ademnüma / ademnümâ

• Yokluk gösteren.

• Yokluğu gösteren.

adil / âdil

• (Âdile) Adâlet eden. Allah'ın emirlerini noksansız tatbik eden. Doğru. Doğruluk gösteren. Adâlet sahibi.

afitab-ı hak-nüma / âfitâb-ı hak-nümâ

• Hakkı ve doğruyu gösteren güneş.

ahlak-ı hasene / ahlâk-ı hasene

• Yüksek ahlâkı en parlak ve ulvi bir şekil ve ruhta gösteren ve bilfiil yaşayan Peygamberimizin (A.S.M.) ve O'nun yolunda gidenlerin ahlâkı.

akrebek / عقربك

• Saati gösteren ibre. (Arapça - Farsça)

alamet-i mana / alâmet-i mânâ

• Mânâyı gösteren belirti, işaret.

alamet-i mümtaze ve farika / alâmet-i mümtaze ve fârika

• Başkalarından üstün ve ayrıcalıklı olduğunu gösteren işaret.

alamet-i tevhid / alâmet-i tevhid

• Allah'ın birliğini gösteren işaret.

alemnüma / âlemnüma

• Dünyayı gösteren. (Farsça)

alfabe

• Bir lisandaki sesleri gösteren harflerin, belli bir sıraya göre dizilmiş takımı. (Fransızca)
• Okuyup yazmayı yeni öğrenecekler için başlangıç kitabı. (Fransızca)
• Bir işin başlangıcı. (Fransızca)

amir / âmir

• Büyük me'mur. Emreden, iş gösteren.
• Huk: Bir kimseyi öldürmek veya bir uzvunu kesmek ve sakatlamak tehdidiyle bir filli yapmaya veya yapmamaya zorlayan ve bu tehdidi yapmaya muktedir olan kimse.

an / ân

• Uzağı gösteren işâret ismi. Şu. Bu. O. (Farsça)
• Güzellik câzibesi. Melâhat. Güzellik. (Farsça)
• Cemi edâtı. Kelimenin sonuna getirilerek cemi' yapılır. Meselâ: Âlimân: Âlimler. Anân: Onlar. Merdân: Adamlar. İnsanlar. Zenân: Kadınlar.Kelimenin sonuna getirilerek sıfat edatı yapılır: Ters: Korku. (Farsça)

arş-ı ehadiyet

• Allahın ehadiyet tecellisinin arşı ve âlemi. Allahın, ehadiyet tecellisini gösteren âlem.

asar-ı azamet / âsâr-ı azamet

• Allah'ın büyüklüğünü, haşmet ve yüceliğini gösteren eserler, deliller.

aşknüma

• Aşkını bildiren. Aşkını gösteren. (Farsça)

ateş-nüma / ateş-nümâ

• Ateş gösteren. (Farsça)

atıfetkar / âtıfetkâr / عاطفتكار

• Şefkat gösteren, gözeten. (Arapça - Farsça)

ayat-ı kibriya / âyât-ı kibriyâ

• Allah'ın kibriyasını ve büyüklüğünü gösteren âyetler, deliller ve eserler.

ayat-ı rabbaniye / âyât-ı rabbâniye

• Rabbânî âyetler; Allah'ı gösteren ve tanıtan deliller.

ayat-ı vücub / âyât-ı vücûb

• Varlığının vacip ve zorunlu olduğunu gösteren âyetler, deliller.

ayet / âyet

• Alâmet, işâret, mûcize, ibret.
• Kur'ân-ı kerîmdeki sûreleri meydana getiren cümle veya cümleciklerden her biri. Çoğulu âyâttır.
• Allahü teâlânın varlığını, birliğini ve kudretini gösteren alâmet, ibret, işâret.
• Mûcize.

ayet-i tevhidiye-i katıa / âyet-i tevhidiye-i katıa

• Allah'ın birliğini gösteren kesin âyet, delil.

ayine

• Ayna. Mir'ât. Kendisine tecelli ve aksedeni gösteren veya bildiren şey. (Ayna, ışığı aksettirip gösterdiğinden dolayı esmâ-i İlâhiyeyi de bize gösteren ve Cenab-ı Hakk'ın sıfatlarına âyinelik eden mevcudata da mecazen "âyine" denilmektedir.) (Farsça)
• Vasıta ve mazhar mânasına da gelebilir.(Farsça)

ayine-i cemal-i zat-ı ehadiye / âyine-i cemâl-i zât-ı ehadiye

• Herbir varlıkta birliğiyle tecellî eden zâtın güzelliğini gösteren ayna.

ayine-i esma / âyine-i esmâ

• Allah'ın isimlerini gösteren ayna, varlıklar.

ayine-i esma-i ilahiye / âyine-i esmâ-i ilâhiye

• Allah'ın isimlerini gösteren ayna, varlıklar.

ayine-i samedaniye / âyine-i samedâniye

• Hiçbir şeye muhtaç olmayan ve herşeyin Kendisine muhtaç olduğu Allah'ın eserlerini gösteren ayna.

ayine-i samediyet / âyine-i samediyet

• Herşey Kendisine muhtaç olduğu halde Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah'ın tecellîlerini gösteren ayna.

ayn harfi

• Kur'ân-ı kerîmde Ömer-ül-Fârûk'un radıyallahü anh namaz kıldırırken, ayakta okumayı bitirip, rükû'a eğildiği yeri gösteren işâret. Ayn harfi hep âyet-i kerîmelerin sonunda bulunmaktadır.

bad-nüma

• Rüzgârın esme istikametini gösteren âlet. (Farsça)
• Fırıldak. (Farsça)

balahan / bâlâhân

• Birşeyi ifrat derecede yüksek gösteren. (Farsça)

bandıra

• İtl. Geminin hangi devlete ait olduğnu gösteren bayrak.

barem

• Devlet memurlarının aylıklarını tasnif ve tanzim eden, miktarlarını gösteren sistem veya cetvel. (Fransızca)

baroskop

• Cisimler üzerine havanın yaptığı basıncı gösteren âlet. (Fransızca)

belağat-i irşadiye / belâğat-i irşadiye

• Doğru yolu gösteren belâğat.

belağat-i mu'cizekarane / belâğat-i mu'cizekârâne

• Mu'cizeler gösteren belağat.

beraat satışı / berâât satışı

• Zekât toplayan âmillerin (memurların), köylüden alacakları zekât ve uşrun cins ve miktârını gösteren ve berâât adı verilen senedlerin satışı.

berahin-i tevhidiye / berâhin-i tevhidiye

• Allah'ın birliğini gösteren kesin deliller.

burc

• Kale, yüksek bina.
• Herhangi bir şekli gösteren ve özel ad alan sâbit yıldızlar topluluğu, galaksi.
• Güneşin girip çıktığı on-iki burçtan her biri: Yengeç, kova, akrep.

burhan-ı bahir-i vahdaniyet / burhan-ı bâhir-i vahdâniyet

• Allah'ın birliğini gösteren açık ve kesin delil.

burhan-ı tevhid

• Tevhidin sarsılmaz delili; herşeyin bir olan Allah'a ait olduğunu gösteren güçlü ve sarsılmaz delil.

bütçe

• Devletin veya diğer kuruluşların yıllık gelir ve giderlerini (sarfiyat ve varidatlarını) gösteren ve bunlarla ilgili harcamaları tayin eden hesap işleri. (Fransızca)

çehre-nümud

• Yüzünü gösteren, yüz gösterici. (Farsça)

celali / celalî

• Celal ismine dâir. İlâhi ve celale müteallik. Celal adlı kimselerle alâkalı olan.
• Hicri XI. Asırdan önce Anadolu'da baş gösteren eşkiyaya verilen ad.
• Sultan Celaleddin Melikşah tarafından hazırlanan ve Hicri 471 tarihinde başlayan bir güneş takvimi.

cenab-ı hakim-i rahim / cenâb-ı hakîm-i rahîm

• Her şeyi hikmetle ve yerli yerinde yaratan, yarattıklarına sonsuz şefkat gösteren Allah.

cevher-i ruh

• Canlı, şuurlu olan ve çevresini görüp gösteren nurlu varlık.

cif

• ing. Bir malın fiyatına, nakliye ve sigorta ücretinin de katılmış olduğunu gösteren bir kısaltma.

cihan-nüma

• Dünyayı gösteren harita veya coğrafya. (Farsça)
• Çatının üzerinde her tarafa nezareti olan açık taraça. (Farsça)
• Meşhur Türk Âlimi Kâtib Çelebi'nin 1654 (Hicri: 1065) tarihinde çizdiği Asya Kıt'asının haritası. (Farsça)

çille

• Farsça (40) rakamını gösteren (Çihille) kelimesinin telaffuzunda aldığı şekildir. Daha çok (Çile) şeklinde söylenir.

cilve-i inayet-i rabbaniye / cilve-i inâyet-i rabbâniye

• Rabbimizin yardım ettiğini gösteren yansımalar, belirtiler.

cilve-i irade / cilve-i irâde

• İrâde ve kasdı gösteren tezahür ve tecelli. Cenab-ı Hakkın kendi bizzat isteği ve iradesiyle yaptığını gösteren oluş ve intizam, mükemmeliyet.

cilveger / جِلْوَه

• Kendini gösteren.

cilvenüma / cilvenümâ

• Cilve yapan, cilve gösteren, cilve eden. (Farsça)

dall / dâll

• Delil olan, yol gösteren.

dallün bi'l-işaret / dâllün bi'l-işaret

• İşaret yoluyla gösteren.

dallün bil-ibare / dâllün bil-ibare

• Bir metindeki ibare ve lâfız ile gösteren.

damga-i vahdet

• Birlik damgası. Cenab-ı Hakkın birliğini gösteren delil. (Farsça)

deccal

• Hakkı bâtıl, bâtılı hak olarak gösteren.

decl

• Örtmek.
• Devenin katranlanması.
• Karıştırmak, yalan söylemek. Hakkı bâtıl; bâtılı hak diye göstermek. Anarşi çıkarmak.
• Bâtılı hak gösteren.
• Mübâlâgalı fâili; Deccaldır.

delail-i i'caz / delâil-i i'câz

• Kur'ân'ın mu'cizeliğini gösteren deliller (Kur'ân'ın mu'cizeliğini ispat eden Abdülkahir Cürcânî'nin belâgat ilmine dair eserine telmih vardır.).

delil

• Kılavuz. Doğru yolu gösteren. Meçhûlü keşfetmekte ve malumun sıhhatını isbat etmekte vasıta ve âlet ittihaz olunan husus.
• Beyyine. Bürhan.

dur-bin

• Uzak gören. Uzağı gösteren âlet. (Farsça)

dur-nümay

• Uzağı gösteren. (Farsça)

dürbün / دُورْب۪ينْ

• Uzağı gösteren âlet.

ebced hesabı / ebced hesâbı

• Her harfi bir rakamı gösteren arabî harflerle yazılı sekiz kelimeden meydana gelen bir hesab sistemi. Hâdiselerin zamânının tesbiti ve hatırda daha kolay kalması için rakamları harf olan târih düşürme sanatı.

edat

• Kendi kendine anlamı olmayıp isim ve fiillere katılarak anlam gösteren kelime. 2 Âlet.

ehl-i hırs

• Hırs gösterenler.

ehl-i keramet

• Allah'ın bir ikramı olarak, olağanüstü hâl ve hareketler gösteren kimseler.

elem-nümud

• Elem gösteren, elemli.

elifba / elifbâ

• Arap dilinin seslerini ve yazı sistemini gösteren harfler dizisi, Arap alfabesi.

emsile

• (Tekili: Misâl) Misaller. Örnekler.
• Arapçada fiil tasrifini gösteren kitap.

envar-ı tevhid / envâr-ı tevhid

• Allah'ın birliğini gösteren nurlar, ışıklar.

er-rahmanü'r-rahim / er-rahmânü'r-rahîm

• Bütün varlıklara olduğu gibi tek tek her bir varlığa şefkat gösteren sonsuz rahmet sahibi Allah.

evsaf-ı azamet ve celal / evsaf-ı azamet ve celâl

• Alah'ın haşmet, yücelik ve büyüklüğünü gösteren sıfatlar.

fenn-i beyan / fenn-i beyân / فَنِّ بَيَانْ

• Belağat ilminin bir meramı anlatma yollarını gösteren dalı.

fenn-i maani / fenn-i maânî

• Mânâ ilmi, anlam bilim; sözün maksada, duruma ve yerine uygunluğundan bahseden ve hâlin gerekliliğine yakışması yollarını gösteren ilim.

fezleke-i tevhid

• Allah'ın birliğini gösteren öz, cümle.

fi'l-i muzari / fi'l-i muzâri

• Gr. şimdiki, geniş ve yakın gelecek zamanı gösteren fiil kipi.

fihris

• (Fihrist) Bir dükkânda veya bir kitabın içerisinde ne bulunduğunu sıra ile gösteren liste. (Kataloğ)
• (Çoğulu: Fehâris) Her nesnenin aslı.
• Kanun.

fihrist / فِهْرِسْتْ

• İçindekileri gösteren liste.

fihriste / فِهْرِسْتَه

• Kitabın konularını gösteren liste.

• İçindekileri gösteren liste.

furkan / furkân / فرقان

• Kur'ân. (Arapça)
• İyi ile kötünün ayrıldığı yerleri gösteren. (Arapça)

gafurü'r-rahim / gafûrü'r-rahîm

• Kullarının günahlarını çok bağışlayan ve kullarına özel rahmet, merhamet ve şefkat gösteren Allah.

giti-nüma / gîtî-nüma

• Dünyayı gösteren, cihanı gösteren. (Farsça)

gulat / gulât

• (Tekili: Gali) Dinde, mezhebte çok ileri salâbet gösterenler.
• Galeyân edenler.

• Taşkınlık gösteren, azgın. Sapık fırkalardan küfre varanlar.

gureba-i yemin

• İbrahim paşa, Galata ve Edirne saraylarından çıkanlarla, harpte fevkalâde yararlık gösteren yabancılar ve yeni Müslüman olmuşlardan teşkil olunan iki süvari bölüğünden birinin ismidir. Bu iki bölüğe birden "Gureba-i Yemin ve Yesar Bölükleri" denildiği gibi "Garip ve Yiğitler Bölükleri" veya "Aşağı B

hadd-i istikamet

• Doğru yolu gösteren sınır.

hadi / hâdî / هادی / هَاد۪ي

• Hidayet eden, doğru yolu gösteren, mürşit.

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Kullarından dilediğine doğru yolu gösteren, kullarının havâssına (seçilmişlerine) doğrudan insanların avâmına (havâsstan aşağı derecede olanlara) yarattıkları varlıkları vâsıtasıyla kendini tan ıtan yüce Allah.

• Hidayete ermiş. Mürşid. Rehber, delil. Hidayet yolunu gösteren. Hidayete, doğruluğa eriştiren. Önde giden.

• Doğru yolu gösteren. (Arapça)

• Hidâyet yolunu gösteren.

hakaiknüma / hakâiknümâ

• Hakikatları gösteren.

hakikat ilmi

• Eşyanın gerçek ve doğru yüzünü gösteren ilim; Kur'ân ilmi.

haknüma / haknümâ

• Hakkı ve doğruyu gösteren.

• Hakkı gösteren.

hal-i haşiane / hal-i hâşiâne

• Huşu içinde, Allah'tan korkmayı ve alçakgönüllülüğü gösteren hal.

halık-ı rahim / hâlık-ı rahîm

• Rahmeti herşeyi kuşatan, her bir varlığa ayrı ayrı şefkatini gösteren ve herşeyi yaratan Allah.

halık-ı rahmanü'r-rahim / hâlık-ı rahmânü'r-rahîm

• Çok merhamet sahibi olan ve şefkatle bütün yaratıkların rızkını veren, sonsuz rahmetiyle her bir varlığa ayrı ayrı şefkatini gösteren ve bütün varlıkların yaratıcısı olan Allah.

halim-i alihimmet / halîm-i âlihimmet

• Yumuşak huylu olmasının yanı sıra kutsal değerler uğruna gayret gösteren.

hamiyetperver / حَمِيَتْپَرْوَرْ

• Vatan ve milleti için gayret gösteren.

hannan / hannân

• Rahmetlerin en lâtif cilvesini gösteren, Rahman ve Rahîm olan ve çok merhametli olan Allah (C.C.)

• Rahmetin en hoş cilvelerini gösteren ve çok merhametli olan Allah.

hararet-bin

• Termometre. Sıcaklık derecesini gösteren âlet. (Farsça)

hareke

• Arapça harflerin u, e, i şeklinde okunacağını gösteren işaretler. (Zamme "ötre" fetha "üstün" kesre "esre" (gibi)
• Hareket lafzının Arapça terkibde aldığı şekil.

harf

• Ağızdan çıkan her bir sese âit verilen işaret. Alfabeyi meydana getiren şekilli çizgilerden herbiri.
• Müstakil bir mânâya değil de başka harflerle birleşerek, başka muayyen ve müstakil çok mânaların ifadesi için kullanılan şekil. Başkasının mânalarını gösteren işaret.
• Vecih, ü

harfi nazar / harfî nazar / حَرْفِي نَظَرْ

• Başkasını gösteren ma'na ile bakış.

harika-nüma / harika-nümâ

• Harika gösteren.

harikanüma / hârikanümâ

• Harika gösteren.

haslet-i hamra / haslet-i hamrâ

• Güçlü haslet; hamiyet, gayret ve mahçubiyetten kaynaklanan ve yüz kızarması şeklinde kendini gösteren haslet.

haşmetnüma / haşmetnümâ

• Haşmet gösteren.

hassa-i farika / hassa-i fârika

• Farklı kılan özellik, başkalarından farklı olduğunu gösteren nitelik.

hatem-i ehadiyet / hâtem-i ehadiyet

• Allah'ın herbir varlıkta bir olduğunu gösteren mührü.

hatem-i rahimiyet / hâtem-i rahîmiyet

• Allah'ın her bir varlığa şefkatini gösteren mühür.

hatem-i rahmaniyet / hâtem-i rahmâniyet

• Allah'ın bütün varlıklar üzerinde rahmet ve merhametini gösteren mührü.

hatem-i samediyet / hâtem-i samediyet

• Allah'ın hiçbir şeye muhtaç olmayıp herşeyin Kendisine muhtaç olmasını gösteren damga.

hatem-i vahdaniyet / hâtem-i vahdâniyet

• Allah'ın bir olduğunu ve ortağının bulunmadığını gösteren mühür.

hatem-i vahidiyet / hâtem-i vâhidiyet

• Varlık dünyası üzerinde genel olarak Allah'ın birliğini gösteren mühür.

havan

• İçinde çeşitli şeylerin dövülüp ufalandığı ağaç, mâden veya taştan yapılmış çukurca kap.
• Tütün kesmekte kullanılan makine.
• Başkalarına destek olacak gücü bulunmadığı halde, yardakçılık eden kimse.
• Elektrikî bir boşalmanın ısı değerini gösteren âlet.
• İçine çuku

hayız

• Kadınlarda her ayın belirli günlerinde kanama ile kendini gösteren özel bir hâl, âdet hâli, hayz.

hayret-nüma / hayret-nümâ

• Hayret gösteren, hayret veren. (Farsça)

hazine-i ilm-i tevhid

• Allah'ın birliğini gösteren ilim hazinesi.

hevadi / hevadî

• (Tekili: Hâdî) Rehberler, deliller, kılavuzlar.
• Hidayet edenler, istikametli ve selâmetli yolu gösterenler.

hidat

• (Tekili: Hâdî) Hidayeti ve doğru yolu gösterenler.

hidayet güneşi

• Bütün hak ve hakikatleri güneş gibi ortaya çıkaran, insanlara iman yolunu gösteren Kur'ân.

hidayet serdarı / hidâyet serdarı

• İman ve Kur'ân hakikatlerini açıklayarak doğru ve hak yolu gösteren komutan.

hikmet-nüma

• Hikmet gösteren. (Farsça)

hikmetnüma / hikmetnümâ

• Hikmet gösteren.

hilal

• Sâfi ve halis.
• Sıdk ile dostluk etmek.
• Ara. Aralık.
• Zaman ve vakit.
• İki şey arasına sokulmuş olan.
• Buluttan yağmurun çıktığı yer.
• Gr: Bir kelimenin aslını ve ondan türeyenleri gösteren tertip.
• Kulak ve diş karıştırmak gibi şeylerde kull

hilal-i hak / hilâl-i hak

• Doğruyu gösteren hilâl.

hilal-i ramazan / hilâl-i ramazan

• Ramazan ayının başladığını gösteren hilâl; yeni ay.

himmetli

• Ciddî gayret gösteren, çalışan.

homogen

• Bütün elemanları aynı yapıda veya aynı keyfiyette olan. (Fransızca)
• Kim: Aynı cinsten olan. Çeşitli elementlerin birleşmesiyle meydana gelmelerine rağmen, bütün kütlelerinde aynı özellikleri gösteren maddelerdir. (Fransızca)

hüccet-i rahmet-i alem / hüccet-i rahmet-i âlem

• Kâinatı kuşatan İlâhî rahmeti gösteren kesin ve güçlü delil.

huluskar / huluskâr

• Bir insana karşı samimi muhabbeti olan. (Farsça)
• Dalkavuk. Menfaati için sevgi ve iyi muamele gösteren. (Farsça)

hurdebin / hurdebîn

• (Hurde-bîn) Mikroskop. Çok küçük, ufak şeyleri, mikropları gösteren âlet.

i'lamat

• (Tekili: İ'lam) Bir dâvânın mahkemece nasıl bir hükme bağlandığını gösteren resmî vesikalar.

ibraz eden

• Gösteren.

ibretnüma / ibretnümâ

• İbret gösteren. İbret veren. (Farsça)

• İbret gösteren.

icaz-ı i'cazi / îcâz-ı i'câzî

• Kur'ân'ın mu'cizeliğini gösteren vecizliği, özlü söz şeklindeki ifade tarzı.

icmal-i şehri / icmal-i şehrî

• Aylık gelir ve giderleri, yahut yalnız giderleri toplu ve kısaltılmış olarak gösteren cetveller.

icmal-i senevi / icmal-i senevî

• Senelik gelir ve giderleri yahut yalnız giderleri toplu ve kısaltmış olarak gösteren cetveller.

iftihar madalyası

• Padişaha sadakat gösterenlere, tarım ve san'atın ilerlemesine çalışanlara, yangın ve sâri hastalık anında devlet ve millete büyük hizmetleri dokunanlara verilmek üzere II. Abdülhamid'in irade-i seniyesiyle altın ve gümüşten olmak üzere çıkarılan madalya. (1886 ve 1887) Madalyanın ön yüzünde yukarı k

ihtimamkar / ihtimamkâr

• İhtimamcı, özen gösteren.

ilm-i usul

• Bir işin nasıl yapılacağının yöntemini gösteren ilim, metodoloji, yöntembilim.

ilmühaber

• (İlm-i haber) Resmi bir daireye verilmek üzere hazırlanan ve bir adamın ahvâli hakkında bilgileri ihtiva eden kâğıt. Resmi vesika.
• Para, evrak vs. teslim olunduğunu gösteren ve bunları getiren adamın eline verilen pusula.

imsakiye

• Ramazanda imsak vakitlerini gösteren cetvel.

imsakiyye / imsâkiyye / امساكيه

• Oruca başlama ve oruç açma saatlerini gösteren çizelge. (Arapça)

imtiyaz madalyası

• 2. Abdülhamid'in 11/10/1885 tarihli emriyle devlet ve memleket yararına hizmet edenlere, vazifeyle gönderildikleri yerde başarı gösterenlere verilmek üzere çıkarılan madalya. Altun ve gümüşten olmak üzere iki çeşit olan bu madalyaların ön yüzünde II. Abdülhamid'in "Elgazi" tuğrası, bunun altında sal

irae eden / irâe eden

• Gösteren.

irşad eden

• Doğru yolu gösteren.

irşad edici

• Doğru yol gösteren.

irşad-ı nebevi / irşad-ı nebevî

• Hz. Peygamberin doğru yolu, hidayet yolunu gösteren uyarıları, öğütleri.

irşadat / irşâdât

• Nasihatler, doğru yolu gösteren sözler.

irşadkar / irşadkâr

• İrşad eden, doğru yolu gösteren.

ism-i batın / ism-i bâtın

• Allah'ın, bütün varlıkların iç yüzünü ve özellikle canlıların içlerini mükemmel bir fabrikanın harika makineleri gibi yaratıp işlettiğini gösteren ismi.

ism-i mef'ul

• Gr. bir iş, oluş ve hareketin kendisine yapıldığı veya tesir ettiği şeyi gösteren kelimedir, meselâ.

ithafname

• Bir eserin bir kimse adına olduğunu gösteren yazı. (Farsça)

itinakar / itinakâr / اعتناكار

• Özen gösteren, itinalı. (Arapça - Farsça)

ittihad-ı islam cemiyet-i kudsiyesi / ittihad-ı islâm cemiyet-i kudsiyesi

• Bütün Müslümanların birliğini sağlama gibi mukaddes bir hedef için faaliyet gösteren bir topluluk.

izhar eden / izhâr eden

• Gösteren, ortaya çıkaran.

jirnet

• Fırıldak. Rüzgârın istikametini gösteren âlet.

kaffe-i esbab-ı sübutiye / kâffe-i esbab-ı sübutiye

• Bir meselenin sağlam dayanaklara sahip olduğunu gösteren sebepler.

kainat-ı muhteşeme / kâinat-ı muhteşeme

• Allah'ın sonsuz haşmet ve yüceliğini gösteren muhteşem kâinat.

kalem-i kudret

• Varlıkların ve olayların düzenli olarak vücuda gelişinde bir kalem gibi eserini gösteren İlâhî güç.

kalem-i kudret ve kader

• Allah'ın olacak hâdiseleri olmadan önce bilip takdir etmesi ve bu olayların düzenli olarak meydana gelişinde bir kalem gibi eserini gösteren İlâhî güç ve ilim.

kar-nüma / kâr-nüma

• Menfaat gösteren. (Farsça)
• Usta çıkacak olan çırakların, ustalıklarını göstermek için yaptıkları örneklik iş. (Farsça)

katib-i mu'ciznüma / kâtib-i mu'ciznümâ

• Mu'cize gösteren kâtip.

kemal sıfatları / kemâl sıfatları

• Allahü teâlânın zâtında ve işlerinde hiçbir kusûr, karışıklık, değişiklik ve noksanlık olmadığını gösteren hayât (diri olmak), ilim (bilmek), sem' (işitmek), basar (görmek), kudret (gücü yetmek), irâde (istemek), kelâm (söylemek) ve tekvîn (yaratmak) sıfatları. Bunlara Subûtî, Hakîkî ve Kâmil sıfatl

kerametkar / kerametkâr

• Keramet gösteren.

kerametli

• Keramet sahibi; Allah'ın bir ikramı olarak verilen olağanüstü hal ve durumu gösteren kimse.

kıblename

• Kıbleyi gösteren yazı.

kıblenüma / kıblenümâ

• (Kıblenâme) Kıblenin tâyinine yarayan pusula. Cihet ve yön gösteren âlet. (Farsça)

• Kıbleyi gösteren.

kılavuz

• Yol gösteren, rehber.
• Vapurlara yol gösteren.
• Bazı hayvan katarlarının önüne düşüp, onları sevkeden hayvan.
• Eskiden evlenme işlerine vasıtalık eden kadınlar.
• Düşman hakkında mâlumât edinmek için ordu hizmetinde kullanılan kişiler.
• Okçuluk müsabakaların

kitab-ı hikmet-i samedaniye / kitab-ı hikmet-i samedâniye

• Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan ancak herşey Kendisine muhtaç olan Allah'ın hikmetlerle dolu kitabı, İlâhî amaç ve hikmetleri gösteren kitap.

kitab-ı mu'ciznüma / kitab-ı mu'ciznümâ

• Mu'cize gösteren kitap.

komediyen

• İki yüzlü, riyakârlık gösteren.
• Komedi oynayan tiyatro oyuncusu. Maskara.

komite

• Belli bir amaç için bir araya gelen ve faaliyet gösteren topluluk.

komiteci

• Belli bir amaç için bir araya gelip, faaliyet gösteren.

kozmopolit

• Her yabancı şeye karşı alâka gösteren, milliyet duygularından mahrum kimse. (Fransızca)
• Çeşitli milletlerden insanları içine alan. (Fransızca)

künye

• Bir kimsenin adı, soyadı, ülkesi, doğumu, mesleği gibi özelliklerini gösteren kayıt.

kürsi / kürsî

• Allahü teâlânın azameti, kudreti ve büyüklüğünü gösteren ve Arşın altında olduğu bildirilen Allahü teâlânın yarattığı en büyük varlıklardan biri.

kutbü'l-irşad

• Büyük irşad edici, doğru yolu gösteren.

kuvve-i vahime / kuvve-i vâhime

• Olmayan şeyleri varmış gibi gösteren güç.

lemeat-ı kast / lemeât-ı kast

• Amaç ve hedefi gösteren parıltılar.

lemeat-ı tevhidiye / lemeât-ı tevhidiye

• Allah'ın birliğini gösteren parıltılar.

levaih-i kur'aniye / levâih-i kur'âniye

• Kur'ân'ın gerçekleri gösteren mânâları ve tasvirleri.

levh-i mahv

• Mahvolma levhası, bir şeyin harab oluşu ve yıkılışını gösteren manzara.

levh-i mahv, isbat

• Bir şeyin yıkılıp tekrar kuruluşunu gösteren mânevî levha, yaz boz tahtası.

levha-i zeval ve firak / levha-i zeval ve firâk

• Her şeyin yok olup ayrıldığını gösteren tablo.

ma'na-yı harfi / ma'nâ-yı harfî / مَعْنَايِ حَرْف۪ي

• Başkasını gösteren ve başkasına delil olan ma'na.

ma'na-yı ismi / ma'nâ-yı ismi / مَعْنَايِ اِسْمِي / ma'nâ-yı ismî / مَعْنَايِ اِسْم۪ي

• Kendisini gösteren ve kendisine delil olan ma'na.

• Kendisini gösteren ve kendisine delil olan ma'na.

maani-yi irşadiye / maânî-yi irşâdiye

• Doğru yolu gösteren ifadeler.

madalya

• İtl. Büyük işlerde muvaffak olanlara veya büyük fedakârlık ve kahramanlık gösterenlere hediye ve hatıra olarak verilen ve çok defa yuvarlak biçimde, göğüse takılacak şekilde olan kıymetli madeni parça.

mahmul

• Yüklenilmiş. Hamlolunmuş. Bir şey arkasına yüklenmiş olan. Üzerine alınmış.
• Gr: Bir cümlede fâile yükletilen işi, oluşu veya hâli gösteren fiil.
• Man: Müsned, haber. "İnsan nâtık" cümlesinde "İnsan" mevzu, "nâtık" mahmuldur.

makam-ı nur-u tevhid / makam-ı nur-u tevhîd

• Her şeyin bir olan Allah'a ait olduğunu gösteren tevhid nurunun aydınlattığı yüksek manevî makam.

maneviyat adamı / mâneviyat adamı

• Fazilet ve ahlâk gibi mânevî değerlerin korunması için gayret gösteren ve yaşayan kişi.

mantık

• Düşünen akla kurallarıyla yol gösteren ilim.

marife / mârife

• Arapça'da genellikle başına belirlilik takısı "elif-lâm"ı alan ve belirli bir şeyi gösteren kelime.

mazhar-ı etemm / مَظْهَرِ اَتَمّ

• En tamam şekilde kendisinde gösteren.

mebde-i vahdet

• Başlangıçtaki birlik; Allah'ın birliğini gösteren asıl kaynak.

mecaz

• Kendi mânâsı dışında başka bir mânâyı gösteren kelime.

medd işareti

• Harekenin uzun okunacağını gösteren işaretin adı.
• Hemze ile elifin birleşmesi.

mektubat-ı samedaniye / mektubât-ı samedâniye

• Allah'ın hiçbir şeye muhtaç olmadığını, her şeyin O'na muhtaç olduğunu gösteren mektuplar.

menhum

• Nasıl yerse yesin karnı doymaz kimse.
• Bir şeye çok hırs gösteren kişi.

meş'ale-i hidayet

• Hak ve doğru yolu gösteren meş'ale, ışık.

meyleden

• Eğilim gösteren.

mikyas-ı zelazil

• Yer sarsıntısının şiddet ve yönünü gösteren âletler.

mu'ciz-eda

• Mu'cize gösteren. Başkalarının yapamıyacağı kadar mu'cize derecesinde iş ortaya koyan. Edası mu'ciz olan. (Farsça)

mu'cizekar / mu'cizekâr / مُعْجِزَه كَارْ

• Mu'cize gösteren.

• Mu'cize gösteren.

mu'ciznüma / mu'ciznümâ / مُعْجِزْنُمَا

• Mu'cize gösteren. (Farsça)

• Mu'cize gösteren.

• Mu'cize gösteren.

mu'rib

• İzhar edici, izhar eden, gösteren.

muafname

• Afv kâğıdı. Bir şeyin muaf tutulup afvedildiğini gösteren kâğıt. (Farsça)

mübin / mübîn

• Açık, vâzıh, âşikâr. Ayân kılan, beyan ve izah eden.
• Dilediğine doğru yolu gösteren.
• Hak ile bâtılın arasını tefrik edip, ayıran. Hakkı hakkınca beyan ve izhar eden. (Mübin, bâne mânasına "ebâne" den beyyin, gayet açık, parlak demek olduğundan, Kitab-ı Mübin i'cazı zâhir olan

mübriz

• (Büruz. dan) Meydana çıkaran, gösteren, ibraz eden.

mübtedi'

• Bid'at sâhibi. Dinde değişiklik meydana getiren, dinde olmayan bir şeyi varmış gibi gösteren, dinde eksiklik ve fazlalık olduğunu söyleyerek değişiklik yapan. Ehl-i bid'at.

mücanis

• Aynı özelliği gösteren, bağdaşık, diğeriyle aynı cinsten olan.

mücessem

• Cismi olan. Dış duygularımızla bilinip varlığından haberdar olduğumuz şey. Varlığı görünen. Cisimlenmiş olan. Bir şekli gösteren. Uzunluğu, genişliği ve kalınlığı olan cisim. Şekillenmiş.

mücidd

• Elinden geldiği kadar çalışan, gayret gösteren.

mucizekar / mûcizekâr

• Mûcizeli, mûcize gösteren.

muciznüma / mûciznümâ

• Mûcize gösteren.

müdli / müdlî

• Şâhid ve delil gösteren.

müfehhim

• (Müfahhim) Büyük bilip hürmet gösteren.

muhabbetkar / muhabbetkâr

• Muhabbetli, sevgi gösteren.

mühevvin

• Hiffet ve kolaylık gösteren. Kolaylaştıran.

muhlis

• Hâlis olan. İhlâsı kazanmak için gayret gösteren, samimi ve itikadı doğru olan. Her hâli içten ve riyâsız olan. Katıksız.

mühr-ü ehadiyet

• Her bir varlık üzerinde Allah'ın birliğini gösteren mühür.

mühr-ü rahmani / mühr-ü rahmânî

• Sonsuz rahmet sahibi olan Allah'ı gösteren mühür.

mühr-ü samediyet

• Allah'ın hiçbir şeye muhtaç olmadığını, fakat her şeyin Kendisine muhtaç olduğunu gösteren mühür.

mühr-ü vahdaniyet / mühr-ü vahdâniyet

• Allah'ın bir oluşu, ortağının bulunmayışını gösteren mühür.

muhtazı'

• Boyun eğen. Tevâzu yapan. Alçak gönüllülük gösteren.

mülabis

• (Lebs. den) Münasebet kuran. Yakınlık gösteren. Bir kimse ile aşırı ahbaplık eden.
• Karışan.

mültefit

• İltifat edici, teveccüh edip yüz gösteren. İyi muâmele edip dostluk gösteren.

münafık

• Nifak sokan, iki yüzlü.
• Kâfir olduğu halde kendisini müslüman gösteren.

münkis

• Tekrar eden hastalık, tekrar etkisini gösteren hastalık.

müntahil

• Başkasının eserini kendi malı imiş gibi gösteren.

mürahık / mürâhık

• Âkıl ve bâlig yâni ergenlik çağına ulaşmadığı hâlde ulaşmış gibi gösteren erkek çocuk.

mürai / mürâî

• İki yüzlü, olduğunun aksine kendisini iyi gösteren, gösteriş yapan, riyâkâr.

mürşid / مرشد / مُرْشِدْ

• (Rüşd. den) İrşad eden, doğru yolu gösteren, gafletten uyandıran. Peygamber vârisi olan, kılavuz. Tarikat piri, şeyhi.

• Doğru yol gösteren, rehber.

• İrşâd eden, doğru yolu gösteren rehber zât. İyi bir müslüman olmaları için, insanları terbiye eden, âlim ve velî.

• İrşad eden, îman yolunu gösteren.

• Şeyh. (Arapça)
• Doğru yolu gösteren, irşad eden. (Arapça)

• Doğru yolu gösteren.

mürşid-i ekber

• En büyük mürşid, doğru yolu gösteren.

mürşid-i ekmel

• En mükemmel rehber, doğru yol gösteren.

mürşid-i mutlak / مُرْشِدِ مُطْلَقْ

• Mutlak irşad edici, doğru yolu gösteren.

• Her yönüyle doğru yolu gösteren.

mürşid-i rabbani / mürşid-i rabbanî / مُرْشِدِ رَبَّان۪ي

• Terbiye edici Allah'a ait doğru yolu gösteren.

mürşid-i umumi / mürşid-i umumî

• Herkese her yönden doğru yolu gösteren, genel mürşid.

mürşidan / mürşidân

• İrşad edenler, doğru ve hak yolu gösterenler.

mürşidin / mürşidîn

• (Tekili: Mürşid) Mürşidler, doğru ve selâmetli yolu gösteren kimseler.

mürtagib

• (Ragbet. den) Rağbet eden, istek gösteren.

müsahelekar / müsahelekâr

• Kolaylık gösteren. (Farsça)
• Kolay sanan. (Farsça)

müsahil

• Müsâhele eden. İşi sıkı tutmayıp gevşeklik gösteren.

müsaif

• İş bitiren, uygunluk gösteren.

müsamahakar / müsamahakâr

• Hoşgörü gösteren, göz yuman.

müşareket babı

• Fiilin iki veya daha fazla şahıs tarafından meydana geldiğini gösteren fiil kalıbı.

musi / musî

• Vasiyet eden. Birisini vâsi gösteren. Tavsiye eden.

müşkülpesent

• Aşırı itina gösteren, titiz, zorla beğenen.

müştak

• (şevk. den) Arzu ve iştiyak gösteren, fazla istekli.

müstekin / müstekîn

• Alçak gönüllülük ve tevazu gösteren.

müsteşhid

• Şâhid gösteren, şâhid tutan.

muta'assıb / متعصب

• Taassup gösteren, aşırı tutucu, yobaz. (Arapça)

mutaassıb / مُتَعَصِّبْ

• Bir şeyi müdafaada ifrat ve inat gösteren. Körü körüne inad ve israr eden. Aşırı derecede kendi tarafını tutan.
• Din, millet ve vatanı hakkında çok sevgi, bağlılık ve gayret gösteren.

• Aşırı taraftarlık gösteren.

mutasarrım

• (Çoğulu: Mutasarrımin) Kahramanlık ve yiğitlik gösteren.

müteassıb / متعصب

• Taassup gösteren. (Arapça)

mütebaggız

• Kin gösteren, buğz gösteren.

mütebalih

• Kendini ebleh gösteren. Bönlük tavrı takınan.

mütebeşbiş

• Güler yüz gösteren.

mütecasir

• (Çoğulu: Mütecasirîn) (Cesaret. den.) Küstah, cür'et gösteren, tecasür eden.

mütecellid

• (Çoğulu: Mütecellidin) Kahramanlık ve celâdet gösteren.

mütecellidin / mütecellidîn

• (Tekili: Mütecellid) Kahramanlar, yiğitler, celâdet gösteren kahraman kimseler.

mütegabi

• Ahmak tavrı takınan. Kendini ebleh gösteren.

mütegannic

• (Ganc. dan) Nazlanan, naz gösteren.

mütehamik

• (Humk. dan) Kendisini ahmak gibi gösteren.

müteharimin / müteharimîn

• (Tekili: Müteharim) Teharüm edenler, kendilerini ihtiyar gibi gösteren kimseler.

müteharrim

• (Çoğulu: Müteharimîn) İhtiyar gibi görünen. Kendini ihtiyar gösteren, yaşlı gösteren.

mütehaşşin

• Sertlik gösteren, kabalaşan.

mütehazzı'

• Alçak gönüllülük eden, tevazu gösteren.

mütekasır

• (Çoğulu: Mütekasirîn) (Kasr. dan) Kısalık gösteren.
• Elinden gelip gücü yettiği hâlde iş yapmıyan.

mütekasırin / mütekasırîn

• (Tekili: Mütükasır) Kısalık gösterenler.
• Ellerinden geldiği, becerebildikleri halde iş yapmayanlar.

mütekebbir

• Kendini büyük gösteren, büyüklenen.

mütekellim-i vahde

• Konuşan kimsenin yalnız kendine ait fiili gösteren kelimelerin sigasıdır. Baktım, görüyorum, gezmişim, oturacağım gibi.

mütemarız / mütemârız

• Kendini hasta gösteren, yalandan hasta olan.

mütemeskin

• Miskinleşen. Miskinlik gösteren.

mütereffi'

• Yukarı kalkan, yükselen.
• Ululuk gösteren.

mütesalih

• Sağır gibi görünen. Sağırlık gösteren.

mütesalihin / mütesalihîn

• (Tekili: Mütesalih) Sağır gibi görünenler, sağırlık gösterenler.

mütesebbit

• Sebat gösteren, sebat eden, dayanan.

müteseyyid

• Seyyidlik isnad eden, seyyid olmadığı halde kendini seyyid gibi gösteren.

müteşeyyih

• Şeyhlik taslayan, kendini şeyh gibi gösteren.
• İhtiyarlaşan.

mütevadd

• Birbirine sevgi gösteren.

müteveccid

• Kendinden geçecek derecede dalgınlık gösteren, vecde gelen.

müteveddid

• Sevgi ve muhabbet gösteren. Kendini sevdiren.

mütezellil

• Tezellül eden. Alçalan, zillete katlanan. Kendini zelil gösteren.

muvahhid-i ekber

• Cenâb-ı Allah'ın varlığını ve birliğini gösteren en büyük varlık; kâinat.

muvakkir

• (Vekar. den) Ağırlayan, saygı gösteren.

müzekker

• Erkek, er.
• Gr: Müennesin zıddı. Kelimeyi erkek gösteren. (İsim, zamir, sıfat, fiil).

muzhir

• Gösteren, ortaya koyan.

müzhir / مُظْهِرْ

• Gösteren.

müzhir-i tam / müzhir-i tâm

• Tam izhar eden, gösteren.

nakş-ı vahdet

• Birliği gösteren nakış, birlik nakşı.

negatif

• Mat: Sıfırdan küçük, önünde eksi işareti bulunan sayı. Menfi. (Fransızca)
• Gerçekteki karanlık ve aydınlık kısımları tersine gösteren fotoğraf camı veya filmi. ( Bak: Menfi) (Fransızca)

nişane-i tasdik

• Doğruluğunu gösteren işaret.

nizamname / nizamnâme

• Tüzük metni; herhangi bir müessesenin tutacağı yolu ve uygulayacağı hükümleri gösteren maddelerin hepsi.

nükte-i i'caz

• Mu'cizelik özelliği gösteren nükte, ince mânâ.

nüma / nümâ / نما

• Gösteren veya gözüken mânasında olup, birleşik kelimeler yapılır. (Farsça)

• "Gösteren, gözüken" mânâsında son ek.

• -gösteren anlamında son ek.

nümud

• Gösteren, görünen, benzeyen. (Farsça)

nümun

• Gösteren, benzer, müşabih olan. (Farsça)

nun-u azamet

• "رَزَقْنَا=Rızıklandırdık" ifadesindeki Cenâb-ı Hakkı ve Onun yüceliğini gösteren "نَا=Biz" zamiri.

nur-u hakikat-eda / nur-u hakikat-edâ

• Hakikati gösteren nur.

nur-u hidayet / nur-u hidâyet

• Doğru ve hak yolu gösteren nur, ışık.

nur-u vahdaniyet / nur-u vahdâniyet

• Allah'ın birliğini gösteren nur.

osman

• Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâm'ın en yakın sahabelerinden, Aşere-i Mübeşşere'den ve İslâmiyet için en çok fedakârlık gösterenlerdendir. Hz. Talha ve Zübeyr'den evvel imana geldi, iman edenlerin beşincisi oldu. Resül-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın üçüncü halifesi ve damadıd

pencere-i tevhid

• Her şeyin bir olan Allah'ın olduğunu gösteren pencere.

plan

• Yapı, makine, bina...gibi yapılacak şeylerin ayrı ayrı parçalarını kâğıt üzerinde gösteren çizgilerin hepsi. (Fransızca)

pranga

• İng. Eskiden ağır cezalı mahkûmların ayaklarına takılan kalın zincir.
• Halkalarıyla beraber iki okka yüz dirhem ağırlığındaki demire verilen addır.
• Umumi hapishanelerde, hapishanenin iç nizamını bozan ve taşkınlık gösteren mahkûmların ayaklarına da pranga vurulurdu.

radi

• (Râdiye) Razı olan, rıza gösteren, itaat eden.

rafıziler / râfızîler

• Şîanın kollarından. İmâm-ı Zeynel'âbidîn'in vefâtından sonra oğlu Zeyd'den ayrılarak, Eshâb-ı kirâm (Peygamber efendimizin arkadaşları) düşmanlığında taşkınlık gösteren, hazret-i Ebû Bekr ve hazret-i Ömer'in halîfeliklerini kabûl etmeyen kimselerin mensûb olduğu bozuk fırka. Terk edenler, ayrılanlar

rah-nüma

• Yol gösteren, kılavuz. (Farsça)

rahmanü'r-rahim / rahmânü'r-rahîm

• Bütün varlıklara rahmet ve şefkat gösteren ve herbir varlığa özel rahmet tecellîsi olan Allah.

rahname

• Yol ve yön gösteren kâğıt. Harita. (Farsça)

rahnüma / راهنما

• Yol gösteren, kılavuz. (Farsça)

rakam

• Yazı ile işaret, sayıları gösteren işaret.
• Yazı yazmak.

rakis

• Yol gösteren, kılavuz.
• Harman yerinde harmanı döğerken öküzün dönmesi.

razı / râzı

• Hoşnud, rıza gösteren, kabul eden.
• Boyun eğen, itaat eden.

• Rıza gösteren, kabul eden.

razi / râzi / راضى

• Rıza gösteren. (Arapça)

rehber

• Yol gösteren, kılavuz. (Farsça)

• Yol gösteren, kılavuz; bir kimseye veya bir topluluğa iyi ile kötüyü görmesinde ve doğru yolu bulmasında yardımcı olan, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaya çalışan, ilim ve ahlâk sunan zât.

• Yol gösteren, kılavuz.

• Yol gösteren.

rehber-i kemalat / rehber-i kemâlât

• Mükemmellikleri, güzellikleri gösteren rehber.

rehnüma

• Yol gösteren. Kılavuz. (Farsça)

• Yol gösteren.

remz-i kudret

• Kudret işareti; Allah'ın güç ve iktidarını gösteren işaret.

reşahat-ı ihtiyar / reşahât-ı ihtiyar

• İşin en iyi seçimle yapıldığını gösteren sızıntılar.
• İrade ve dileme sızıntıları.

reşahat-i ihtiyar

• İstekle yapılma alâmetleri. İhtiyar sızıntısı, yâni bir irade ve tercih ile yapıldığını gösteren alâmetler.

revnak-nüma

• Tâzelik, güzellik ve parlaklık gösteren. (Farsça)

revnüma

• (Ru-nüma) Zuhur eden, kendini gösteren. (Farsça)
• Yüz görümlüğü. (Farsça)

riayetkar / riayetkâr

• Hürmetkâr, itaatkâr. Sevgi ve saygı gösteren. (Farsça)

ric'i talak / ric'î talâk

• Geri dönülebilen talâk (boşanma). Zevceye yaklaştıktan sonra sarîh (açık) veya işâretle, üç adedine veya bir ivâza (bedele, karşılığa) bağlı olmaksızın ve beynûnete yâni ayrılığa delâlet eden (gösteren) bir sıfatla sıfatlanmamış ve bir şeye teşbîh ed ilmemiş (benzetilmemiş), gerek sarîh (açık) lafız

ru-nüma

• Yüz gösteren, meydana çıkan. (Farsça)
• Yüz görümlüğü. (Farsça)

runüma / runümâ

• Yüzünü gösteren.

ruzname / rûznâme

• Günleri gösteren yazı, takvim, günlük yazı.

sabikun-ı evvelun / sâbikûn-ı evvelûn

• Dinlerini muhâfaza için yurtlarından ayrılan, Resûlullah sallallahü aleyhi ve selleme son derece bağlılık gösteren muhâcirlerden, iki kıbleye karşı namaz kılmış olanlar veya Bedr gazvesinde (harbinde) bulunanlar veya Hudeybiye'de Bîat-ür-Rıdvân'da bu lunanlar veya hicretten evvel müslüman olanlar yâ

sabur

• Çok sabır gösteren, çok sabreden. (Farsça)

şahid-i vahdaniyet / şahid-i vahdâniyet

• Allah'ın bir ve tek oluşunu gösteren şahid, delil.

sahife-i tevhid

• Herşeyin bir olan Allah'a ait olduğunu gösteren birlik sayfası.

san'atnüma

• San'atkârlığını gösteren, san'at gösteren.

sani-i mu'ciznüma / sâni-i mu'ciznümâ

• Mu'cize gösteren ve herşeyi san'atlı bir şekilde yaratan Allah.

sarfe

• Kuranın mûcize olduğunu gösteren usûllerden biri.

savab-nüma

• Doğruyu gösteren. (Farsça)

secavend / secâvend

• Kur'ân-ı kerîmin, mânâsına uygun ve doğru okunabilmesi için durak ve geçiş yerlerini gösteren işâretler.

şekur

• Çok şükreden. Allahın (C.C.) lütuflarına karşı pek fazla memnuniyetini, sevincini gösteren. Az şükredene dahi çok nimet veren Allah (C.C.).

şems-i hidayet / şems-i hidâyet / شَمْسِ هدِاَيَتْ

• Hak yolu gösteren güneş.

şemşir-baz

• İyi kılıç kullanan, kılıç oynatan. (Farsça)
• Kılıçla ustalık gösteren. (Farsça)

sevabit-i kevkebiye

• Gökyüzünde sabit olarak görülen ve gece karanlığında insanlara yön gösteren yıldızlar.

şeyh-i mürşid

• İrşad eden, doğru yolu gösteren şeyh.

şeytan-ı ins ve cinni / şeytan-ı ins ve cinnî

• Cinlerden ve insanlardan şeytanlık özelliği gösteren kimseler.

siga-i mübalağa / siga-i mübâlağa

• Bir şeyin pek çok, pek büyük, pek ileri olduğunu gösteren kelime hâli. Fiilin mübâlağalı çekimi. Hallâk, Rezzak, Kahhar, Rauf gibi.

şii / şiî

• Hazreti Aliye aşırı taraftarlık gösteren kimse.

sikke-i ehadiyet

• Allah'ın herbir varlık üzerinde birliğini gösteren damga.

• Her şeyin bir elden çıktığını gösteren damga, işaret.

sikke-i kübra-yı vahdet / sikke-i kübrâ-yı vahdet

• Allah'ın birliğini gösteren en büyük damga.

sikke-i rububiyet

• Allah'ın herbir varlığı terbiye ve idare etmesini gösteren işaret.

sikke-i samediyet

• Allah'ın hiç birşeye muhtaç olmadığını, fakat herşeyin Kendisine muhtaç olduğunu gösteren mühür.

sikke-i tevhid

• Allah'ın birliğini gösteren işaret, damga.

sikke-i ulya-yı rahimiyet / sikke-i ulyâ-yı rahîmiyet

• Rahmeti herşeyi kuşatan Allah'ı gösteren yüce damga.

sikke-i vahdaniyet / sikke-i vahdâniyet

• Allah'ın bir ve benzersiz oluşunu gösteren damga.

sikke-i vahdet

• Allah'ın birliğini gösteren mühür.

sikke-i vahid-i ehad / sikke-i vâhid-i ehad

• Bir olan ve birliği herbir şeyde görülen Allah'ı gösteren mühür.

silsile-name

• Meşhur ve mühim kimselerin soyunu, silsilesini gösteren cetvel. (Farsça)

silsilename

• Meşhur ve mühim kimselerin silsilesini, soyunu gösteren liste.

şu'lenüma / şu'lenümâ

• Alev gösteren, alevli. (Farsça)

şümus-u kur'an / şümus-u kur'ân

• Kur'ân-ı Kerimin içinde bulunan ve her birisi güneş gibi iman hakikatlerini açıkça gösteren temel özellikleri.

taassubkar / taassubkâr

• Taassub gösteren. Mutaassıb. (Farsça)

tafdil

• Bir şeyi üstün kılmak. Birisini ötekisinden mühim görmek.
• Gr: Bir şeyi "en üstün, daha üstün daha çok, en iyi, daha iyi" gibi mânâ ifâde etmesi için mukayese ve üstünlük gösteren ismini söylemek ki, buna "ism-i tafdil" denir. Ef'al () vezninde; efdal (daha faziletli), ekber; (en büyü

takvim / takvîm

• Zamânı; sene, ay, hafta, gün ve saat gibi sâbit bölümlere ayıran, dînî-millî gün ve bayramları gösteren cetveller.

talak-ı ric'i / talâk-ı ric'î

• Geri dönülebilen talâk. Zevceye yaklaştıktan sonra, sarîh (açık) veya işâretle, üç adedine veya bir ivaza (bedele, karşılığa) bağlı olmaksızın ve beynûnete yâni ayrılığa delâlet eden (gösteren) bir sıfatla sıfatlanmamış ve bir şeye teşbîh edilmemiş (benzetilmemiş), gerek sarîh (açık), gerekse talâk-

tarife / târife

• Bir işlemin nasıl gerçekleştirileceğini gösteren belge.

tebarüz ettiren

• Açıkça ortaya çıkaran, gösteren.

tecelliyat-ı samedaniye / tecelliyât-ı samedâniye

• Allah'ın herşeyin Kendisine muhtaç olduğu halde, Kendisinin hiçbir şeye muhtaç olmadığını gösteren yansımaları.

tenvin-i tenkiri / tenvin-i tenkirî

• Kelimenin belirsizliğini gösteren tenvin işareti; harf-i tarifsiz ("el" takısız) olduğu için tenvinli olan ve nekra denen kelime.

tereşşuhat-ı siyasiye ve dünyeviye / tereşşuhât-ı siyasiye ve dünyeviye

• Siyasî ve dünyevî menfaat olduğunu gösteren belirtiler.

teşkilat-ı esasiye / teşkilât-ı esasiye

• Anayasa. Kanun-u esasî. Devletin temel kuruluş şeklini tayin eden ve teşrinin yani meclisin, hükümetin ve mahkemelerin salâhiyetleri nasıl kullanılacağını; vatandaşların umumi hak ve hürriyetlerini gösteren temel kanunlardır.

tevhidkarane / tevhidkârâne

• Her şeyin bir olan Allah'a ait olduğunu gösteren.

turra-i ehadiyet

• Allah'ın birliğini herbir şeyde ayrı ayrı gösteren mühür.

turra-i samediyet

• Allah'ın hiçbir şeye muhtaç olmayıp herşeyin Ona muhtaç olması mânâsındaki sıfatını gösteren özel işaret mühür.

turra-i vahdaniyet / turra-i vahdâniyet

• Allah'ın Zâtının birliğini ve tekliğini gösteren mühür.

üss

• Esas, asıl. Kök, temel.
• Askerlikte herhangi bir düşman hücumuna karşı esas dayanak olmak üzere önceden hazırlanmış yer.
• Harb gemilerinin, noksanlıklarını tamamladıkları yer.
• Mat: Bir sayının hangi kuvvete çıkarıldığını gösteren sayı.

usul / usûl

• Temel prensipler, bir şeyin aslını, dayandığı noktayı gösteren kurallar.

vahdet-nüma / vahdet-nümâ

• Vahdet gösteren, birlik ifade eden.

vakıa muhalif / vâkıa muhalif

• Uygun olmayan, olması gerekenden aykırılık gösteren.

vallahi / vallâhî

• Allahü teâlâya yemin ederim mânâsına, bir sözün, niyyetin, bir işi yapmak veya yapmamak arzûsunun kuvvetli olduğunu gösteren, söylendiği şeye aykırı hareket edildiğinde, yemin keffâreti lâzım gelen sözlerden birisi.

vefk

• Ebced ve cifir ilmi çerçevesinde, bir takım sırlara işaret eden uygunlukların bulunduğu tevafuk sistemini gösteren tılsımlı kare alan.

vehhabi / vehhabî

• Muhammed İbn-i Abdulvehhab nâmında birisinin sebeb olduğu İslâmî bazı mes'elelerde ifrat gösteren ve dört hak mezheb hâricinde bir mezhepten olan. Fıkıhta Hanbelî, itikadda İbn-i Teymiye'ye bağlıdırlar. Tarikatlarına Muhammediye ismi verirler.

vela-perver

• Dostluk gösteren, dostluk besleyen. (Farsça)

vesika

• Bir hâlin, bir hadisenin veya bir sözün doğruluğunu gösteren, inandırıcı şey. Belge, sened.

zafer-yab

• Muzaffer olan, muvaffakiyet gösteren. Üstün gelen. Gayesine erişen. (Farsça)

zamir-i şahsi / zamir-i şahsî

• Gr: Şahıs gösteren ve şahısların ismi yerine kullanılan zamirler; Ben, sen, o, biz, siz, onlar gibi.

zarf-ı mekan / zarf-ı mekân

• Mekân gösteren kelime. ("Burada, dışarda, içerde" gibi)

zarf-ı zaman

• Gr: Zaman gösteren kelime. ("Erken, geç" gibi)

zat-ı ehad ve samed / zât-ı ehad ve samed

• Birliği her bir varlıkta kendisini gösteren ve herşey Kendisine muhtaç olduğu hâlde Kendisi hiçbirşeye muhtaç olmayan Zât, Allah.

zat-ı mu'ciznüma / zât-ı mu'ciznümâ

• Mu'cize gösteren zat.

zat-ı mürşidane / zât-ı mürşidane

• Yol gösteren kişi.