adall

• Çok sapık, çok dalâlette.

agva

• Dalâlete en fazla sapan, giden. Sapık.

akliyyun

• (Rasyonalistler) Herşeyin hakikatını akıl ile bulma iddiasında olan, hadiseleri yalnız akıl ile araştırıp hakikat ve hikmetlerini tam bulamayıp, aklına güvenip dine tâbi olmayan filozoflar ve onların yolunda kalarak dalâlete gidenler. Bunlar iki kola ayrılır. Uluhiyeti ve vahyi inkâr eden birinci kı

ayet-i zulümat / âyet-i zulümat

• Dalâlet ve inkâr karanlıklarında bulunan kâfirlerin durumunu açıklayan Nur Sûresinin 39. ve 40. âyetleri.

bakar-perest

• Öküzü mâbut yapan. Öküz ve emsalini put yapıp ona ibâdet eden sapkınlar. Ehl-i dalâlet. (Farsça)

beladet

• Ahmaklık, sersemlik, kalınkafalılık. Budalalık.

belahet / belâhet

• Ahmaklık, budalalık, düşüncesizlik.

beleh

• Sersemlik, bönlük, ahmaklık, budalalık.

ceber

• (Ceberiyyun) Cüz'i iradeyi inkâr eden bir fırka-i dalle. Hak yolundan çıkmış, dalâlete düşmüş bir fırka. Bunların zıdları da Mu'tezile'dir.

dal

• Kur'ân ve imân yolundan sapan. Dalâlete giden, azan.
• Azdırıcı, sapkın.
• Şaşkın.

dalalet-i fenniye / dalâlet-i fenniye

• Bilimden gelen sapıklık, dalâlet.

dalalet-i ilmiye / dalâlet-i ilmiye

• Bilimden gelen sapıklık, dalâlet.

dalalet-i mutlaka / dalâlet-i mutlaka

• Mutlak dalâlet, tam bir sapkınlık.

dall

• Azan. Azıcı, azdırıcı. Dalalette olan.

duhan

• Duman. Tütün.
• Kur'an-ı Kerim'in 44. suresinin adı.
• Mc: Gaflet ve dalâlet dumanı ki, hakikatların görünmesine mâni olur. Arap lisanında galib olan şerre, duhan tesmiye ederler.
• Kıtlık ve kuraklık.

dürzi

• (Çoğulu: Düruz) Suriye'nin güneyi ile Ürdün ve İsrâil'de yaşayan ve sonradan Araplaşmış olan bir kavimdir. Arapça konuşurlar. Dalâlet fırkalarından en bâtıl yolda olan bir fırkadır.

ehl-i dalalet / ehl-i dalâlet

• Dalâlette olanlar.

ehl-i kıble

• Kâbeyi kıble edinenler, müslümanım diyenler. İş ve sözünde açıkça küfür görülmeyen dalâlet (sapık) fırkalarında olanlar.

fir'avniyyet

• Firavun gibi oluş, isyankârlık ile Allah'ı tanımayış. İnat ile Allah'a isyan edip halkı sapık yollara, dalâlete ve dinsizliğe sevke çalışmak.

fırak-ı dalle / fırak-ı dâlle

• Dalâlete gitmiş fırkalar. Dalâlette kalmış cemaatler.

fırka-i dalle / fırka-i dâlle

• Âyet-i kerîmelere ve hadîs-i şerîflere kendi görüş ve akıllarına göre mânâ vererek, doğru yoldan ayrılıp dalâlete (yanlış ve bozuk yollara) sapmış fırkalardan her biri.

gabi / gabî

• Ahmaklık eden, budalalık eden.

gavayet

• Dalâlete düşme, hak yoldan sapma.
• Azgınlık.

gavun

• (Tekili: Gavi) Azgınlar, azmışlar, doğru yoldan çıkıp dalâlete düşmüş olanlar.

habs-i münferid

• Tek başına olan hapis. Hapishanede bir kişilik hücre.
• Ehl-i dalâlet için olan ölüm ve kabir.

halafet

• Ahmaklık, hamâkat, budalalık.

hamakat

• Ahmaklık. Budalalık. Bönlük. Anlayışsızlık.

hasaret

• Hasar. Alış-verişte zarar, ziyan. Yoldan sapmak. Sapıtmak. Dalâlete düşmek.

hasir / hasîr

• Hüsranda olan. Sapıtan, dalâlete giden. Azgın.
• Eli boş. Müdafaasız. Çaresiz.

hidayet

• Doğruluk. İslâmlık. Hakkı hak, bâtılı da bâtıl olarak görüp doğru yola girmek. Dalâletten ve bâtıl yoldan uzaklaşmak.

hurufiye

• Fazlullah-ı Hurufi adında birinin kurduğu bâtıl bir meslektir. Harflerden kendilerince manalar çıkarıp, dine aykırı iddiaları olan bir dalâlet fırkasıdır.

husr

• Zarar.
• Ele avuca girmemek.
• Dalâlete gitmek.
• Noksan.
• Sapıtmak.

hütr

• Ahmaklık, hamâkat, budalalık.

hutuvat-ı sitte

• Altı adım. (Kur'an-ı Kerim'deki "Hutuvat-üş şeytan" tabirinden istifaze ile, şeytanların ve onların insî mümessilleri olan şerir insanların fitnekâr ve dalâlete sevkedici adımları, izleri ve desiseleri gibi mânalarla alâkalı olarak "bir mühim eser"e verilen isim) Şeytanın altı desisesi.

ibahiyye

• Sevab veya günah olduğunu kabul etmeyen bâtıl ve dalâlete saparak dinden çıkan bir fırka veya bu fırkadan olan kimse.

idlal / idlâl

• Dalâlete sokma, sapıtma.

in'idal

• (Udul. den) Doğru yoldan çıkma, sapma, dalâlete düşme.

ingıva

• Dalâlete düşme, sapıtma, yoldan çıkma.

işraki / işrakî

• Bâtıl İşrakiye felsefesine mensub. İşrakiyyunun dalâletten ve şirkten ibaret bâtıl ve hurafe fikirleri.

istidlal

• (Dalâl. den) İman ve İslâmiyet yolundan çıkarmağa, dalâlete düşürmeğe çalışmak.

kaderiye

• "Kul, kendi yaptıklarının halıkıdır" deyip ifrat ederek Hak mezhebinden ayrılan bir dalâlet fırkası.

meslek-i dalalet / meslek-i dalâlet

• Dalâlet yolu, sapıklık mesleği.

meşşaiyyun

• Meşşâiler. Derslerini gezerek veren, peygamberlere uymayarak yalnız akıl ve fikir ile hakikatı bulmaya çalışan ehl-i dalâlet. Dinsizlik yolunu açanlar, sadece akla itimad eden ve vahye tâbi olmayan imânsızlar.

mu'tezile

• Aklına güvenerek ve "kul, fiilinin hâlikıdır" demekle hak mezheblerden ayrılan bir fırka. Bunlar dalâlet fırkalarının birincisidir. Vâsıl İbn-i Atâ nâmında birisi buna sebeb olmuştur. Bu kişi Hasan Basri Hazretlerinin talebesi iken, günah-ı kebireyi işleyen bir kimsenin ne mü'min ve ne de kâfir olma

mudıll

• Dalâlete düşüren, doğru yoldan çıkarıp, eğri yola saptıran mânâsına, Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından, güzel isimlerinden.

mudille

• (Dalâlet. den) Baştan çıkaran, azdıran, doğru yoldan saptıran.

muhyi / muhyî

• Maddî mânevî hayat veren, dirilten, canlandıran, can ve ruh veren mânalarında olup, Cenab-ı Hakk'ın bir ismidir. (Ehl-i dünya küfür ve dalâlet karanlığında mânen ölü gibi iken Resul-i Ekremin (A.S.M.) mübarek irşadları ve iman nurları ile dirilmelerine ve o mânevî ölümden kurtulmalarına binaen Peyga

mükerrem

• Hürmet ve tâzim edilen. İkram olunmuş. Muhterem. Kerim olan. (İnsan fıtraten mükerrem olduğundan, hakkı arıyor. Bazan batıl eline gelir, Hak zannederek koynunda saklar. Hakikatı kazarken, ihtiyarsız, dalâlet başına düşer; hakikat zannederek kafasına giydiriyor. Mek.)

mürcie

• Ehl-i Sünnet mezhebine muhalif ve dalâlet ehli olan bir fırka.

nar

• (Çoğulu: Niran, envar, niyere, niyâr) Ateş. Cehennem.
• Bir meyve adı.
• Mc: Allahın gadabı.
• Yakıcı, azab verici her şey. Şer. Dalâlet. Sefâhet.

sabii / sabiî

• İtaattan ayrılmakla bâtıla meyleden.
• Yıldıza tapan sapkınlar veya yıldıza tapan ehl-i dalâlet kimselerden olanlar.

salih

• Büyük peygamberlerden olup Hicaz ile Şam arasında oturmuş olan Semud kavmine gönderilmişti. Semud kavmi Âd kavminden sonra Arap yarımadasında kuvvet ve ma'muriyet bulup küfür ve dalâlete meyl ile putlara ibadet ediyorlardı. Salih (A.S.) kendilerini hak dine davet etmiş ise de, inanmayıp kendisinden

sefahet / sefâhet

• Yasak zevk ve eğlencelere düşkünlük, beyinsizce davranış, budalalık.

sefahet-i beşeriye

• İnsanların zevk, eğlence ve yasak şeylere düşkünlükleri, budalalıkları.

tadlil

• Doğru yoldan sapıtmak.
• Azdırmak, ayartmak. Günah işletmek. Dalâlete saptırmak.

• Doğru yoldan çıktığına hükmetme, dalâlette görme.

tadlil-i gayr

• Başkalarını dalâlete nisbet etmek. Sapıklığına hükmetmek.

taife-i dalle / taife-i dâlle

• Dalâlete ve inkârcılığa düşenler topluluğu.

telale

• Dalâlet.

telkin

• (Çoğulu: Telkinât) Zihinde yer ettirmek. Fikir aşılamak. Zihinde yer etmiş düşünce.
• Yeni müslüman olana İslâm esaslarını anlatmak.
• Ölü gömüldükten sonra imam tarafından söylenen söz. (Telkini fenden almış,Medeniyetten taklid,Hürriyet tenkid vermiş,Gururdan dalâlet çıkmış.) (L

yetmiş iki fırka

• Ehl-i sünnet yolundan (Peygamber efendimizin ve Eshâb-ı kirâmın bildirdiği doğru yoldan) ayrılan ve Cehennem'e gidecekleri hadîs-i şerîfte bildirilen bozuk fırkalar. Bunlara bid'at ehli veya dalâlet fırkaları da denir.