ahderri / ahderrî

• Yabani eşek.

ahkab

• Yabani eşek.

ahmas-ül kadem

• Ayak tabanı.

ahmed-i faruki / ahmed-i fârukî

• (Hi. 971-1034) (İmam-ı Rabbanî) Hz. Ömer (R.A.) ahfadından olduğundan Fârukî denilmiştir. Kendisi demiştir ki: "Hakaik-i imaniyeden bir mes'elenin inkişafını, binler ezvak ve mevâcid ve kerâmata tercih ederim." Hem demiş ki: "Bütün tarikatların nokta-i müntehası hakaik-i imâniyenin vuzuh ve inkişâfı

ahmediyye

• Evliyânın gözbebeği İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî hazretlerinin tasavvuftaki yolu. Bu yola Müceddidiyye-i Ahmediyye de denir.
• Hindistan'da Gulam Ahmed Kâdiyânî tarafından kurulan sapık bir yol.

akika

• Yeni doğan bir çocuğun başındaki ana tüyü. Yahut böyle bir çocuk için Cenab-ı Hakk'a şükür niyetiyle kesilen kurbanın adı. Bu kurbana "Nesike" de denir.

alavere

• Vapurlara kömür vermek için bordaya kurulan kademeli iskele.
• Tulumbanın basıp emme suretiyle işlemesi.
• Herc ü merc. Karışıklık, kargaşalık.
• Bir şeyin elden ele verilerek veya atılarak aktarılması.

amm

• Amca. Babanın kardeşi.
• Çok cemaat.

amme

• Hala, babanın kız kardeşi.

ane / âne

• Bir aşiretin bütünlüğü veya işleri veya şerefi.
• Dişi ve yabani eşek.
• Yabani eşek sürüsü.
• Cedi (keçi) burcundan bir kısım yıldızlar.
• Kasık kılı.
• Apış arası, kasık.

asar-ı rabbaniye / âsâr-ı rabbâniye

• Rabbâni eserler.

aşı

• Birşeyden alınıp diğer birşeye aktarılan madde.
• Çeşitli tehlikeli hastalıkların önünü almak için aşılanan madde.
• Yabani veya cinsi âdi bir ağaca, cinsine yakın diğer iyi bir ağaçtan vurulan kalem veya yaprak aşısı.

ayat-ı rabbaniye / âyât-ı rabbâniye

• Rabbânî âyetler; Allah'ı gösteren ve tanıtan deliller.

bab

• Evlat sahibi erkek. Ata, ecdat. (Farsça)
• Gemi halatlarının bağlandığı yer. (Farsça)
• İnşaatta ağırlıkların bindirildiği direk. (Farsça)
• Mânevi rehber, şeyh. (Farsça)
• Bektaşi şeyhi. (Farsça)
• Hayırhah ve muhterem. (Farsça)
• Daha çok zencilerde olan bir hastalık cinsi.Aile reisi babadır. Babanın hayatt (Farsça)

bakar-ı vahşi / bakar-ı vahşî

• Vahşî, yabanî öküz.

bakkar

• Sığır çobanı, sığırtmaç.

basine

• Ekincilerin sabanı.
• Sanat ehlinin âletleri.
• Kaba çuval.

bayram-ı rabbaniye / bayram-ı rabbâniye

• Rabbânî bayram.

belbus / belbûs

• Bir nevi haşhaş. (Farsça)
• Yabani soğan. Dağ soğanı, sarmısak. (Farsça)

belediye

• Bir şehir veya kasabanın temizliği, bayındırlığı ve nizamiyle ilgilenen daire.

benaver

• İri, büyük çıban. Kan çıbanı. (Farsça)

berrani / berranî

• (Berr. den) Sahra ve kıra ait. Yabani.
• Hâricî, zâhirî.
• Şer'î hükümlere uymayan.

beydane

• (Çoğulu: Beydânât) Yabani dişi eşek.

bibi

• Hala, babanın kızkardeşi.

büz-ban

• Keçi çobanı. (Farsça)

cadu

• Büyücü, cadı. (Farsça)
• Hortlak, gulyabani. (Farsça)
• Acuze, çirkin kocakarı. (Farsça)
• Çok güzel söz. (Farsça)

cahşe

• Eşek sıpasının dişisi.
• Çobanın eline dolayıp eğerdiği ip.

cazibe

• Çekme kuvveti.
• Mc: Letafet zamanı. Hüsn-ü cemal. (Hareket harareti, hararet kuvveti, kuvvet câzibeyi tevlid eder gibi bir âdet-i İlâhiyye, bir kanun-u Rabbanidir. Mek.)

cedd

• Babanın babası veya ananın babası.
• Büyüklük, azimlik.
• Kat'edip geçmek.
• Tâli'li olmak.
• Kesmek.

cedde-i sahiha

• Babanın anası, babaanne.

cilve-i kudret-i rabbaniye / cilve-i kudret-i rabbâniye

• Rabbânî kudret ve iradenin yansıması.

dümel / دمل

• Tıb: Büyük kan çıbanı.

• Kan çıbanı. (Arapça)

duzahi / duzahî

• Cehennem'e mahsus, cehennemî, zebani. (Farsça)

düztaban

• Tıb: Ayak tabanı düz olan kimse. Böyle kişiler çabuk yorulurlar ve hızlı yürüyemezler. (Türkçe)

ebbal

• Deve çobanı.

efder

• (Evder) Amca. Babanın erkek kardeşleri. (Farsça)
• Yeğen. Amca, hala, teyze çocukları. (Farsça)

egval

• (Tekili: Gul) Büyük felâketler, âfetler, musibetler, belâlar.
• şeytanlar.
• Gulyabaniler.

esrar-ı rabbaniye / esrar-ı rabbâniye

• Rabbânî sırlar.

eyyam-ı nahr / eyyâm-ı nahr

• Kurban kesme günleri. Kurban bayramında, kurbanın kesildiği birinci, ikinci ve üçüncü günler.

fa'faa

• Çobanın koyunu çağırması. Çağırıp "fâfâ" demek.

fa'fai / fa'faî

• Koyun çobanı.

fahite

• (Çoğulu: Fevâhit) Yabani güvercin.

faruki / farukî

• Hz. Ömer (R.A.) soyuna veya adâletine mensub olan. Hz. Ömer'e mensub ve müteallik. İmam-ı Rabbanî'nin bir lakabı.

felekzede / فلك زده

• Kader kurbanı, felek vurgunu. (Arapça - Farsça)

feşş

• Eritmek.
• Süt sağmak.
• Çıkarmak.
• Yabani olan keçiboynuzu ağacının yemişi.

feyyal

• Fil çobanı. File bakan kimse.

fıtrat-ı ilahiye / fıtrat-ı ilâhiye

• San'at-ı Rabbaniye ve kudret-i İlâhiyenin dâima değişen bir defteri olan ve yanlış olarak "Tabiat" namı verilen Cenab-ı Hak'ın fıtrat kanunları ve mahlukatın yaradılışı.

gav-ban / gâv-ban

• Sığır çobanı, sığırtmaç. (Farsça)

gaye-i himmet

• Gayret ve çabanın gayesi.

gul / gûl / گول

• Gulyabani. (Arapça)

hadda

• Deve çobanı.

hala

• (Çoğulu: Hâlât) Babanın kız kardeşi, hala. Arapçada: Ananın kızkardeşi. Teyze.

halat

• (Tekili: Hâle) Halalar. Babanın kız kardeşleri. Arabçada: Ananın kız kardeşleri. Teyzeler.

hale

• Annenin kız kardeşi. Teyze. Türkçede babanın kız kardeşine hala denir. Arabçada dayıya "Hâl" denir.

haşere

• Yabani arı, böcek, akrep ve yılan gibi zararlı mahluk.

havatır-ı rabbaniye

• Rabbanî telkinler. İlâhî ilhamlar.

hayvanat-ı vahşiyye

• Vahşi hayvanlar, yabani hayvanlar.

hebraki / hebrakî

• Demirci.
• Yabani öküz.

helalzade / helalzâde / حلال زاده

• Helal süt emmiş. (Arapça - Farsça)
• Evli anne babanın çocuğu. (Arapça - Farsça)

hemel

• Çobanı olmayan deve.

hikmet-i teşri

• Kanun yapma hikmeti. Allah'ın emir ve yasaklarında gözetilen Rabbanî incelikler.

hikmet-i teşri'

• (Hikmet-i teşriiye) Şeriata dayanan kanun yapma ilmi. Şer'î ve Rabbanî kanunların hikmeti.

hikmet-i teşriiye

• Şeriata ait ve Rabbânî kanunların hikmeti.

huff

• Abdest alınırken üzerine meshedilebilen mest vs. gibi ayakkabı.
• Deve tabanı isimli bir nebat.

huk-ban

• Domuz çobanı. (Farsça)

hürmet-i riba

• Ribanın yani faizin haram oluşu.

ifave

• Çorbanın iyisi.
• Çömlek kaynarken yüzüne çıkan köpük.

ihbar-ı faruki / ihbar-ı fârukî

• Hicri ikinci bin yılın müceddidi İmam-ı Rabbânî Ahmed el-Fârukî es-Sirhindî'nin (k.s.) bildirdiği, haber verdiği kişi.

ılc

• (Çoğulu: Uluc-Aluc-Ilce) Kervan.
• Yabani eşek.
• Acem küffarından bir erkeğin adı.

in

• Yabani hayvanların barınağı, yuvası. Mağara.

insan

• (Bu kelimenin aslı, lugat âlimlerince "ins" den geldiği söylenir. Kamusta da kûfiun'a göre "Nisyan" kelimesinden geldiği zikredilmektedir.)Akıl, şuur ve imân ile diğer canlılardan ayrı, Cenab-ı Hakk'ın en mükerrem yarattığı mahluku olup, Rabbanî ni'metleri unutkanlığı dolayısıyla insan denil

intizac

• Çok ağlama, fazlaca göz yaşı dökme.
• Tıb: Çıbanın olgun hâle gelmesi.

ishakiyye köşkü

• Sadrazam İshak Paşa tarafından Sultan İkinci Bayezid için, Topkapı surları dahilinde yaptırılmış olan köşkün adıdır. Bânisinin ismine nisbetle bu adı almıştır.

kabr-i vahşet

• Vahşet kabri; yabanilik, vahşilik mezarı.

kal'a

• Kale. Eskiden yapılan büyük merkezlerin ve şehirlerin bulunduğu etrafı duvarlarla çevrili ve düşmanın hücumundan muhafaza edilen yüksek yerlerde inşa edilmiş yapı.
• Çobanın çantası.
• Hurma ağacının dibinden kesilen taze fidan.

kamlul

• Yabâni hıyar.

kef

• Elin iç tarafı. Avuç.
• Ayağın altı, tabanı.
• Avuç dolusu.

kemlul

• Yabâni hıyar.

keramet-i kevniye

• Kudret-i Rabbaniyenin ihsanı ile letâfet kesbedip havada uçmak, uzun yolu kısa zamanda gitmek, bir mü'minin bir sıkıntısı hâlinde Cenab-ı Hakk'a dua edip ind-i İlâhîde makbul bir zâttan yardım istemekle, o zatın, izn-i İlâhi ile o muztar kimsenin imdadına yetişmesi, kale gibi muhkem bir yerde üzerin

kerraz

• Çobanın torbasını veya dağarcığını taşıyan kuvvetli boynuzsuz koç.

kezkeza

• Kırbanın dolu olması.

kümter

• (Çoğulu: Kemâtir) Kısa boylu kaba adam.
• Yabani eşek. Vahşi hımar.

kündür

• (Çoğulu: Kenadir) "Günlük" denilen nesne.
• Şişman ve kısa boylu kimse.
• Vahşi hımar, yabani eşek.
• Büyük çuval.

lebsan

• Hardala benzer bir ot.
• Yabani hardal.

letac

• Vahşi sığır, yabani sığır.

madde

• Zahir duygularla hissedilen, ruhâni olmayıp, ağırlığı olan, cismâni bulunan.
• Asıl, esas, cevher, mâye.
• Bend, fıkra, kısım.
• İlm-i Kelâmda: His âzâmız üzerine bir takım muayyen ihtisâsât husule getiren veya getirebilen, her şey.
• Tıb: Çıbanın içinde hasıl olan ya

mahrut

• Geo: Tabanı daire olup, yan kenarları bir noktada birleşen geometrik şekil, koni.

mahz-ı vahşet / مَحْضِ وَحْشَتْ

• Tamamen yabânîlik.

malik

• Sâhib. Malı elinde bulunduran. Bir şeyin mülkiyetini elinde tutan.
• Her şeyin sâhibi olan Allah.
• Cehennem zebânilerine hâkim ve onları idare eden meleğin adı.

matbah-ı rabbani / matbah-ı rabbânî

• Rabbanî mutfak.

mektubat / mektubât / mektûbât

• İmam-ı Rabbânî'nin yazdığı bir eser.
• Allah'ın birer mektup gibi yazdığı ve san'atla yarattığı eserler, varlıklar.

• İmam-ı Rabbânî'nin yazdığı bir eser.

mektubat-ı rabbani / mektubat-ı rabbâni / mektûbât-ı rabbânî

• Rabbânî mektuplar, İlâhî mesajlar.

• Büyük âlim ve velî İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî hazretlerinin îmân, îtikâd ve tasavvuf bilgilerini öğreten mektublarından meydana gelen pek kıymetli kitab.

mihrat

• Tennur odunu karıştırdıkları âlet.
• Çiftçi sabanı.

mishel

• Dil, lisan.
• Eğe, törpü.
• Ziynet verecek nesne.
• Yabâni eşek.
• Dizgin.

müceddid-i elf-i sani / müceddid-i elf-i sâni / müceddîd-i elf-i sânî

• Hicrî ikinci bin yılının müceddidi, yenileyicisi olan İmam-ı Rabbânî (r.a.).

• "İkinci bin senesinin müceddidi" demek olan bu tabir, İmam-ı Rabbani Ahmed-i Farukî Hazretlerinin nâmıdır.

• Hicrî ikinci bin yılının yenileyicisi mânâsına İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin lakabı.

müceddidiyye

• Evliyânın büyüklerinden müslümanların gözbebeği İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

munzic

• Hazmettirici, sindirici.
• Tıb: Yara veya çıbanı cerahatlendiren.
• Kemâle eren, inzâc eden.

na'k

• Karga avazı.
• Çobanın koyuna haykırıp çağırması.

naik

• Karga ötüşü veya horoz sesi.
• Çobanın koyuna bağırması.

nakal

• Bir yerden naklolunduğunda bâki kalan ufak taşlar.
• Devenin tabanına ârız olur bir hastalık.

nakba

• Tabanı aşınmış deve.

nakş-bendi / nakş-bendî

• Kalbde zikir yoluyla, tefekkür ile İlâhî sevgiyi, uyanıklığı nakşa çalışan mânâsiyle, Şeyh Bahâüddin Nakş-bendî nâmındaki azîm bir velinin kurduğu ve en ziyade hafî zikre dayanan tarikata mensub olan. (Silsile-i Nakşî'nin kahramanı ve bir güneşi olan İmam-ı Rabbanî (R.A.) Mektubat'ında demiş ki: "Ha (Farsça)

namazgah / namazgâh

• Namaz kılınan yer. İbadetgâh. Eskiden şehir dışında, kırda ve sed üzerinde mihrab konulmak suretiyle namaz kılınmak için yapılan yere verilen addır.
• Bir kasabanın bütün halkını bir arada bulunduran geniş sahaya da bu ad verilirdi. Bayramlarda ve fevkalâde günlerde kasaba ve civar köy

nekab

• Devenin tabanı aşınmak.

nesrin

• Yabani gül.

nevs

• Tehir etmek, sonraya bırakmak.
• Kaçmak, firar etmek.
• Vahşi hımar, yabani eşek.

nuak

• Çobanın koyuna haykırıp çağırması.

nügak

• Çobanın koyuna çağırıp haykırması.

nüve-i emr-i rabbani / nüve-i emr-i rabbânî

• Rabbânî emrin çekirdeği.

püşt-pa

• Ayak tabanı. (Farsça)

rabbani / rabbanî

• (Rabbaniye) Rabbe âit. Cenab-ı Hakk'a dair ve müteallik. İlâhî.
• Ârif-i Billâh olan, ilmi ile amel eden âlim.

rabbaniyyun

• (Rabbaniyyîn) Kendisini tamamen Cenab-ı Hakk'a vermiş olanlar. Putperestlikle alâkası olmayanlar.

ruhbaniyet

• (Bak: Rehb, Rehbaniyet)

sermediyet

• Daimlik, süreklilik. Sonsuzluk, ebedîlik.
• Rabbanîlik ve uluhiyyet.

seyl-i şuunat / seyl-i şuunât

• İcraat-ı Rabbaniyenin dâima görünmesi ve hakiki müessir olan Allah'ın (C.C.) iradesiyle devamlı olan, cereyan eden her çeşit hâdiseler. Hâdiseler akıntısı, seli.

sıbga-i rabbani / sıbga-i rabbâni

• Rabbâni boya, san'at.

sıla

• Fıkıh ve tasavvufu (kalb bilgilerini) meczeden, birleştiren mânâsına İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin lakabı.

sıla-i rahim

• Hısım akrabayı ve mü'minleri ziyaret etme, onlarla görüşme ve mektuplaşma; alâkayı devam ettirme.
• Akrabanın kusurlarını affetme.

sinema-i rabbaniye / sinema-i rabbâniye

• Rabbâni sinema; Cenâb-ı Hakkın tedbir ve irâdesiyle, bütün faaliyetlerinin âdeta sinema perdeleri ve levhaları gibi gösterildiği âlem.

şirpençe / şîrpençe / شيرپنچه

• Arslan pençesi. (Farsça)
• Sırtta ve boyunda çıkan bir tür kan çıbanı. (Farsça)

şiya'

• Zahir olmak, görünmek.
• Çobanın kavalından çıkan ses.
• Odun takıltısı.

şütürban / şütürbân

• Deveci. Deve çobanı. (Farsça)

taben

• (Tabâne-Tabâniye) Akıllılık.

tekazzu'

• Çıbanın irinlenmesi.

tenakür / tenâkür

• Birbirlerini inkâr etme, yekdiğerine inkârla yabani bakma.

ufave

• Çorbanın sonu.

urvet-ül-vüska / urvet-ül-vüskâ

• Tutunulacak en sağlam kulp.
• İslâmiyet veya Kur'ân-ı kerîm.
• Dinde güvenilir, kendisine uyulacak büyük âlim mânâsına, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin üçüncü oğlu olan Muhammed Ma'sûm-i Fârûkî'nin lakabı.

utm

• (Utüm) Yabani zeytin ağacı.

vahş / وحش

• (Çoğulu: Vuhuş - Vahşân) İnsandan kaçan, yabani ve ürkek hayvan.
• Tenha ve ıssız yer.

• Yabanıl. (Arapça)

vahşan / vahşân

• (Tekili: Vahş) Issız, tenha yerler.
• Yabani hayvanlar.

vahşet / وحشت

• (Vahş - Vahiş) Yabanilik.
• Issızlık, tenhalık.
• Vehim, ürküntü. Korku. Vahşilik.
• Tenha, ıssız, korkunç yer.
• Elbise ve silâhını çıkarıp atmak.
• Aç kimse.

• Ürkütücü yabanilik.

• Yabanîlik. (Arapça)
• Korku. (Arapça)

vahşet-zar / vahşet-zâr

• Yabani, ıssız yer. (Farsça)

vahşetabad / vahşetâbâd

• Korku veren yabani yer.

vahşi / vahşî / وحشى

• Yabanî, ürkek, merhametsiz.

• Yabanî. (Arapça)
• Acımasız. (Arapça)

vari

• Semiz et.
• Vahşi hımar, yabani eşek.

veli

• Sahib, mâlik.
• Evliya.
• Muin. Muhafaza eden.
• Küçük çocukların hâlinden mes'ul kimse.
• Sıddık.
• Baba. Babanın babası, cedde de denir.
• Fık: Hayatını mücadelelerle ve azimet ve fevkalâde bir zühd ve takva ile ibadet ve taata sarfederek kendisinden All

verb

• Fetret, fesad.
• Yabani hayvan ini.

verka'

• (Çoğulu: Verâki') Yabâni güvercin.
• Açık boz renk.

vuhuş / vuhûş

• (Tekili: Vahş) Vahşiler, yabaniler, ehlileşmemiş olanlar.

• Yabaniler, vahşiler.

• Yabanilik, yabaniler.

yebani / yebânî / یبانى

• Görgüsüz, kaba. (Farsça)
• Yabâni, kırlarda biten. (Farsça)
• Sıkılgan, ürkek. (Farsça)

• Yabanıl. (Farsça)
• Ürkek. (Farsça)
• Kaba. (Farsça)

zebani / zebânî

• Zebanî, cehennemlikleri cehenneme atan melek.

zebaniyan / zebaniyân

• (Zebaniye) Zebaniler. Cehennemlikleri Cehennem'e atmaya vazifeli melekler. (Farsça)

zemin-i vahşetzar

• Yabanî, ıssız yer.

zenbuc

• Yabani zeytin.