allame / allâme

• Çok büyük alim. Meşhur olmuş büyük mütefekkir. Her ilimde ihtisas sahibi.

ane / âne

• Kelime sonuna getirilerek zarfiyet ifâdesi için kullanılan nisbet edatıdır. Meselâ: Mütefekkirâne (: Mütefekkire yakışır halde) kelimesinde olduğu gibi. (Farsça)

bast

• Yayma, açma.
• Özellikle hurufilikte cezbe ve tefekkür içinde kendinden geçmeyi ifade eder.

cüz'iyyat

• Cüz'î olan şeyler. Ufak tefek şeyler. Mânası düşünüldüğünde zihinde ortaklık kabul etmeyen şeyler. Mânası başka şeylere şâmil olmayanlar.

ehl-i nazar

• Tefekkür ehli.

fikir ve zikir

• Allah'ı tefekkür etme ve anma.

fikret

• Düşünme, tefekkür, teemmül, fikir, Düşünülen şey.

gavr

• Bir şeyin dibi. Çukur.
• Batmak.
• Derinlik, nihayet. Kök, esas, temel.
• Tefekkür, teemmül.
• Dolanmak.
• Hakikat.

hizbü'l-ekber

• Yirmi Dokuzuncu Lem'a olan Tefekkürnâme adlı eserde yer alan bir bölüm.

hurd ü mürd

• Parça parça. Ufak tefek kimse. (Farsça)

hurdefuruş

• Ufak tefek şeyler satan kimse. (Farsça)

hüsn-ü tedbir

• İyi düşünülerek tutulan yol. Tefekkür ile tasmim etmek, ihtiyar olunacak meslek ve harekete karar vermek.
• Bir kimseden bir haberi nakil ve rivâyet eylemek.
• Bir şeye iyi muvaffak olmak için o işe muvafık ve hesaplı hareket etmek.

huzu'

• Mahviyet ve tevazu hali, alçak gönüllü olmak. Allah'ın azametini, celal ve cemalini, büyüklüğünü tahattur ve tefekkürden hâsıl olan, insandaki huzur ve huşu' hâli.

ibadet-i fikriye / عِبَادَتِ فِكْرِيَه

• Fikre ait ibadet, tefekkür.

ibadet-i tefekküri / ibadet-i tefekkürî

• Tefekkür ibadeti.

ibadet-i tefekküriye

• Tefekkür ibadeti.

ilm

• (İlim) Okumakla veya görmek ve dinlemekle veya ihsan-ı Hak'la elde edilen malumat. Bilmek. İdrak etmek. (İlim, hakikatı bilmekten ibarettir. İlim, marifetten daha umumidir. Marifet, tefekkürle bilmek mânasına olmakla beraber, Cenab-ı Hakk'a nisbeti câiz olmaz. Gerek huzurî olsun (ilm-i İlâhî

insan-ı hakir / insan-ı hakîr

• Ufak tefek olan insan.

levha-i tefekkür

• Tefekkür levhası.

ma'rifetullah

• Masnuat-ı İlâhiyeyi ve Kur'âni hakikatleri tefekkür ve tahsil ile veya lütf-i İlâhi ile kalbi inkişâf ve basirete sâhib olmak. Esmâ-i İlâhiyyeyi tanımak. İlâhi hakikatlara vukufiyet. Her işte Allah rızâsına en uygun hareket tarzını bilip amel etmek.

maun

• Eve lâzım şeyler. Ev eşyası.
• Malın zekâtı.
• Ufak tefek ihtiyaçlar.
• Nefaseti sebebi ile (nefsin çok hoşuna gittiğinden) kimseye verilmek istenmeyen şey.

melhuz

• Mülâhaza ve tefekkür olunmuş olan veya olunabilen. Düşünülebilen. Akla gelebilen. Olabilir.

mertebe-i tefekkür

• Tefekkür mertebesi.

meslek-i tefekkür

• Tefekkür mesleği, yolu.

mirsad-ı tefekkür

• Tefekküre sebep olan.

• Tefekküre sebep olan gözlem.

mülahaza

• Mütâlaa. Dikkatle bakmak. İyice düşünüp bir işin hakikatını tetkik etmek. Tefekkür, düşünce.

müşkil

• (Müşkile) Zorluk, güçlük, zor olan iş. Çetinlik.
• Edb: Mânasının derinliği veya edebi bir san'atla ifade edilmiş olmasından dolayı teemmül ve tefekkürsüz anlaşılmayacak derecede hafî olan lâfızdır. Mânaca nass'ın mukabilidir.

müşkilat-ı kur'aniye

• Manasının incelik ve derinliği veya istiare-i bediyye ile ifade edilmiş olması gibi sebeblerden dolayı derin tetebbu ve tefekkür neticese ancak anlaşılabilen âyetler.

mütefekkir

• Düşünen, derin mes'eleleri düşünen. Tefekkür ve teemmül edici olan.
• Kuvve-i bâtınayı sarfeden. Âlim. Çok bilgili.

mütefekkirane / mütefekkirâne

• Tefekkür ederek.

• Derin ve dikkatli düşünerek, mütefekkire yakışır surette. (Farsça)

mütefekkirin / mütefekkirîn

• Mütefekkirler.

müterafık

• Arkadaşlık eden, refekat eden, beraber bulunan.
• Bir arada, karışık, karışmış.

nakş-bendi / nakş-bendî

• Kalbde zikir yoluyla, tefekkür ile İlâhî sevgiyi, uyanıklığı nakşa çalışan mânâsiyle, Şeyh Bahâüddin Nakş-bendî nâmındaki azîm bir velinin kurduğu ve en ziyade hafî zikre dayanan tarikata mensub olan. (Silsile-i Nakşî'nin kahramanı ve bir güneşi olan İmam-ı Rabbanî (R.A.) Mektubat'ında demiş ki: "Ha (Farsça)

ömer bin farıd

• (M. 1180-1234) Kahire'de doğdu ve orada vefat etti. Mütefekkir ve mutasavvıf olup büyük şâirlerdendir. Divanı vardır.

prens bismark

• (1815 - 1898) Meşhur Alman siyasilerinden ve Alman birliği için çalışanlardan birisidir. İslamiyeti ve Hz. Peygamber'i (A.S.M.) medh ü sena ederek hayranlığını bildiren bir mütefekkirdir.

rü'yet

• Görmek, bakmak. İdare etmek. Göz ile veya kalb gözü ile görmek.
• Akıl ile müşahede derecesinde bilmek, idrak etmek, tefekkür etmek, düşünmek.
• Araştırmak.

seyr-i enfüsi ve afaki / seyr-i enfüsî ve âfâkî

• Kişinin kendi iç âleminde ve dış dünyada yaptığı tefekkür ve mânevî yolculuk.

silsile-i tefekkür

• Tefekkür mânâları ve ifadeleri bulunan ve günlük olarak tekrarlanan bölümlerin zincirleme devam etmesi.

silsile-i tefekkürat / silsile-i tefekkürât

• Tefekkürler zinciri.

tarik-i acz ve fakr ve şefkat ve tefekkür / tarîk-i acz ve fakr ve şefkat ve tefekkür

• Acz, fakr, şefkat ve tefekkür yolu.

tedebbür

• Bir şeyin sonunu düşünmek, tefekkür etmek. Müdebbir olmak, tedbirli olmak.
• Arkasını dönmek.

• Bir şeyin üzerinde düşünmek, tefekkür etmek.

tefarik

• Müteferrik olanlar. Tefrikalar. Ayırma ve seçmeler.
• Taksitler. Ufak tefek şeyler. Ayrıca şeyler.
• Küçük hediyelik eşya.

tefekkür / تفكر

• Düşünme, kafa yorma. (Arapça)
• Tefekkür etmek: Düşünmek, kafa yormak. (Arapça)

tefekkür-ü akli / tefekkür-ü aklî

• Akıl yoluyla tefekkür etmek, düşünmek.

tefekkür-ü ala-i ilahi / tefekkür-ü âlâ-i ilâhî

• Yüce Allah'ın mahlûkatı ve nimetleri üzerinde tefekkür etme, düşünme.

tefekkür-ü arabi / tefekkür-ü arabî

• Arapça tefekkür, düşünme.

tefekkür-ü hakiki / tefekkür-ü hakikî

• Asıl, gerçek tefekkür.

tefekkür-ü imani / tefekkür-ü imanî

• İmana ait meselelerin düşünülmesi, tefekkür edilmesi.

tefekkür-ü imaniye

• İmanî meselelerin düşünülmesi, tefekkür edilmesi.

tefekkürat / tefekkürât

• Tefekkürler, düşünmeler.

• Tefekkürler, düşünmeler.

tefekkürat-ı imaniye

• İmanî tefekkürler, düşünceler.

tefekkürat-ı ruhiye

• Ruha ait tefekkürler.

tefekkürname / tefekkürnâme

• Tefekkür yazısı.

terevvi

• Tefekkür etmek, düşünmek.

tervie

• Evmeyip tefekkür etmek. Acele etmeyip düşünmek.

tilavet-i kur'an / tilavet-i kur'ân

• Kur'an-ı Kerim'i usulüne göre okumak, mânâsını tefekkür etmek.

vazife-i tefekkür

• Tefekkür görevi.

veşy

• Elbiseyi güzel nakışlamak, süslemek.
• Nesil ve zürriyet.
• Çoğalma.
• Geceleyin devamlı tefekkür ve mütalâa etmek.
• Bir çeşit elbise.