a'yan-ı sabite / a'yan-ı sâbite / a'yân-ı sâbite

• Tas: İlm-i İlâhide eşyanın ezelden beri sâbit olan sûret ve hakikatları. Mevcudat-ı ilmiye.

• Eşyanın var olmadan önce Allah'ın ilminde var oluşu.

ahmal

• (Tekili: Haml) Yükler.
• Ağır şeyler. Eşya, ağırlık.

akkam / akkâm

• Deve kiralayıcısı, deve ile ücret karşılığında eşya taşıyan adam.
• Hacca Surre-i Hümayun ile birlikte giden hademe.
• Çadır mehteri.

akrebe

• Dişi akrep.
• Çevik ve zeki cariye.
• Ayakkabı bağcığı.
• Kazan, tencere gibi eşyaları ateş üzerine asmağa yarayan "S" şeklindeki kanca.

alem-i misal / âlem-i misâl

• Rüyâda görülen âlem. Dünyada mevcud bulunan bütün eşya ve zuhura gelen bütün ef'âlin aynısı ile müretteb ve mütekevvin olan bir tarzı veya âlem-i ruhâninin bir nev'i.

alet-i inkişaf / âlet-i inkişaf

• Eşyanın derece ve miktarının ortaya çıkmasına yarayan âlet.

alim-i ilm-i celp / âlim-i ilm-i celp

• Eşyayı çekip yanına getirme ilmine sahip âlim.

ambalaj

• Eşyayı taşınabilir bir hale koymak için sarma veya sandığa yerleştirme işi. (Fransızca)

ardiyye

• Ticaret eşyasının saklandığı yer.
• Böyle bir yerde saklanan eşya için ödenen ücret.

asar-ı şerife / âsâr-ı şerîfe

• Peygamber efendimiz ve diğer din büyüklerine âit bâzı mübârek şahsî eşyâ ve hâtıralar.

avize

• Lamba, fener, gaz veya mumları havi olarak tavana asılan maden veya billurdan süs eşyası. (Farsça)

ayb-ı hadis / ayb-ı hâdis

• Huk: Satılan eşya müşteri elinde iken ârız olan ayıb. (Müşterinin satın aldığı kumaşı kesip biçmesiyle meydana gelen hâl gibi)

ayn

• (Çoğulu: A'yan-A'yun-Uyûn) Göz.
• Pınar, kaynak. Çeşme.
• Tıpkısı, tâ kendisi.
• Zât.
• Eşyanın hakikatı.
• Kavmin şereflisi.
• Diz.
• Altın.
• Nazar değme.
• Casus.
• Her şeyin en iyisi.
• Muayene etmek.

• Göz.
• Pınar.
• Eşyanın hakikatı.

ayniyye / عينيه

• Taşınabilir değerli eşya. (Arapça)
• Göz hastalıkları bölümü. (Arapça)

bagaj

• Yolcu eşyası. (Fransızca)
• Yolcu eşyası koymaya mahsus yer, yolcu eşyası vagonu. (Fransızca)

balapuş / balapûş

• Palto, pardesü, manto gibi üste giyilen eşya. (Farsça)

bar-hane

• Yük yeri, yüklük. (Farsça)
• Yolcu eşyası indirilecek ve saklanacak yer. (Farsça)

bar-name

• Eşya, yük pusulası. (Farsça)

barikat

• Bir yolu kapamak üzere, ele geçirilen her türlü eşyadan faydalanılarak meydana getirilen engel. (Fransızca)

basiret

• Hakikatı kalbiyle hissedip anlama. Kalbde eşyanın hakikatlarını bilen kuvve-i kudsiyye. Ferâset. İm'ân-ı dikkat.
• İbret alınacak hidâyet sebepleri. Beyyine. Hüccet.
• Bir evin iki tarafının arası.
• Yer üstündeki kan.

batın-ı umur / bâtın-ı umûr

• İşlerin, hâdiselerin ve eşyanın içyüzü ve mahiyeti. Yani: Beş duygu ile bilinemiyen melekûtiyet ve kanuniyet cihetleri.

bayiiyye / bâyiiyye

• Eskiden pazar kurulan yerlere gönderilen mevad ve eşyadan gümrük ihtisab vergisinin haricinde alınan ikinci vergi.

beladir

• Kadınların kullandıkları altun, gümüş, zümrüt, yakut, elmas gibi süs eşyası. (Farsça)
• Belâyı def etmek için verilen sadaka. (Farsça)

betat

• Azık. Bir yolculukta gereken öteberi.
• Ev eşyası.
• Kesin, kat'i.

bezesten

• Değerli eşyanın satıldığı kapalıçarşı. (Farsça)

biblo

• Salonlarda, masaların ve rafların üzerine süs için konan vazo gibi küçük eşya. (Fransızca)

bug

• Elde omuzda, kucakta taşınmak üzere hazırlanmış eşya çıkını. (Farsça)

bürhan-üt temanü' / bürhan-üt temânü'

• İstiklâliyet, ulûhiyetin zâtî bir hassası ve zaruri bir lâzımı olduğuna dair ve şirkin butlanını isbat eden delil ki; eşyanın yaradılışı müteaddit ellere ve esbaba verilse, âlemdeki nizam bozulup karışıklıklar çıkacağını gösterir, isbat eder.

cihaz

• Çeyiz ve avadanlık.
• Cenazenin kaldırılması için gerekli olan eşya.

• Âlet ve edevat.
• Gelinin lüzumlu şeyleri. Çeyiz.
• Cenazenin kaldırılması için lâzım olan eşya.

define / defîne

• Para veya altın gibi eskiden saklanmış şeylerin bulunduğu yer.
• Kıymetli eşya. Kıymeti ve değeri yüksek olan şeyler veya kimse.

• Yere gömülmüş kıymetli eşya.

delil-i inayet

• Allah'ın inâyetinin tecellisinden gelen ve kâinatta görülen hikmet ve maslahatlara uygun en mükemmel nizam ve tam esaslı san'at; ve kâinattaki eşyaların menfaat ve faydalarını bildiren âyetler, bu inâyet delilini gösteriyorlar.

desen

• Eşyanın, rengini göstermeden, yalnız şeklinin bir satıh üzerine çizilmişi. (Fransızca)
• Bir kumaşı süsleyen şekiller. (Fransızca)

deskere

• Şehir ve kasaba, il ve ilçe. (Farsça)
• Hasta insan, eşya vs. taşımaya yarayan tahta. (Farsça)

dest-vane

• Savaşta giyilen demirden yapılmış eldiven. (Farsça)
• Kadınların kollarına taktıkları süs eşyası, bilezik. (Farsça)
• Meclisin baş kısmı. (Farsça)

dok

• ing. Gemi tamir veya inşasında kullanılan üstü örtülü havuz.
• Ticari eşya için rıhtımlarda yapılan büyük depo.

dolap

• (Çoğulu: Devâlib) Kuyudan su çıkarıp bahçeleri sulamaya mahsus döner makine.
• Her çeşit döner çark, çıkrık.
• İçine eşya vesaire konulan raflı veya rafsız göz.
• Eskiden selâmlık ile harem arasında eşya alıp vermeye mahsus döner dolap ki, veren ile alan birbirlerini görmez

ebrencen

• Bilezik. Kadınların kollarına taktıkları altından mâmul zinet eşyası. (Farsça)

ehl-i batın / ehl-i bâtın

• Görünürdeki eşyanın bize görünmeyen mânâlarına vakıf olanlar.

emanat-ı mukaddese / emânât-ı mukaddese

• İslâm dîni ve târihi bakımından büyük önem taşıyan, Peygamber efendimize ve diğer din büyüklerine âit bâzı mübârek şahsî eşyâ ve hâtıralar. Mukaddes emânetler. Bunlar: Hırka-i Saâdet, Seyf-i Nebevî, Nâme-i Saâdet, Mühr-i Seâdet, Dendân-ı Seâdet, Lıhy e-i Seâdet, Nakş-ı Kadem-i şerîf, Sancak-ı şerîf,

emanet

• Geri alınmak üzere bırakılan şey, eşya.

emhar

• (Tekili: Mehr) Mehrler, nikâh bedelleri. Zevceynin ayrılmaları halinde kadına verilecek olan ve nikâhta kararlaştırılan para ve sair eşyalar.
• (Mühür) Taylar, at yavruları.

emval-i menkule

• Bir yerden başka yere taşınabilir, götürülebilir eşya ve mallar. (Masa, karyola, perde, çakı... gibi.)

emval-ibatına / emvâl-ibâtına

• Gizlenmesi mümkün olan altın, gümüş ve ticâret eşyâsı cinsinden olan zekât malları.

endüstri

• Sanayi, imalât, sanatlar. Hammaddeyi mâmul eşya hâline getirme. Bu da ikiye ayrılır. 1- Küçük sanayi: Ev ve atölyelerde basit âlet ve makinelerle eşya imalâtıdır. 2- Büyük sanayi: Su buharı, akaryakıt, elektrik, atom enerjisi gibi büyük çapta enerji kaynaklarından faydalanılarak fabrikalarda seri hâ (Fransızca)

enva-ı eşya / envâ-ı eşya

• Eşyanın türleri, çeşitleri.

esas

• Ev eşyası. Eve âit lüzumlu şeyler.
• Mal. Rızık.

esasat

• Temel malzemeler, mobilya, dekorasyon, döşeme gibi ev eşyaları.

eşya

• (Tekili: Şey) (Bu kelime, Türkçede müfret gibi kullanılır.) Ev döşemeye mahsus halı, dolap v.s.
• Elbise, yatak, çamaşır gibi malzemeler.
• Yük, yük eşyası.

eşya-yı muntazama

• Düzenli eşya, düzenli şeyler.

evladiyye

• Evlatlık, evlada mahsus.
• Mc: Çok sağlam ve dayanıklı ev veya eşya.

fantaziye

• yun. Yalandan gösteriş, boş debdebe. Zâhirî süs ve zinet. Lüzumlu ihtiyaçtan olmayan ve zevk için kullanılan pahalı eşya.

fantezi

• yun. Çeşitli ve süslü. Müsrifane süs isteğinden doğan hayal hareketi ile yapılmış süslü eşya veya süslenmek. Ağırbaşlı olmayan.

fenn-i hikmet-ül eşya

• Tabiat bilgisi. Eşyadaki intizam, mükemmellik ve insanlara olan faydaları ve onlardan faydalanmak hakkında bilgi veren ilim kolu.

fetişizm

• Bazı eşyaları putlaştırıp aşırı düşkünlük gösterme.

fıtra

• Fitre; ihtiyâcı olan eşyâdan ve borçlarından fazla olarak nisab (dinde zenginlik ölçüsü) miktârı malı, parası olan her hür müslümanın Ramazan bayramının birinci günü sabahı fakirlere vermekle yükümlü oldukları belli miktardaki buğday veya arpa yahut hurma veya kuru üzüm veya kıymetleri kadar altın v

ganaim-i bahriye

• Harbte ele geçirilen düşman gemileriyle, bunlara ait her türlü levâzım ve eşyâlar.

ganimet / ganîmet / غنيمت

• Savaşta düşmandan alınan her türlü eşya. (Arapça)
• Bedelsiz kazanç. (Arapça)

hafz

• Taşımak için hazırlanmış ev eşyası. Ev eşyası taşıtılan deve.
• Bir şeyi eğmek veya elden bırakmak.

hakàiku'l-eşyai sabitetün / hakàiku'l-eşyâi sâbitetün

• Eşyanın ve varlıkların hakikatı, aslı sabittir.

hakikat ilmi

• Eşyanın gerçek ve doğru yüzünü gösteren ilim; Kur'ân ilmi.

hakikat-i tarikat

• Tarikatin özü, tarikatle ulaşılan hakikat ve eşyanın gerçeği.

halk-ı eşya

• Eşyanın, varlıkların yaratılması.

haly

• (Çoğulu: Huliy) Altından ve gümüşten olan süs eşyâları.

hangar

• Eşyayı muhafaza etmek için yapılan üstü örtülü, yanları açık yer. (Fransızca)
• Uçakları barındırmaya mahsus garaj. (Fransızca)

hansir

• (Çoğulu: Hanâsir) Yaramaz, boş, faydasız.
• Bir yerden taşınan veya göçen kimseler, eşya ve elbiselerini yükletip gittiklerinde yerde kalan kıymetsiz şeyler.

haratin-i hassa / haratîn-i hassa

• Osmanlılar zamanında Topkapı Sarayı'ndaki bir sınıf san'atkârın adı idi. Bunlar demir ve ağaç eşyayı tesviye ederlerdi. Bugünkü tâbirle tornacı demekti. Bileziklerden çarklara ve silâh yivlerine kadar her çeşit şey yaparlardı.

harik-zede / harîk-zede

• (Çoğulu: Harikzedegân) Yangından zarar görmüş kişi. Evi ve eşyaları yanmış kimse. (Farsça)

hariri / harirî

• İpek eşya.
• İpek tüccarı.
• Bir nevi kâğıt.

haşv

• (Haşiv) (Çoğulu: Ahşâ) Tıb: Vücudun içindeki uzuvlardan her birisi.
• Minder, yastık gibi şeylerin içini dolduran pamuk, kuru ot.
• Kırılması ihtimali olan eşyanın arasına konan yumuşak, ot gibi şey.
• Edb: İbarede lüzumsuz söz bulunması, aynı mânada iki kelimeyi yanyana sö

havaic-i asliye

• Fık: Mesken ile, eve lüzumlu eşyadan ve kışlık, yazlık elbise ile lüzumlu silâhtan, âletten, kitaptan ve binek (hayvan) ile hizmetçi ve bir aylık - sahih görülen diğer bir kavle göre; bir senelik - nafakaya mahsus erzaktan ibârettir.

havayic-i asliyye / havâyic-i asliyye

• İhtiyaç eşyâları. Temel ihtiyâçlar. Bir kimsenin yiyecek giyecek ve ev gibi ihtiyaç duyduğu lüzumlu maddeler ve evde kullanılan eşyâ ve âletler, hizmetçiler, binecek vâsıtası, meslek kitapları (din kitapları) ve ödeyeceği borçları.

hazine kethudası

• Tar: Yavuz Sultan Selim Han zamanında kurulan hazine kethudâlığı, saraya girip çıkan demirbaş eşyanın korunup saklanmasıyla mes'ul idi. Bu müessesenin başında bulunan memura da hazine kethudâsı denilirdi.

hazine-i hümayun

• Hazine-i Hümayun'da bulunan savaş eşyasından bir kısmının manevî değeri büyüktü. Diğer kısmının ise maddî değeri fazla idi. (Savaşlarda ele geçirilen kıymetli ganimet, padişahlardan kalmış olan değerli eşyalar gibi.)

heybe

• Eşya koymaya mahsus iki taraflı küçük torba.

heyula / heyûla / heyûlâ / هَيُولَا

• Zihinde tasarlanan korkunç hayal.
• Gösteriş ve iriliği olduğu halde hiçbir te'siri ve değeri olmayan şey.
• Eski felsefede: Eşyanın aslı ve gerçek olan kısmı. Madde.

• Korkutucu hayâl, felsefede eşyanın aslı kabul edilen şey.

• Eski feylesoflara göre eşyânın aslı.

hidemat-ı imaniye

• İmâni hizmetler. (Kur'an-ı Kerim'i ve mânâsını öğrenmeğe vesile olmak; imâni şüphelerin giderilmesine çalışmak; İslâmiyetin, hak din olduğunu isbat etmek veya isbâta vesile olmak gibi.) Görülen hizmetler. Eşyanın ve mahlukatın lisan-ı hâl ile esmâ-i İlâhiyeye ait yaptıkları tesbih ve ibadetleri.

hikmet

• İnsanın, mevcudatın hakikatlerini bilip hayırlı işleri yapmak sıfatı. Hakîmlik. Eşyanın ahvâlinden, hârici ve bâtini keyfiyetlerinden bahseden ilim. (Buna İlm-i Hikmet deniyor)
• Herkesin bilmediği gizli sebeb. Kâinattaki ve yaradılıştaki İlâhî gaye.
• Ahlâka ve hakikata faydalı

hikmet-ül eşya

• Eşyanın hikmetleri. Fizik, kimya, botanik gibi ilimler.

hırka-i saadet dairesi

• İstanbul'da Topkapı Sarayı'nda "mukaddes emanetlerin" bulunduğu yer. Burada yüzyıllardan beri, başta Peygamberimiz Hz.Muhammed'in (A.S.M.) hırkaları olmak üzere İslâmî nitelikte birçok mukaddes eşya saklanmaktadır. Bu eşya Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından, Mısır'ın fethinden (1517) son

hırz-ı bigayrihi / hırz-ı bigayrihî

• Aslında eşya saklamaya mahsus olmayan, izin almadan girilebilen ve konacak malların yanında muhafızı olan yer. (Yol, mescid, meydan gibi)

hırz-ı binefsihi / hırz-ı binefsihî

• İçerisinde mal ve eşya saklamak için yapılmış, hazırlanmış ve içine izinsiz girilemiyen ev, dükkân, çadır, depo vs. gibi mahaller. (Kasa, sandık, dolap, çuval da bu hükümdedir.)

hotoz

• Eski zamanda kadınların başlarına giydikleri süslü serpuş.
• Hayvan, kuş ve tavuk tepesi.
• Yapıların ve eşyaların üzerine konulan tepelik.

huble

• Boyuna takılan süs eşyası.

huliyy

• (Çoğulu: Huliyyât) Altun, gümüş, elmas, zümrüt, vs. gibi süs eşyası. Mücevher.

hulliyyat

• (Tekili: Hulliyy) Pırlanta, altun, gümüş gibi süs eşyaları.

hursi / hursî

• Ev eşyası.
• Her nesnenin fenâsı.

iare-i mutlaka

• Bir mülkün, bir eşyanın sâhibi tarafından hiç bir şart ve kayda bağlı kalmayarak başka birine ödünç verilmesi.

idealizm

• Bilgide temel olarak düşünceyi alan ve eşyanın müstakil mevcudiyetlerini inkâr edip fikren mevcudiyetlerini kabul eden yanlış bir felsefe doktrini. (Fransızca)

idhalat / idhalât

• (Tekili: İdhal) Memleket haricinden eşya ve mal getirmek.

ifraz hazinesi

• Tar: Kullanılmayan kıymetli eşyanın saklandığı yer. Bu gibi kıymetli şeylerden ikinci dereceden olanların muhafaza olunduğu yere de "Bodrum Hazinesi" denilirdi.

ihbariyye

• Haber vermek işi.
• Kaçak veya kayıp eşyayı haber verene mükâfat olarak verilen para.

ikramiyye / ikrâmiyye / اكراميه

• Bahşiş. (Arapça)
• İkrâm olarak verilen para veya eşya. (Arapça)

ilm-i mevalid

• Tabiat, eşya ilmi. Hayvanat, nebatât ve maddelerine ait ilim.

imam-ı mübin / imâm-ı mübîn

• İlâhî ilim ve emrin bir ünvanı; gayb âlemine bakan, eşyanın geçmiş ve geleceğe ait kaidelerinin yazıldığı kader defteri.

in'ikas

• Aksetme, tersine çevrilme.
• Işık veya sesin bir şeye çarpıp geri gelmesi.
• Aynada parlak şeyde eşyanın temessülü.

ina'

• Kap-kacak, tencere gibi lüzumlu ev eşyası.
• Bir şeyin vakti gelip çatmak.

inadiye

• Eşyanın hakikatlarını, varlığını inkâr eden bir zümre.

inadiyye

• Eşyanın hakikatini inkâr etme felsefesine bağlılık.

irsaliye

• Makbuz.
• Her hangi bir yere gönderilen eşya veya malların listesi.

ism-i hakem ve hakim / ism-i hakem ve hakîm

• Varlıklar hakkında küllî hüküm veren ve o hükme göre sebepleri ve eşyayı hikmetle sevk eden Allah'ın ismi.

istif

• İtl. Muntazam yığın. Sıralanmış eşya. Yığma. Nizam. Sıra. Dizi.

kabin

• Güveğinin geline verdiği ağırlık, eşya, para. (Farsça)

kala / kâla

• Kumaş. (Farsça)
• Ev eşyası, giyim eşyası. (Farsça)
• Sermaye, anamal. (Farsça)

kalavra

• Eskimiş meşin eşya veya yamalı ayakkabı.

karaborsa

• Piyasadan çekilen eşyanın, yüksek fiatla satıldığı gizli pazar.

katalog

• Kitaplık halinde, yahut neşriyata tabi bulunan bir şeye ait etraflı geniş liste, eşya listesi. (Fransızca)

kayyum

• Başlangıç, nihayet ve yeniden oluş gibi hallerden münezzeh ve ezelden ebede kaim, dâim ve var olan Allah (C.C.). Bütün eşyanın ancak kendisi ile kaim olduğu Cenab-ı Hak.

kenduc

• Yer altında giyecek eşya koymak için yapılan oda.

kenz

• Define, hazine. Yer altında saklı kalmış kıymetli eşya, para veya altın gibi şeyler.

kıdn

• Havan.
• Kadının mahfe içinde kendisi için koyup sakladığı giyim eşyası.

kımatr

• Eşya veya kitab saklanan yer. Kitaplık.

kira'

• Kirâ. Bir eşya veya yerin, geçici bir zaman kullanılmak üzere para ile bir kimseye verilmesi.
• Böyle bir şey karşılığı alınan para.

kuffaz

• Kadınların ellerine ve ayaklarına taktıkları bir süs eşyası.
• Eldiven.

lügaz

• Edb: Manzum bilmecelere denir. Lügaz çözülürse insan, hayvan, eşya veya başka bir mânâ çıkar. Meselâ: (Hikmetullah şehrinin bir tânesiOğlunun karnında yatar annesi.)Bu manzum çözülürse cevap olarak "İpek böceği" çıkar.

ma'mulat / ma'mulât

• İmal edilmiş, yapılmış şeyler. Makine veya elle işlenmiş eşya.

madalyon

• Boyuna takılan süs eşyası.

madde-i meşhure

• Herkesçe eşyanın yapı taşı olarak bilinen unsur, madde, cisim.

mahiyat-ı eşya / mâhiyât-ı eşya

• Kâinattaki eşya ve varlıkların mâhiyetleri, temel özellikleri ve asıl yapıları.

mal

• Fık: Bir kimsenin tasarrufunda bulunan kıymetli, lüzumlu şey. (Varlık, servet, para, ticaret eşyası gibi.)

• Varlık, para, kıymetli eşya.

masan

• Eşya saklanacak yer.

maun

• Eve lâzım şeyler. Ev eşyası.
• Malın zekâtı.
• Ufak tefek ihtiyaçlar.
• Nefaseti sebebi ile (nefsin çok hoşuna gittiğinden) kimseye verilmek istenmeyen şey.

mazahir

• (Tekili: Mazhar) Mazharlar. Eşyanın görüldüğü, çıktığı yerler.
• Nâil olmalar.
• Şereflenmeler.

mefruşat-ı beytiye

• Ev eşyası.

mehaş

• Ev eşyası. Mal, mülk, metâ.

mehir

• Nikâh bedeli; nikâh esnasında belirlenen ve erkek tarafından kadına verilmesi gereken mal, değerli eşya veya para.

mehmuse

• Gizli. Gizlenmiş eşya.
• Örtülmüş.
• Tecvidde: Gizli okunan harfler. Fısıltı ile okunan harfler. Bunun zıddı "Huruf-u mechure" dir.

menafi-i eşya / menâfi-i eşya

• Eşyaların, varlıkların faydaları.

mercan

• Denizde geniş resif meydana getiren ve mercanlar takımının örneği olan hayvan ve bunun kalkerli yatağından çıkarılan çoğu kırmızı renkte ve ince dal şeklinde bir madde. Bu madde boncuk gibi süs eşyası olarak kullanılır. Mercanlar ancak 40 metre kadar derinlikte yaşayabilirler.

merfuat / merfuât

• Bir yerde kullanılmak için kaldırılan eski eşya.
• Gr: Mazmum olan, zamme ile harekelenmiş kelimeler.

mesa'

• Kuyumcu eşyası.

meta / metâ / متاع

• Satılacak mal, eşya.
• Sermaye.

• Mal, eşya. (Arapça)

meta'

• Fayda. Menfaat.
• Kıymetli eşya. Tüccar malı.

metruk

• Terk olunmuş. Bırakılmış.
• Boşanmış olmak.
• Ölen bir kimsenin bıraktığı eşya.

mevcud-u harici / mevcud-u haricî

• Maddî vücudu bulunan eşya.

mevrus

• Vereseye âit olan. Miras edilmiş. Miras edilen eşya.

mezahir

• Şereflenmeler. Mazharlar. Eşyanın göründüğü yerler. Eşyanın görünen tarafları. Zâhir ve meşhud olanlar.

mükra

• Kiraya verilmiş eşya.

müktera

• Kirâya verilen eşya.

münasebat-ı vaz'iye / münasebât-ı vaz'iye

• Eşyaya verilen isimlerin, veriliş münasebetleri, alâkaları.

müstekra

• Kiraya verilen eşya.

mutatavvık

• Gerdanlık gibi süs eşyası takınan.

muy-taban / muy-tâbân

• (Tekili: Muy-tâb) Kıldan eşya yapanlar, kıl dokuyanlar.

muytab / muytâb

• (Çoğulu: Muytâbân) Kıl dokuyan. Kıldan eşya yapan.

nakiş

• Parça parça ve dağınık olan eşyaların bir yerde veya bir çuval içinde toplanması.
• Benzer, misil.

nakkar

• Müzik, çalgı.
• Gagalıyan.
• Ağaç, taş ve madeni eşyayı oyarak ve çukurlaştırıp kabartarak ona mücessem şekiller veren sanatkârlar.

nakliye

• (Çoğulu: Nakliyat) Eşya taşıma işi.
• Taşıma parası.

nazid

• (Nazide) Tertibli, nizamlı, yerli yerinde.
• Minder yastık vs. gibi ev eşyası.

nevadir / nevâdir / نوادر

• Nadir olan değerli eşyalar. (Arapça)

nüve-i imtisal

• Emre uymayı sağlayan eşyanın mahiyetindeki temel çekirdek, özellik.

perhüde

• Saçmasapan söz, hezeyan. (Farsça)
• Ateşten dolayı sararmış eşyâ. (Farsça)

pılaçka

• (Arnavutça) Tar: Muharebede ve yağmada alınan eşya, çapul.

pişhane

• Balkon. (Farsça)
• Bir yere gidileceği zaman önceden gönderilen çadır ve yol eşyası. (Farsça)

raht / رخت

• Ev eşyası. (Farsça)
• Koşum takımı. (Farsça)

raht-ı arus

• Gelin eşyası.

rampa

• İki geminin birbirine veya bir geminin iskeleye yanaşıp bitişmesi. (Fransızca)
• Şose veya demiryolundaki yokuş. (Fransızca)
• Trenin eşya almağa mahsus yanaştığı set. (Fransızca)

resd

• Eşyaları birbiri üstüne yığmak.

resed

• Ev eşyası.

resse

• (Çoğulu: Rises-Risâs) Eski ve çürümüş, köhne.
• Ev eşyasından eskiyip atılanı.

riba-i fazl

• Tartılan veya ölçülen bir cins eşyanın kendi cinsi karşılığında fazlasıyla satılması. Meselâ: Bir kilo buğdayı aynı cins bir kilo yüz gramla değiştirmek gibi.

sabiri / sabirî

• Bir çeşit ince giyim eşyası.
• Bir cins hurma.

sadaka-i fıtır

• İhtiyâcı olan eşyâdan ve borçlarından fazla olarak, nisâb yâni dinde zenginlik ölçüsü miktarında malı, parası bulunan her hür müslümanın, Ramazân bayramının birinci günü sabâhı, fakirlere vermekle yükümlü oldukları belli miktarlardaki buğday, arpa, hurma veya kuru üzüm yahut kıymetleri kadar altın v

sani-i hakem-i hakim / sâni-i hakem-i hakîm

• Her bir varlığın bütün keyfiyetleri hakkında genel hüküm veren ve o hükme göre sebepleri ve eşyayı hikmetle sevk edip san'atla yaratan Allah.

sanvan

• (Sunvân) (Çoğulu: Esvane) Kaftan.
• Giyecek eşyaların muhafaza edildiği dolap veya sandık.

sebükbar / sebükbâr

• Yükü hafif. Ağırlıksız, eşyası az olan. (Farsça)
• Derdi, düşüncesi olmayan. (Farsça)

sekal

• (Çoğulu: Eskâl) Misafir.
• Mal, mülk, metâ.
• Ev metaı, ev eşyası.
• İns ve cinnin bir ünvanı.

sevb

• (Çoğulu: Siyâb-Esvâb-Esvüb) Elbise. Giyilecek eşya. Kaftan. Bez. (Bunların sahibine "sevvab" derler.)
• Rücu' manasına mastar.

sevkiyat

• Asker gönderme ve eşyasını te'min ve sevketme işleri.

seyr-i fil-eşya / seyr-i fil-eşyâ

• Tasavvufta nihâyete kavuşan bir velînin geri döndükten sonra daha önce unutmuş olduğu eşyânın bütün bilgilerine yeniden sâhib olması.

sif

• (Çoğulu: Esyâf) Deniz sahili.
• Hurma lifi.

sübjektif

• Bilen akıl ile alâkalı. (Fransızca)
• Eşyanın hakikatına değil de ferdin düşünce ve duygularına dayanan. Şahsî görüşe göre olan. İndî, nefsî olan. (Fransızca)

• Objektif olmayan, kişisel, duygusal; eşyanın hakikatine değil de ferdin düşünce ve duygularına dayanan.

suvan

• (Çoğulu: Esvine) Kaftan ve giyecek eşya koyup saklanılan yer veya kap.

şüzur

• (Tekili: Şezre) Süs eşyası olarak kullanılan altun veya inci gibi şeyler.
• İşlenmemiş madenin içinden toplanan altın parçaları.

talid

• Bir kimsenin (köle, câriye, hayvan gibi) canlı eşyası.

tecemmülat / tecemmülât

• (Tekili: Tecemmül) Eşya, levâzım. Tetümmat.

tecemmülat-ı beytiye / tecemmülât-ı beytiye

• Evde bulunan eşya. Evin nizamını tamamlayan eşya.

teennuk

• Nazarında ve fikrinde dikkatli olmak. İttikan. Eşyanın hikmetli, kusursuz ve pürüzsüz yapılışı.

tefarik

• Müteferrik olanlar. Tefrikalar. Ayırma ve seçmeler.
• Taksitler. Ufak tefek şeyler. Ayrıca şeyler.
• Küçük hediyelik eşya.

tefriş

• Döşeme. Yayma. Yayıp döşeme.
• Ev eşyasını düzenleme.

terek

• Eski Türk odalarına, insan boyu yüksekliğinde olmak üzere duvarlara boydan boya yapılan raflara verilen addır. Dükkânlarda eşya koymağa mahsus bölmeli raflara da terek denilir.

terike

• Ölenin geriye bıraktığı mal, mülk, eşyâ vs.

tertib-i eşya

• Eşyanın belli bir düzende meydana gelmesi.

teşhis

• Şahıslandırma. Şekil ve suret verme. Seçme, ayırma, ne olduğunu anlama. Tanıma.
• Hastalığın ne olduğunu anlayıp bilmek.
• Edb: Canlılandırmak, suretlendirmek.
• Eşyaya şahsiyet vermek.

tesyar

• Gönderme, gönderilme. (Eşya hakkında) (Tisyâr şekli yanlıştır)

ticaret eşyası / ticâret eşyâsı

• Ticâret niyetiyle alınıp, ticâret için saklanılan eşyâ.

uluhiyet-i sariye ve hayat-ı sariye / uluhiyet-i sâriye ve hayat-ı sâriye / ulûhiyet-i sâriye ve hayat-ı sâriye

• Vahdet-ül vücud ehlince kullanılan tasavvufî tabirler olup; İlâhî sıfatların ve hayatiyetin eşyaya sirayet etmesi, yani tecelli etmesi mânasında olan bu tabirlerden, ehil olmayanlar; Allah'ın tecessümünü veya eşyaya hulûl'ünü veya eşya ile ittihad ve ittisal'ini zu'metmek gibi bâtıl vehimlere düştül

• Vahdetü'l-vücud ehlince kullanılan tasavvufî tabirler olup; İlâhî sıfatların ve hayatın eşyaya sirayet etmesi.

uruz

• (Tekili: A'raz) Fık: Nakit para, hayvan ve yenecek şeylerden olmayıp, kitap, manifatura eşyası, kumaş gibi mallar.

uşeyya

• (Eşyâ. dan) Küçük şeyler, eşyacıklar.

uttel

• Üzerinde ziynet eşyası olmayan kadınlar.

vahidiyyet / vâhidiyyet

• Cenab-ı Hakk'ın (C.C.) umum eşyada birden birlik tecellisi.

vasi' / vâsi'

• (Vasia) Geniş, enli. Bol. Engin. Meydanlı.
• Her ihtiyacı olana vergisi kâfi ve bol bol ihsan eden. İlmi cümle eşyayı muhit, rızkı bütün mahlukata şâmil ve rahmeti bütün şeyleri kaplamış olan Allah (C.C.)

vezaif-i eşya / vezâif-i eşya

• Eşyanın vazifeleri.

vücud-i vehmi / vücûd-i vehmî

• Tasavvuf ehlinin, eşyânın gördüğümüz varlığına verdikleri isim.

vücud-u harici / vücud-u hâricî

• Zâhir, ademden çıkmış olan. İlmî vücuddan âlem-i şehadete gelmiş olan. Maddî varlık, cismanî eşya.

zahara

• Ev eşyası.

zelzil

• Ev içinde olan mal, mülk ve eşya.

zengin

• İhtiyaç eşyâsının ve borçlarının dışında nisâb miktârı malı, parası olan kimse.