vâsıtalara mürâcaat eden kimse. Atılan boncuk ve baklaya, koyunun kürek kemiğine ve sâir şeylere bakıp bunlardan manâ çıkarır görünen; gaybden haber verdiğini iddiâ eden kimse.

faran

• İncil'de Mekke dağlarına verilen isim. Hz. Peygamber'in (A.S.M.) Faran dağlarında zuhur edeceği İncil'de haber verilmiştir.

fetva

• Bir hâdise, bir muâmele hakkındaki hükm-ü şer'îyi ehli olanın haber vermesi ve o hükme dair verilen mâlumat, bilgi.

galgale

• Sür'atle gitmek.
• Gecenin gitmesi.
• Haber vermek.

gayb

• Hazır olmama, gizli kalma. Hazır olmayan gizli kalan, görünmeyen.
• Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerde bildirilmeyen, his organları, tecrübe ve hesâb ile anlaşılmayan gizli şeyler.
• Akıl ve his (duyu) organları ile bilinemeyip, ancak peygamberlerin haber vermesi ile bilinen, Allahü teâ

gayb-aşinalık / gayb-âşinâlık

• Gaybdan haber verme.

gayb-bin / gayb-bîn

• Gaybı gören, görünmeyen âlemden haber veren.

• Gaybı gören. Herkesin bilemediği geleceği feraseti ile hissedip bilen. İstikbalden haber veren. (Farsça)

gaybi i'caz / gaybî i'câz

• Geçmiş zamanda gelecekte gerçekleşecek hâdiselerin bir mu'cize olarak haber verilmesi.

gaybi ihbar / gaybî ihbar

• Bilinmeyen, görünmeyen şeyleri haber verme.

hadis-i mevsul / hadîs-i mevsûl

• Sahâbînin (Resûlullah efendimizin arkadaşları); "Resûlullah'tan işittim, böyle buyurdu" diyerek haber verdiği hadîs-i şerîfler. Bunda, Resûl-i ekreme kadar rivâyet edenlerin hiç birinde kesinti olmaz.

hadis-i mütevatir / hadîs-i mütevâtir

• Bir çok Sahâbînin Peygamber efendimizden ve başka bir çok kimsenin de bunlardan işittiği ve kitâba yazılıncaya kadar, böyle pek çok kimsenin haber verdiği hadîs-i şerîfler.

hatif

• Gayıptan haber veren cinnî.
• Sesi işitilen ve kendisi görülmeyen, seslenici. Ses verici, çağırıcı.

i'lam / i'lâm

• Haber verme, bildirme.

ihbar / اخبار / ihbâr / اِخْبَارْ

• Haber vermek. Haber almak. Alınan haber. Anlatmak.

• Haber verme.

• Haber verme.

• Haber verme.

• Bildirme, haber verme. (Arapça)
• İhbar etmek: Bildirmek, haber vermek. (Arapça)

• Haber verme.

ihbar eden

• Haber veren.

ihbar etme

• Haber verme.

ihbar etmek

• Haber vermek.

ihbar-ı evvelin / ihbar-ı evvelîn

• Geçmişte yaşamış topluluklar hakkında haber verme.

ihbar-ı faruki / ihbar-ı fârukî

• Hicri ikinci bin yılın müceddidi İmam-ı Rabbânî Ahmed el-Fârukî es-Sirhindî'nin (k.s.) bildirdiği, haber verdiği kişi.

ihbar-ı gayb / ihbâr-ı gayb / اِخْبَارِ غَيْبْ

• Gaybdan haber verme.

ihbar-ı gaybi / ihbâr-ı gaybî

• Bilinmeyen gayb âleminden, gelecekten haber verme.

ihbar-ı gaybiye

• Bilinmeyen bir şeyle, gelecekle ilgili haber verme.

ihbar-ı gaybiye-i nebeviye

• Hz. Peygamberin geleceğe dair haber vermesi.

ihbar-ı guyub

• Gelecekten, bilinmeyen gizli şeylerden haber verme.

ihbar-ı nebevi / ihbar-ı nebevî

• Peygamberimizin haber vermesi.

ihbar-ı sadıka

• Doğru haber verme.

ihbarat / ihbarât / ihbârât

• Haber vermeler.

• Haber vermeler.

ihbarat-ı gaybiye / ihbârât-ı gaybîye

• Önceden bilinmeyen ve görünmeyen âlemden haber vermeler.

ihbarat-ı sadıka-i ahmediye / ihbârât-ı sadıka-i ahmediye

• Peygamber Efendimizin (a.s.m.) dosdoğru haber vermeleri.

ihbari / ihbarî

• Haberle alâkalı. Haber vermeğe dair.
• Gr: Bir işin ne zaman olacağını bildiren fiil.

ihbariyye

• Haber vermek işi.
• Kaçak veya kayıp eşyayı haber verene mükâfat olarak verilen para.

ihbarname

• Yazılı haber. Yazı ile haber vermek. (Farsça)
• Belirli hadiselere dair bilgi olarak, alâkalı olduğu yere verilen yazı. (Farsça)
• Bir paranın ödenmesi veya başka bir muamelenin yapılması lüzumuna dair resmi bir daireden gönderilen ihtarnâme. (Farsça)

ikrar / ikrâr

• Açıktan söylemek. Kabul ve tasdik etmek. Hakkı itiraf etmek. Karar vermek. Mukarrer kılmak.
• Fık: Bir kimseye diğerinin kendisinde olan hakkını haber vermek.

• Îmânını açıkça, dil ile söylemek.
• Bir kimsenin kendisiyle alâkalı olup, başkasına âit bulunan bir şeyi haber vermesi, îtirâf etmesi.

inba

• Haber verme. İhbar eyleme. Tebliğ etme.

inşad

• Edb: Şiir okuma. Şiiri kaidesine uygun ahenk ile okuma. Sesini yükseltme.
• Arayıp soruşturma.
• Birisini hicvetme.
• Kayıp olan bir şeyi haber verme.

iş'ar / iş'âr

• Yazı ile haber vermek. Anlatmak, bildirmek.

• Yazı ile haber verme.
• Anlatmak, bildirmek.

iş'ar olma

• Bildirme, haber verme.

işaret-i miraciye

• Miracın işaret etmesi, haber vermesi.

işaret-i nebeviye

• Peygamber Efendimizin (a.s.m.) haber vermesi, işaret etmesi.

jurnal

• İhbar, haber verme.

kahin / kâhin / كاهن / كَاهِنْ

• Karışık ve tahmini sözlerle gaibden haber verdiği söylenen kimse. Haberci. Falcı.
• Âlim.

• Gaipden haber verme iddiasında bulunan kimse, falcı.
• İlkel dinlerin ruhani reisleri.

• Gelecekten haber veren kimse.

• Gaipten haber veren, kehanette bulunan. (Arapça)

• Gaybdan haber verme iddiâsında olan.

kahinane / kâhinane

• Kâhin gibi ve ona benzer şeklide haberler veren. Bir nevi zan ile gaibden haber verir gibi. (Farsça)

kahinlik / kâhinlik

• Gelecekten haber verme.

kasas

• Haber vermek. Hikâye etmek, anlatmak.
• Tetebbu' etmek.
• Tıb: Göğüs kemiği. Göğüs ortası.

kaside-i ercuze / kaside-i ercûze

• (Ürcuze) Hz. İmam-ı Ali (R.A.) tarafından bahr-ı recez vezni üzere yazılan ve istikbalden haber veren meşhur kasidenin adı.

• Hz. Ali tarafından yazılan ve istikbalden haber veren kaside.

kehanet / kehânet

• Gaibden haber vermek. Falcılık. Kâhinlik etmek. (İlâhi ihbârât-ı gaybiyyeye istinad etmeden, gaybdan haber vermek ve falcılık ve kâhinlik etmek dinen kat'iyyetle haramdır.)

• Kâhinlik, gaipten haber verme, falcılık.

• Gelecekten haber verme.

keramet-i gaybiye / kerâmet-i gaybiye

• İleriye dönük, geleceği haber veren kerâmet.

keramet-i gaybiye-i gavsiye

• Şeyh Abdülkadir-i Geylânî'nin geleceğe dair keramet şeklinde haber vermesi ve bu haberin gerçekleşmesi.

kerbela

• Irakta Seyyid-üş şühedâ Hz. İmam-ı Hüseyin Efendimizin (R.A.) meşhed-i mübârekleri olan yer. (Cibril var haber ver Sultân-ı Enbiyâya.Düşdü Hüseyin atından sahra-yı Kerbelâya) (Kâzım)

kevahin

• (Tekili: Kâhin) Kâhinler. Falcılar. Gaibten haber verenler.
• Alimler.

kıyamet alametleri / kıyâmet alâmetleri

• Kıyâmetin kopmasının yaklaştığına dâir Resûlullah efendimizin haber verdiği büyük ve küçük alâmetler, işâretler.

levt

• Gizlemek, saklamak.
• Sorduklarını değil de başkasını haber vermek.

ma'nevi tevatür / ma'nevî tevâtür / مَعْنَو۪ي تَوَاتُرْ

• Yalan üzerine birleşmesi imkânsız olan bir topluluğun aynı hâdiseyi farklı tarzlarda haber vermesi.

mehdi / mehdî

• Kıyâmete yakın geleceği, Peygamber efendimiz tarafından haber verilen ve İslâmiyet'i ve adâleti yeryüzüne hâkim kılacak olan mübârek zât.

mihail

• Resul-i Ekremin (A.S.M.) geleceğini haber veren ve bir ismi de Mişâil olan eski zaman Peygamberlerinden bir Zâttır. Kitabının 4. bab'ında: "Ahir zamanda bir ümmet-i merhume kaim olup, orda hakka ibadet etmek üzere, mübarek dağı ihtiyar ederler. Ve her iklimden oraya birçok halk toplanıp Rabb-ı Vâhid

mu'cize

• İnsanların, yapmasında âciz kaldıkları ve ancak Allah tarafından peygamberlere nasib olan hârika. Kerametten yüksek, fevkalâde hâdise.
• Mu'cize, Halik-ı Kâinat tarafından peygamberlerin hakkaniyetine ait bir tasdiktir. Sahih hadislerle mu'cizeler haber verilmiş ve tesbit edilmiştir.

muan'an

• An'aneli. Senedli. Kimden kime haber verildiği şâhid ve râvilerin isimleri ile bildirilmiş olarak.

mübeşşir

• İyi haber verip sevindiren. Hayırlı haber veren. Müjdeleyen.

mübeşşirat

• (Tekili: Mübeşşir) Hayırlı alâmetler.
• Müjdeleyenler, hayırlı haber verenler.

muhabere

• Haberleşme. Karşılıklı birbirine haber verme.

muhabir

• Haber veren, haberci.
• Gazeteye havadis gönderen kimse.

muhaddes

• Haber verilmiş. Tahdis olunmuş, şükranla bildirlimiş. Sadık-ül hads olan kimse.
• Her zan, tahmine feraseti isabetli olan.
• Nakil ve rivayet edilmiş olan.

muhbir / مخبر / مُخْبِرْ

• Haber veren. Haberci. Haber toplayan.
• Birisinin fenâlığını alâkadar makama haber veren. Jurnalcı.

• Haber veren.

• Haber veren.

• Haber veren, haberci. (Arapça)

• Haber veren.

muhbir-i gaybi / muhbir-i gaybî

• Gaydan haber verici Peygamber Efendimiz (a.s.m.).

muhbir-i sadık / muhbir-i sâdık / مُخْبِرِ صَادِقْ

• Doğru sözlü haber verici, peygamber.

• Hep doğru söyleyici, doğru haber verici mânâsına Muhammed aleyhisselâm.

• Doğru haber veren.

mukarrün-bih

• Başka birisine âit olduğu, birisi tarafından haber verilen hak. İkrâr olunan hak.

mukırr

• (Karâr. dan) Doğruyu ve gerçek olanı söyliyen. Kabahat veya ayıbını gizlemeden söyliyen.
• Fık: Birinin, kendisinde hakkı olduğunu haber veren kimse.

müneccim

• Yıldızların hareketlerini gözetleyerek geleceğe dâir haber verdiğini iddiâ eden, yıldız falına bakan kimse. Astrolog.
• İlm-i nücûm yâni astronomi ilmiyle uğraşan kimse. Astronom.

münhiye

• Haber veren, haberci.

münzir

• (Nezir. den) Olacak bir şeyi haber vererek korkutan, akibetin kötülüğünü bildiren.
• Kâfir ve münafıkların Cehennem'e gideceğini haber veren.

münzirat / münzirât

• Haber verip kötülüğünü söyleyerek korkutanlar.

müş'ir

• Bildiren, haber veren.

• İş'ar eden, haber veren, bildiren.

mütevatir hadis / mütevâtir hadîs

• Birçok sahâbînin Resûl-i ekremden ve başka birçok kimsenin de bunlardan işittiği ve kitaba yazılıncaya kadar, böyle hep, çok kimselerin haber verdiği hadîs-i şerîfler.

nabi

• Haber veren, haberci.
• Urfa'lı kıymetli bir şâirin ismi. (Mi: 1626- 1712)

nai / naî

• Kötü haber veren.

naiye

• Ölüm haberi götüren, kötü haber veren.

nefs-i ihbar / nefs-i ihbâr / نَفْسِ اِخْبَارْ

• Haber vermenin kendisi.

nesh

• Emir ve yasaklarla ilgili şer'î (dînî) bir hükmün, ondan sonra gelen şer'î bir delîl (hüküm) ile kaldırılması, yürürlülük zamânının sona erdiğinin haber verilmesi, açıklanması. Hükmü kaldırılan delîle, nâsih; kaldırılan hükme mensûh denir.

nezir / nezîr

• (Nezr. den) Bir iş için korkulacak bir şey söyleyip gözdağı vermek. İlerdeki hesap için korkutmak. ("Beşir" in zıddıdır)
• Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâmın bir vasfı olup Allaha (C.C.) inanıp itaat etmeyenlere cehennemden haber verdiği için "Nezir" denmiştir.

• Korkutan, cezayı haber veren.

nişve

• Koklamak.
• Bilmek.
• Haber vermek.

ravi / râvi / râvî

• Rivayet eden, haber veren.

• Rivâyet eden, nakleden; duyduğu veya gördüğü bir sözü, bir işi, bir olayı başkasına haber veren; Resûlullah efendimizin hadîs-i şerîflerini, metin (hadîs-i şerîfin kendisini) ve senedi (nakledenleri) ile birlikte nakleden hadîs âlimi.

reml-remil

• Remil, kum falı: bazı işaretlerle gaipten haber verme.

rivayet / rivâyet

• Bir şeyi haber vermek veya haber verilen şey.
• Nakletmek, bildirmek.

şahid / şâhid

• Şâhidlik eden, görüp bilen. Birinin başkasında hakkının bulunduğunu isbat için şehâdet (şâhidlik) ederim demek sûretiyle hâkimin huzûrunda ve hasmın karşısında haber veren.

şart

• Biri diğerinin şartına bağlı olan iki cümleden ilki. Meselâ "Haber verirsen, gelirim" ifadesinde "Haber verirsen" şarttır, "gelirim" cezadır.

şehadet / şehâdet

• Birinin başkasında hakkı bulunduğunu bildirmek için, hâkim karşısında ve iki hasmın yanında, şehâdet ederim diyerek haber vermek.
• Şehîdlik, şehîd olmak.

şekva

• Şikâyet, âciz kaldığını ve zayıflığını haber vermek.
• Su kabının ağzını açmak.

setr-i gayb

• Gelecekten haber verilmemesi.

süfyan / süfyân

• Âhirzamanda geleceği ve İslâm dinini yıkmak için çalışacağı sahih hadislerde haber verilen dinsiz ve münâfık bir şahıs.

tahaddüs

• Yok iken peyda olmak. Ortaya çıkmak. Meydana gelmek. Olmak.
• Haber vermek, sezgi.

tahbir

• (Haber. den) Haber etme. Haber verme.

takavvül

• Haber vermek.
• Yalan söylemek.

takvil

• (Çoğulu: Takvilât) İftira. Yalan söyleşmek.
• Haber vermek.

tebşir

• Müjdelemek. Hayır haber vermek. Müjdelenmek.

tenbie

• Haber vermek.

tenzir

• (İnzâr. dan) Olacak bir hâdiseyi haber vererek korkutma. (Müjdenin zıddı)

tevatür / tevâtür / تَوَاتُرْ

• Yalan üzerine birleşmesi imkânsız olan bir topluluğun aynı hâdiseyi haber vermesi.

tübba'

• Hz. Muhammed'in (A.S.M.) bi'setten evvel geleceğini haber veren ve şiiri ile imanını ilân eden bir Yemen Meliki.
• Câhiliyetten evvel Yemen Padişahlarının nâmı.
• Bir kuş cinsi.

uhduse

• Hayret edilecek derecede uydurma haber.
• Haber verilen nesne.

vaid / vaîd

• İyiliğe sevk veya kötülükten kurtarmak için ileride olacak kat'i hâdiseleri haber vererek korkutmak.
• Cehennemi haber vermek.

• İyiliğe sevk veya kötülükten kurtarmak için ileride olacak kesin hadiseleri haber vererek korkutmak, cehennemi haber vermek.