ab-ı kevser

• Kevser âb-ı hayatı. Kevser letâfeti.

abdulaziz

• 32. Osmanlı Padişahıdır. Hilâfeti (Hi: 1277-1293) seneleri arasındadır. Mithat Paşa ve arkadaşları tarafından bilek damarları kesilerek şehid edilmiştir.

afat / âfât

• Âfetin çoğulu, musibetler, büyük felaketler.

ahir-i feth / âhir-i feth

• Kur'ân-ı Kerimin 48. sûresi olan Fetih Sûresi'nin sonu.

ahir-i sure-i feth / âhir-i sûre-i feth

• Kur'ân'ın 48. suresi olan Fetih Sûresinin sonu.

arazi-i meftuha / arâzi-i meftûha

• Huk: Fetih hakkının taalluk ettiği yerler.

aşti-hure / aştî-hûre

• Barış ziyafeti. (Farsça)

ayet-i feth / âyet-i feth

• Fetih Sûresinin âyetleri

bahsan

• Bozuk, soluk. (Farsça)
• Salına salına yürüyen. (Farsça)
• Kıyafeti bozuk, pejmürde. (Farsça)

bezazet

• Perişanlık, pejmürdelik. Kıyafetin düzgün ve intizamlı olmayışı.

biat-ı rıdvan

• Kur'an-ı Kerim'in 48. Sûresi olan Fetih Sûresinde zikri geçen, Hz. Peygamber'e (A.S.M.) bağlılıklarını bildiren sahabelerin biatlarıdır. 1400 veya daha fazla olduğu bildirilir. Bu cemaata Ashab-ı Rıdvan da denir. (R.A.)

camis

• Cansız, camid.
• Letâfeti gitmiş olan elbise.

cübbe

• (Çoğulu: Cübeb) Şeâir-i İslamiyeden olup, giyilmesi sünnet olan dış kıyafetini teşkil eden, bilhassa namazda giyilen uzun ve bolca bir libas.

el-kasibü habibullah / el-kâsibü habibullah

• Cenab-ı Hakk'ın (C.C.) ma'rifetini ve rızâsını kazanan onun habibidir, sevgili kuludur. (Hadis meâli)

eluf

• Ülfeti fazla, herkesle konuşup görüşmeye alışık olan kimse.

feth / فتح

• Açma, fetih.

• Fetih, tamamen ele geçirme. (Arapça)
• Açma. (Arapça)
• Açılma. (Arapça)

feth-i mübin

• Açık ve parlak zafer. Hakkı, bâtılın tahakkümünden kurtaran veya birbirine zıd olan hak ile batılın karışıklığını ayırarak hakkı galip kılan feth ve zafer Bu zafer, harp ile olabileceği gibi harpsiz de olur. (Hakikatın ve ilmin galebesi gibi.)Fetih suresinin birinci âyetinde geçen "Feth-i mübin"in i

fethi / fethî

• Fetih ile alâkalı. Fethe âit.
• Ferahlık verici.

fetile / fetîle

• (Bak: FETÎL)

fettah / fettâh

• (Fetih. den) En iyi, en çok fetheden. Darlıktan kurtaran. Her şeyi en iyi cihetten açan. Her şeyi açan. Zabteden Allah (C.C.)

• Herşeyi lâyık olduğu şekil ve suretlerde açan, fetihler ve açılımlar müyesser eden Allah.

fütuh

• (Tekili: Feth) Fetihler.
• (Çoğulu: Fütuhât) Açılmak.
• Yardım.
• Lütf-u İlâhîye ulaşmak.
• Zafer. Galibiyet.
• Açıklık. Gönül ferahlıkları.

fütuhat / fütuhât / fütûhât / فتوحات / فُتُوحَاتْ

• (Tekili: Fütuh) Fetihler, zaferler, galibiyetler.

• Fetihler, zaferler.

• Fetihler, zaferler.

• Fetihler, açmalar.

• Fetihler. (Arapça)

• Fetihler.

fütuhat-ı azim / fütuhat-ı azîm

• Büyük fetihler, zaferler.

fütuhat-ı islamiye / fütuhat-ı islâmiye

• İslâmî fetihler, zaferler.

fütuhat-ı kur'aniye / fütuhat-ı kur'âniye

• Kur'ân'ın kalplerde ve ruhlarda meydana getirdiği mânevî fetihler.

fütuhatlı

• Fetihli, zaferli, başarılı.

hadim-ül haremeyn-iş şerifeyn / hâdim-ül haremeyn-iş şerifeyn

• Hilâfeti haiz olmaları hasebiyle Osmanlı Padişahlarına verilen ünvandır. Haremeyn; Mekke ile Medine'ye denilir. İslâm âleminin bu iki şehre hürmet-i mahsusaları sebebiyle ve daha fazla tâzim kasdiyle şerif sıfatını da ilâve ederek "Haremeyn-iş şerifeyn" denilmiştir. Haremeyn'in Hâdimi mânasına gelen

harbat

• Ahmak, bön, ebleh. (Farsça)
• İri yapılı kaz. (Farsça)
• Kalıp ve kıyafeti yerinde olduğu halde ahmak olan kimse. (Farsça)

hicran

• Uzaklaşma. Ayrılık. Ayrılıktan gelen keder, sızı, acı. Dostluğu ve ülfeti kesmek.

hilafet saltanatı / hilâfet saltanatı

• Hilafetin egemenliği.

hilafet-i aliye-i osmaniye / hilâfet-i âliye-i osmaniye

• Yüksek Osmanlı hilâfeti.

hilafet-i seniyye

• Büyük, yüce hilafet. Osmanlı Devleti hilafeti.

hilafetpenah

• Hilafetin dayanak yeri. Halifeliği haiz bulunan, hilafeti koruyan kimse. Halife, padişah. (Farsça)

humud / humûd

• Durgunluk, uyuşukluk; bir mâni olmadığı halde bekârlığı istemek. Şehvet ve iffetin azlığı.

iftitah

• (Fetih. den) Açmak, başlamak, fethetmek. Zabtetmek.

ilmiye kıyafeti

• İlmiye mensublarının giyiniş tarzları. İlmiye kıyafeti; şalvar, cübbe ve sarıktı. Bununla birlikte ilmiye mensublarının kıyafetlerinde bazı değişiklikler de vardı. Orta derecedekiler cübbe ile sokağa çıktıkları halde üst tabakayı teşkil eden ricâl kısmı, lata yahut biniş giyerlerdi. Ayrıca ilmiyenin

irşad-ı feth-i keşif / irşâd-ı feth-i keşif

• Keşif ve fetih yolunu gösterme, keşfe başlarken rehberlik etme.

islami fütuhat / islâmî fütuhat

• İslâmî fetihler; İslâmiyetin halk arasında tanınarak kalpleri fethetmesi ve Müslüman olmalarına vesile olması.

izafet-i maktu'

• Kesik tamlama. Terkib-i izafet-i maktu'da denir. Esre'yi kaldırmağa da fekk-i izafet denir. Yani izafetin kaldırılması demektir. Meselâ: Câme-hâb : Yatak. Câme-i hâb : Uyku elbisesi. Ser-rişte : İp ucu, vesile, tutamak. Ser-i rişte : İpin ucu.

mahrum

• Maddi veya manevi nimetlerden uzak kalmak.
• Malı bereket bulmaz olan bedbaht. Felâhtan nasibsiz olan.
• İffetinden dolayı zengin zannedildiğinden sadakadan mahrum olan.

maide-i seniyye

• Pâdişah ziyâfeti.

mana-yı hilafet / mânâ-yı hilâfet

• Hilâfetin anlamı; Peygamberimizin vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkanlık makamının anlamı.

marifetaşina / mârifetâşinâ

• Marifetin yabancısı olmayan.

meftihane / meftihâne

• Yeni bir kitaba veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti.

meftuhane

• Başlangıç için verilen ziyâfet. Bir kitabı okumaya veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti. (Farsça)

mirkatü'l-fütuh / mirkatü'l-fütûh

• Mânevî fetihlere ulaştıran merdiven, yöntem.

muaviye

• (Mi: 603 - 682) Sahabe-i Kiramdan olup Şam'da yirmi seneden ziyade valilik yaptı, sonra hilâfetini ilân etti. Yirmi sene de halifelik yaptı. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtu Vesselâmın kayın biraderi ve vahiy kâtibi idi. Beni Ümeyye sülalesinden olan bu zattan itibaren İslâm Devletine, Emevi Devleti denm

müfettil

• (Fetil. den) Büken, bükücü.

müftehan

• Hoca ile talebeler arasındaki bir kitaba başlangıç ziyafeti. (Farsça)
• Hazineler. (Farsça)

mukataa

• (Kat'. dan) Kesişmek.
• Ülfeti terk eylemek.
• Birbirinden kesmek ve kesişmek.
• Muayyen bir kira karşılığında arazinin kesime verilmesi.
• Ekilen toprak için verilen muayyen vergi.

müsahhar

• (Sihriyy. den) Fetih ve teshir olmuş, ele geçirilmiş. Zaptedilmiş. İtaat ve hizmete alınmış.

müşekkel

• (Şekl. den) Kalıbı, şekli, biçimi, kıyafeti gösterişli ve yerinde.
• Şekil verilmiş, şekillendirilmiş.

müşevveh

• Şekil ve kıyafeti çirkin. Bed-endâm kimse.

nihayet-i iffet

• İffetin en üst seviyesi.

nusret

• (Nusrat) Yardım. Cenab-ı Hakkın yardımı, hususen ruhani muavenet. Zafer, galebe, fetih, üstünlük, başarı, düşmana gâlib olmak.

• Cenâb-ı Hakkın yardımı, zafer, fetih.

pejmürde-hal

• Kılığı kıyafeti pejmürde olan, üstü başı pis bir halde bulunan. (Farsça)

rabıta-i telebbüsiyye / râbıta-i telebbüsiyye

• Râbıta yaparken kendisini, velînin şeklinde, kıyâfetinde görmek ve düşünmek.

savt-ı davud-u hilafet / savt-ı dâvud-u hilâfet

• Hz. Dâvud'un (a.s.) hilâfetinin sesi.

serahor

• Osmanlı İmparatorluğunun ilk devirlerinde ordunun bir yerden başka bir yere hareketinde yolların yapılması ile beraber ağırlıkların nakil vesairesi veyahut memleket içinde zelzele, deprem gibi bir âfetin vukuuyla harap olan yerlerin hemen tamir edilmesi işlerinde kullanılanlara verilen addır.

şerait-i hilafet

• Hilafetin şartları.

sure-i feth / sûre-i feth

• Kur'ân-ı Kerimin 48. sûresi olan Fetih Sûresi.

türk

• Türkler, Asya'nın en büyük ve en meşhur milleti olup, Turan milletlerindendir. Türkler en evvel Sibirya ile Çin arasında olan Altın Dağı taraflarında yaşamışlar ve oradan defalarca güney ve batıya doğru yayılarak Çin'de ve Türkistan memleketlerinde fetihler yapmışlardır.Türkler eskiden beri iki şube

velime / velîme

• Sevinç ve sürur günleri verilen ziyafet. Düğün ziyafeti.
• Düğün, evlenme.

• Düğün ziyafeti.

yevm-ül fetih

• Fetih günü.
• Mekke-i Mükerreme'nin fethi.

zenne

• Kadın kısmı.
• Eskiden orta oyununda kadın rolü yapan erkek sanatkârlar hakkında kullanılan bir tâbirdi. Eskiden kadınlar, oyunda rol alamadıkları için erkekler kadın kıyâfetine girer ve oyunda kadın rolü yaparlardı.