ada

• Gr : Kendinden sonra gelen ismi cerreder. Harf-i cerr'dir. "...den başka, ...den gayrı" mânasına gelir.

ahar

• (Aher) Gayrı, başkası. Diğeri.

aher

• Başka, diğer, gayrı.

ale-l-ıtlak

• Umumiyetle. Mutlaka. Bir suretle kayıtlı olmayarak. Mingayri tahsis.

arz

• Bir büyüğe bir şeyi hürmetle vermek. Bir işi büyüğüne hürmetle anlatmak. İzâh etmek. Takdim etmek. Bir kimseye bir şeyi izhar etmek.
• Kıymetli bir şeyi diğer bir şeyle değiştirmek.
• Bir şeyin birden, âniden meydana gelmesi.
• Altın ve paradan gayrı mal, metâ. Bir şeyin uz

belh

• Bazan, sivâ (gayri) manasını ifâde eder.

bes

• Kâfi. Yeter. Yetişir. (Allah bes, gayri heves) (Farsça)

cezu'

• Çok sızlanan, kıvranan, feryad eden. Allah'tan gayrısından imdad bekleyen.

cizye / جزیه

• Gayrimüslim vergisi. (Arapça)

dall-i bi-l işare

• (Dâllibilişâre) Sözdeki mânanın işâretine göre delil olmak. Üç nevi delâletten biri ile sevkedildiği mânanın gayrisine yâni; söylenince maksud-u asli olmayan bir mânaya delâlet eden lâfızdır. Meselâ: "Cenab-ı Hak bey'i helâl, ribâyı haram kılmıştır." ibâresi, bey', yani alış-veriş ile ribâ (fâiz) ar

dar-ı harp / dâr-ı harp

• Müslümanlarla savaş halinde olan gayri müslim ülke.

dun / dûn

• Gayrı, diğer, maadâ.

edat

• Sebep. Âlet. Avadanlık.
• Gr: Kendi başına mâna ifade etmeyip, kelime veya fiillerle birlikte mâna ifade eden kelime veya harf. İsim ile fiilden gayri kelime.

gayr-ı men hüve leh

• Sâhibinden gayrısı.

gayriyet

• Ayrılık. Gayrılık.

gayriyyet / غيریت

• Gayrılık. (Arapça)

gayrullah

• Allah'tan gayrisi, yaratılan her şey.

hıtab

• Sözü âşikâre ve yüzüne söylemek.
• Seninle gayrin arasında olan kelâm.

ihsasiyye

• Tecrübeden ve hissedilenden gayrısını kabul etmeyen. Hissiyyun ve maddiyyun fırkasından olanlar. İmansızlık. Dinsizlik.

istiğlalen

• Gayrimenkulü rehine koymak suretiyle.

li-aynihi / li-aynihî

• Kendisi ile bir. Aynı ile.
• Allah tarafından emrolunan bir şeydeki güzellik, ya li-aynihi bir hüsündür veya li-gayrihi bir hüsündür. Ya kendi zatındaki bir güzellikten dolayı hasendir veya başkasında sabit bir güzellikten dolayı bir hasendir. Meselâ: Biz iman ile me'muruz. İmandaki hü

maada / mâadâ

• Başka. Fazla. Bundan gayrı. (İstisnâ kelimesidir)

• -den başka, gayri.

maal-gayr

• Başkası ile birlikte. Gayrısı ile.

masiva

• Ondan gayrısı. (Allah'tan) başka her şey hakkında kullanılan tâbirdir) Dünya ile alâkalı şeyler.

melze

• At seğirtirken koltuklarını uzatmak.
• Süngü ile veya gayrı nesne ile ta'n eylemek.

meşfu'

• Müşterek sınırlı gayrimenkul.

nafile

• Fık: Farz ve vâcibden gayrı mecburiyet olmadığı hâlde yapılan ibadet. Fazladan yapılan iş.
• Menfaatli olmayan. Ziyâdeden olan.
• Torun.
• Ganimet malı. Bahşiş. Atiyye.

nun-u mütekellim-i maa-l gayr

• Mütekellim-i maalgayrın "nun" harfi. Fiildeki cemi' sigasındaki nun.

sabil

• Gezkere denilen nesne. (Onunla ters, balçık ve gayri ne olursa taşırlar).
• Yolcu kimse.

sefahat

• Gayrı meşru zevk ve eğlenceye düşkünlük.

sefahet-perest

• Gayrı meşru zevk ve eğlencelere düşkün olan, ahlâksızca davranan.

sefahetçi

• Gayrı meşru zevk ve eğlenceye düşkün olan.

sefahetçiler

• Gayrı meşru zevk ve eğlencelere düşkün olanlar.

sefahethane

• Gayri meşru zevk ve eğlence yeri.

siva / sivâ / سوا

• Başka, gayrı, diğer. Kasd.

• Öte, başka, gayrı. (Arapça)

terk-i masiva / terk-i mâsivâ

• Allah'tan gayrısını terk etmek. Allah rızası olmayan işlerden, fâni ve fena dünya işlerinden vazgeçip Allah rızasına yönelmek. Kalbinde Allah sevgisi ve muhabbetinden daha ileri bir sevgi bırakmamak.

terk-i sefahet

• Gayrı meşru zevk ve eğlenceleri bırakma.

ucm

• Araptan gayrisi. Arap milletinden olmayanlar.
• (Tekili: Acmâ) Dilinde tutukluk olanlar.