ayn-el yakin / ayn-el yakîn

• (Ayn-ül yakîn) Göz ile görür derecede görerek, müşâhede ederek bilmek.

ayn-el-yakin / ayn-el-yakîn

• Görerek bilme.
• Hadîs-i şerîfte bildirilen ihsân (Allahü teâlâyı görüyormuş gibi ibâdet etme) mertebesinde bir ışığın kalbde parlaması. Zamanımızda tarîkata girmiş bir çok kimse, kendilerine tasavvufçu süsü vererek vahdet-i vücudu dillerine almış, bundan yüksek mertebe olmaz sanıyor.

aynelyakin / aynelyakîn

• Gözle görerek kesin bilgi edinme.

basirane / basîrâne

• Görerek. Bilerek. Basiret sahibine yakışır halde. (Farsça)

• Görerek, bilerek.

• Görerek.

biaynelyakin / biaynelyakîn

• Gözle görerek kesin bilgi edinme.

biaynilyakin / biaynilyakîn

• Gözle görerek kesin bilgi edinme.

bil'iltizam / bil'iltizâm / بِالْاِلْتِزَامْ

• Gerekli görerek.

• Lüzumlu görerek.

bilmüşahede / بالمشاهده

• Görmek suretiyle, görerek.

• Görerek.

ehl-i sahv

• Uyanık iken hakikatlere görerek ulaşan Allah dostları.

gamz

• (Çoğulu: Gamuz) Göz yummak, gizli olmak, yumuşak muamele etmek.
• Kolay görerek ihmal etmek.
• Çukur yer.

iktifaen / iktifâen

• Yetinerek, yeterli görerek.

iltizamkarane / iltizamkârâne

• Gerekli görerek.

iman-ı şühudi / îmân-ı şühûdî

• Basîret (kalb gözü) ile müşâhede ederek, görerek olan îmân.

istidlal / istidlâl

• Delîl getirme. Akıl ile, düşünerek, inceleyerek eseri (yapılan işi) görerek yapanı; yaratılmışları görerek yaratanı anlamak.

istihfafkarane / istihfafkârane

• Küçümseyerek, küçük görerek, hafifseyerek, ehemmiyet vermeyerek. (Farsça)

istisvaben

• Beğenerek, doğru bularak, mâkul görerek.

keşfen / كَشْفاً

• Perdeli hakîkati görerek.

meratib-i münkeşife-i meşhude

• Bizzat görerek açığa çıkmış mertebeler (k-ş-f;.

müdebbir / مُدَبِّرْ

• Sonunu görerek tedbîr alan.

müdebbir-i hakim / müdebbir-i hakîm / مُدَبِّرِ حَك۪يمْ

• Sonunu görerek hikmetle önlem alan (Allah).

mülazemeten

• Staj görerek. Maaşsız ve aylıksız olarak.

müsamahakarane / müsamahakârâne / müsâmahakârâne

• Görmemezliğe gelerek, müsamaha ederek, hoş görerek. (Farsça)

• Hoş görerek.

müstasgirane / müstasgirâne

• Küçümseyerek, küçük görerek. (Farsça)

mütebassırane / mütebassırâne

• İyice düşünerek, basiretle, ileriyi görerek. (Farsça)

mütedebbirane / mütedebbirâne

• İlerisini görerek. Tedbirli ve ölçülü olarak. (Farsça)

nazaran

• Nisbeten, nisbetle kıyaslıyarak.
• Bakarak, görerek.

re'y-ül ayn

• Kendi gözüyle görerek.

re'yel-ayn

• Kendi gözüyle görerek.

sahabi / sahâbî

• Peygamberimizi görerek îman eden hayırlı kimseler.

şahsen

• Şahıs olarak, ferd olarak. Şahısça, kendi.
• Yalnız uzaktan görerek.

şuhuden

• Görerek.

tabi'iyyeciler / tabî'iyyeciler

• Canlılarda ve cansızlardaki, akıllara hayret veren intizâmı (düzeni) ve incelikleri görerek, bir yaratanın varlığını söylemekle berâber; öldükten sonra tekrar dirilmeği, âhireti, Cennet'i ve Cehennem'i inkâr edenler (red edip, kabûl etmeyen, inanmaya nlar).

taklid / taklîd

• İnanılacak şeylerde düşünmeden, anlamadan, yalnız başkasından işiterek, görerek inanma, îmân etme.
• Amelde yâni yapılacak işlerde delîlini araştırmadan bir müctehidin ictihâdlarına (mezhebine) uyma, bağlanma.
• Kendi mezhebine göre yapmasında harâc (meşakkat) veya zarûret buluna

tasviben

• Doğru bularak, tasvib ederek, münâsib görerek.

tazarru'

• Kendini alçaltarak, aşağı görerek, Allahü teâlâya yalvarma.
• Tövbe etmek.

teberrüken / تبركا

• Mübarek görerek,uğur sayarak. (Arapça)

tedbir / tedbîr / تَدْب۪يرْ

• Sonunu görerek önlem alma.

tesahül

• Kolay görerek ihmal etme, gevşeklik gösterme.

tevbe-i istigfar / tevbe-i istigfâr

• Kendini kusurlu görerek, günâhlara tövbe etmek, Allahü teâlâdan af dilemek.

üveysi / üveysî

• Üstâdı, hocası olsun olmasın, hayatta veya vefât etmiş bir büyüğün rûhâniyetinden istifâde ederek, terbiye görerek yetişen, olgunlaşan kimse. Bu şekilde yetişme yoluna üveysîlik denir.

yakin / yakîn

• Şüphesiz, sağlam ve kat'i olarak bilmek. (Yakîn: Ma'rifet ve dirayetin ve emsalinin fevkinde olan ilmin sıfatıdır. İlm-i yakîn denir, ma'rifet-i yakîn denilmez. Ayn-el yakîn: (kelimenin merfu hali ayn-ul yakîndir.) Göz ile görür derecede veya görerek, müşahede ederek bilmek. Meselâ; uzakta bir duman