akziye

• (Tekili: Kaza) Hükümler. Kararlar.
• Tam cümleler.

bast-ı mukaddemat

• Asıl konuya girmeden önce giriş cümlelerini söyleme.

ceza

• Karşılık, mukabil, ivaz. Cürüm veya günâh işleyenlere verilen azab.
• Gr: Şart cümlelerinde ikinci kısım.

cümel / جمل

• (Tekili: Cümle) Cümleler. Birden fazla anlama gelen sözler. Mecmular.

• Cümleler.

• Cümleler. (Arapça)

ecmal

• (Tekili: Cemel) Develer.
• Cümleler.
• Yekünler.

fıkarat / fıkarât

• (Tekili: Fıkra) Kıssalar, fıkralar, küçük hikâyeler.
• Fasıllar, bölümler, kısımlar.
• Cümleler, parağraflar.
• Omurga kemiklerindeki boğumlar.

fıkarat-ı anife / fıkarât-ı anife

• Mezkur cümleler, yukarıda geçmiş olan cümleler.

gramer

• Cümlelerin, kelimelerin, hecelerin ve harflerin hallerinden bahseden ilim. Dil bilgisi. (Fransızca)

ibarat / ibârât / عبارات

• (Tekili: İbare) İbareler. Bir ifadeyi meydana getiren kelime ve cümleler.

• Cümleler. (Arapça)
• Paragraflar. (Arapça)

ihbariyyat

• Haberle alâkalı, habere âit cümleler.

inşaiyyat

• (Tekili: İnşâi) İşitilmemiş ve duyulmamış sözlerden yapılan cümleler.

isti'naf

• Önceki cümlelere bağlı olmayıp ilerdeki muhtemel sorulara cevap teşkil etme.

mekniyyat

• (Tekili: Mekniyye) Kinayeli cümleler.

mübteda / mübtedâ

• Arapça isim cümlelerinde özne.

mukattaat-ı huruf

• Edb: Matlâsız şiir parçaları. Muhtelif olarak alınmış şiir parçaları.
• Kısaltmalar. Tamamlanmamış cümleler.

müsecca'

• Secilendirilmiş. Cümlelerin sonu veya ortası kafiyeli olan nesir.

müste'nife

• Gr: Evvelki cümlelerle bağlı olmayıp ilerdeki veya mukadder olan suallere cevap teşkil eden cümle.

• Yeni başlayan; önceki cümlelere bağlı olmayıp ilerideki muhtemel, sorulara cevap teşkil eden cümle.

rabt

• Bağlamak, bitiştirmek, bir şeye bağlamak.
• Nizam vermek, intizam bulmak.
• Gr: Cümleleri lüzumlu edatlarla birbirine bağlamak.

ritm

• (Reythme) Mısra ve cümlelerdeki ses uygunluğundan gelen iç âhengi. Duygunun ses hâline gelişi. (Fransızca)
• Müvazeneli ve tenasüblü hareket. (Fransızca)

sebk-i mevsul

• Edb: Cümleleri bağlayarak birleştirme tarzı.

seci'

• Edb: Nesrin kafiyesidir. Seci'ler, ya cümlelerin sonunda yahut arasında bulunur. Sondaki seci'ler bir kelime vasıtasiyle birbirine bağlanır, onlara "Seci'-i mukayyed" denilir. Aradaki seci'ler ise yekdiğerlerine bağlı olmadıklarından onlara sec'i-i mutlak tâbir olunur. İçiçe olan seci'lere "Seci' en

selaset-i nazm / selâset-i nazm

• Kur'ân'ın âyet ve cümlelerinin tertip ve düzenindeki açıklık, ahenk, akıcılık.

tahrifat

• Bir yazıdaki cümlelerin anlamlarını karıştırma, değiştirmeler.

tersi'

• Oymacılık.
• Mücevherler takarak süslemek.
• Edb: Bir beyti teşkil eden mısralar ile bir fıkrayı terkib eden cümlelerdeki lâfızları vezin ve kafiye itibari ile birbirine uygun olarak tertib etmektir. Külfetli ve gayr-ı tabii bir usuldür. Meselâ: Merhum Namık Kemâlin:Ecza-i beşer

tesbih

• Allahü teâlâyı, O'na yakışmayan her şeyden ve mahlûkların (yaratılmışların) alâmetlerinden ve yok olmaktan tenzîh ve takdîs etmek, yâni uzak tutmak mânâsına "Sübhânallah" sözü ve benzerleri.
• Namaz kılmak.
• Namazdan sonra, Sübhânallah, Elhamdülillah ve Allahü ekber cümleleri sö

tesci'

• Edb: Nesirde kafiye kullanmak. Cümleleri kafiyelendirmek.

tevafuk-u cifri / tevafuk-u cifrî

• Cifir ilmine göre kelime veya cümlelerin rakamsal değeri ile anlamı arasındaki uyum.

vasl

• Âşığın sevdiğine kavuşması. Kavuşmak.
• Birleştirmek, ulaştırmak.
• Gr: Ulama, ekleme.
• Edb: Sözü teşkil eden cümlelerin atıf ve rabt suretiyle birbirine bağlı olarak yazılması usulü ki, buna Sebk-i Mevsul da ta'bir edilir.
• Bir kelimenin sonundaki harfi, bir sonrak