akz

• Atâ, bahşiş.

ala

• Bahşişler. Lütuflar. Nimetler. İhsanlar.

amim-ül ihsan / amîm-ül ihsan

• Bağışı, bahşişi, ihsanı bol ve umumi olan.

ashab-ı kehf / ashâb-ı kehf

• Kur'ân-ı Mu'ciz-ül Beyan'da bahsi geçen ve devirlerinin zâlim padişahından gizlenerek ve onun şerrine âlet olmaktan çekinerek, beraberce bir mağaraya saklanıp, Rabb-ı Rahimlerine (C.C.) sığınan, dindar ve makbul büyük zâtlar. İsimleri rivâvette şöyle sıralanır: Yemlihâ, Mekselinâ, Mislinâ, Mernüş, D

ashab-ı ress / ashâb-ı ress

• Kur'anda bahsi geçen bir kavim adıdır. Kimler oldukları kati bir şekilde tesbit edilemiyor. Râvilerin ekserisi, peygamberlerine isyan eden ve onu öldürüp kuyuya atan, bundan dolayı da Cenab-ı Hakkın helâk ettiği bir kavim olduğu hakkında ittifak etmektedir. (Furkan Suresi, 38 inci Ayet)

ata / atâ / عطاء

• Verme. Bağışlama. Bahşiş. Lütuf. İhsan.

• Bağış, bahşiş, ihsan.

• Bağış, ihsan, bahşiş. (Arapça)

ata-bahş

• Bahşiş veren. (Farsça)

atabahş / atâbahş / عطا بخش

• Bahşiş veren, ihsanda bulunan. (Arapça - Farsça)

ataya / atâyâ / عطایا

• (Tekili: Atiyye) Bahşişler. İhsanlar. Lütuflar.

• Bağışlar, ihsanlar, bahşişler. (Arapça)

atiyyat

• (Tekili: Atiyye) Hediyeler. İhsanlar.
• Büyük bir kimsenin bahşişleri.

atiyye

• Hediye. Bahşiş. Lütüf ve ihsan.

• Hediyye, ihsan, bahşiş.

bab-ı hıfz ve hafiziyet / bâb-ı hıfz ve hafîziyet

• Cenab-ı Hakk'ın herşeyi muhafaza edip varlığını devam ettirmesi bahsi.

bab-ı hikmet / bâb-ı hikmet

• Cenab-ı Hakk'ın herşeyi hikmetli ve maslahatlı yaratması bahsi.

bab-ı ihya ve imate / bâb-ı ihya ve imate

• Öldürmek ve diriltmek bahsi ve mevzuu.

bahs-i kur'an / bahs-i kur'ân

• Kur'ân'ın bahsi.

bahs-i kur'ani / bahs-i kur'ânî

• Kur'ân'ın bahsi.

bahşiş / بخشش

• Bağış. (Farsça)
• Bahşiş. (Farsça)

bahşiş-i şairane / bahşiş-i şairâne

• Şair tarafından şiir şeklinde sunulan bahşiş ve hediye.

caize

• (Cevaz. dan) (Çoğulu: Cevaiz) Azık, yol yiyeceği.
• Hediye, armağan, bahşiş.
• Edb: Eskiden takdim olunan medhiyeli bir şiire veya bir san'at eserine karşılık olarak verilen para, hediye ve bahşişler.

cevaiz

• (Tekili: Câize) Câizeler, verilen bahşişler, armağanlar.

cezh

• Hediye, atâ, bahşiş vermek.

cülusiyye / cülûsiyye / جلوسيه

• Taht'a çıkan hükümdarlar veya padişâhlar için yazılmış yazı veya söylenmiş şiir.
• Hükümdarın tahta çıktığı ilk gün verdiği bahşiş.

• Tahta çıkan hükümdarın dağıttığı bahşiş. (Arapça)
• Tahta çıkan hükümdar için yazılan şiir. (Arapça)

desia

• Atâ, bahşiş, hediye.
• Huy, hulk, tabiat.

destmüzd / دست مزد

• Ücret, el emeği. (Farsça)
• Bahşiş. (Farsça)

evs

• Bahşiş vermek.
• Kurt.

evsaf-ı mebhuse

• Sözü edilen, bahsi geçen vasıflar, nitelik ve özellikler.

fida

• Dağıtmak.
• Atâ etmek. Hediye veya bahşiş olarak vermek.
• Bedel vermek.

haşir sözü

• Haşir bahsinin anlatıldığı Onuncu Söz.

hiba

• Bahşiş.
• Kadına kocasından kalan hisse.
• Vergi.

hıba'

• Atâ, bahşiş, hediye.

hıdemm

• Bahşişi çok olan kimse.

hulasa

• Bir şeyin, bir bahsin özü. Kısaca esası.

idad

• Saymak. Sayı. Hesab etmek.
• Ölüm vakti.
• Fark. Vergi.
• Bahşiş.
• Küfüv. Denk, hemtâ.
• Delilik emâresi.
• Parmakla hesab etmek.

idiyye / îdiyye / عيدیه

• Bayramlık, bayram bahşişi. (Arapça)

iftariyye

• İftarlık. İftar için hususi olarak hazırlanmış nevale. Bunlar oruç bozulduktan sonra yemek yenmeden evvel yendiği için bu ad verilmiştir.
• Osmanlı İmparatorluğu zamanında padişah sarayında, vüzera, eşraf ve âyân konaklarında, davetlilere iftardan sonra diş kirası namıyle verilen bahşi

ihsan-didegan / ihsan-didegân

• (Tekili: İhsandide) İyilik görmüş olanlar, bahşiş almış kimseler, minnettar bulunanlar.

ikramiyye / ikrâmiyye / اكراميه

• Bahşiş. (Arapça)
• İkrâm olarak verilen para veya eşya. (Arapça)

in'am / in'âm / انعام

• Nimet vermek. İhsan etmek.
• Doğruya sevketmek, hidâyete ulaştırmak.
• İyilik etmek, bahşiş vermek.
• Tar: Osmanlı İmparatorluğu zamanında yeniçerilerin aylıklarına yapılan zam.

• Bağış, ihsan. (Arapça)
• Bahşiş. (Arapça)

irtizah

• Biraz bahşiş alma.
• Özür dileme.

isti'ta

• (Atâ. dan) Bahşiş istemek. Atiyye istemek.

isticade

• İhsan ve bahşiş isteme.

ıtnab-ı makbul

• Bahsi iyice anlatmak için lüzumlu olan sözün uzatılması.

kıssa-i müdafaa

• Müdafaa bahsi, kıssası.

lüha

• Gümüş.
• Bahşiş, atâ, hediye.

mahn

• Kuyudan su çıkarmak.
• İmtihan etmek.
• Bahşiş vermek.
• Vurmak.

makale

• Söylenen söz. Söyleme. Söyleyiş. Kelâm. Nutuk.
• Bir bahsin kaleme alınışı.

manahnü fih / manahnü fîh

• Üzerinde durduğumuz, bahsini ettiğimiz mes'ele. Hakkında konuştuğumuz.

mayıh

• (Çoğulu: Mâha) Kova doldurmak için kuyu içine inen kişi.
• Bahşiş veren, atâ eden.

mebhus

• Bahsolunan. Bahsolunmuş. Evvelce bahsi geçmiş.

medh

• Büyük bahşiş.

meniha

• Hediye, armağan, bahşiş.

mennac

• Çok bahşiş veren. İhsan eden.

mersum

• (Resm. den) Yazılmış, çizilmiş. Alâmetli, işaretli.
• An'ane, gelenek, örf ü âdât.
• Adı ve bahsi geçmiş. Bahsedilmiş.

mevahib

• Mevhibeler. İhsanlar, bahşişler.

mevhibe

• Bahşiş, ihsan, bağış.

mevhubat

• (Tekili: Mevhub) Bağışlar, ihsanlar, bahşişler.

mezkur / mezkûr / مَذْكُورْ

• Zikri geçen. Zikredilmiş. Evvelce bahsi geçmiş olan.

• Bahsi geçen.

mı'ta

• (Çoğulu: Mıât-Mıâtâ) Bahşişi ve hediyesi çok olan kişi.

minha

• (Çoğulu: Minah-Menâyih) Atiyye, bahşiş.

mübahese

• Bir şeye dair iki veya daha çok kimse arasında olan konuşma. Bir şeyin bahsini etmek. Musahabe.

mühadat

• Birbirine bahşiş ve hediye vermek.

mühatat

• Birbirine atâ ve bahşiş etmek, hediye vermek.

müjde-gan / müjde-gân

• Müjdeye karşılık verilen bahşiş veya hediye. (Farsça)

müsta'ti / müsta'tî

• Bahşiş isteyen.

müstevhib

• Bahşiş isteyen.

nafile

• Fık: Farz ve vâcibden gayrı mecburiyet olmadığı hâlde yapılan ibadet. Fazladan yapılan iş.
• Menfaatli olmayan. Ziyâdeden olan.
• Torun.
• Ganimet malı. Bahşiş. Atiyye.

nayil

• Atâ, bahşiş, hediye.

neval

• Bahşiş. Kısmet, tâli', nasib.
• Yiyecek içecek.
• Bir tek porsiyon.

nevfel

• Deniz, derya, bahr.
• Atâsı çok olan kişi. Çok bahşiş dağıtan.

nevl

• Yolcuların verdiği vapur parası. Gemi kirâsı.
• Bahşiş, atiyye.

nıhle

• (Çoğulu: Nihal) Millet.
• Yol.
• Diyânet.
• Bahşiş, atâ.
• Dâva.

nüda

• (Çoğulu: Endâ-Endiye) Yağmur.
• Boğaz ıslatıcı nesne.
• Çiy, rutubet.
• Atâ, bahşiş.
• Sesin uzaklara gitmesi.

paymüzd

• Bahşiş, ayak teri. (Farsça)

resail-i tevhid / resâil-i tevhid

• Tevhid bahsini anlatan risaleler.

rifd

• (Çoğulu: Erfâd - Rufud) Atâ, hediye, bahşiş.
• Yardım, muavenet.

rufud

• (Tekili: Rifd) Bahşişler.

safed

• (Çoğulu: Esfâd) Esirlerin eline ve ayağına bağlanan bağ.
• Atâ, bahşiş, hediye.

salifü'z-zikr / sâlifü'z-zikr

• Bahsi geçen, belirtilen.

seyb

• (Çoğulu: Süyub) Su akmak.
• Bahşiş, hediye, atâ.
• Medfun mal, gömülü mal.

sıla

• Kavuşmak, ulaşmak, vuslat.
• Âşıkın mâşukuna kavuşması.
• Doğduğu yeri, hısım akrabayı gidip görme.
• Bahşiş, hediye.
• Gr: Cümlenin içinde ism-i mensub bulunmasıyla, dahil olduğu cümlenin evvelce mâlum olması iktiza eder. İçinde bulunduğu cümleyi sonradan gelen cümle

sılat

• (Tekili: Sıla) Sılalar.
• Bahşişler, armağanlar, hediyeler.

talef

• Fazl. Atâ, hediye, bahşiş, hibe.
• Kanı heder olmak.

tebazül

• Birbirine bahşiş etmek.

telmih / telmîh

• (Çoğulu: Telmihât) Lâyıkiyle ve kâmilen keşfedip nazara arzetmek.
• Bir şeyi açıkça söylemeyip başka bir mâna ifade için söz arasında mânalı söylemek. İmâ ile söz arasında başka bir mânayı ifade etmek.
• Edb: İbârede bahsi geçmeyen bir kıssaya, fıkraya, ata sözüne veya meşhur bir

• Bir şeyi açıkca söylemeyip ibarede bahsi geçmeyen bir kıssaya, bir fıkraya, bir ata sözüne veya meşhur bir şiire, bir söze işaret etmek. Kapalı söylemek.

tenavül

• Bir şeyi alma.
• Yemek yeme.
• Bahşiş ve ihsanda bulunma.

tenkih-ül menat

• Menatın, yani illetin ayıklanması. Usul-ü Fıkhın kıyas bahsine ait bir ıstılahtır. Kıyasın dört rüknünden biri olan illetin, diğer benzeri hususiyetlerden ayıklanmasıdır. Şöyle ki: Şâri (Allah C.C.) bir hükmü bir sebebe bina eder. Fakat o illetle beraber hükme te'siri olmayan birçok özellikler de bu

tenvil

• Atâ, bahşiş, hediye.

ükrume

• Kerem, bahşiş, lütuf.

ye'cüc ve me'cüc

• Kur'ân-ı Kerimde bahsi geçen ve ortalığı fitne, fesat ve anarşiye boğacak olan kavimler, anarşist topluluk.

• Kısa boylu olacakları söylenen ve Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçen ve ortalığı fitne ve anarşiye boğacak olan bir kavmin ismi.

ye'cüc-me'cüc

• Kur'ân-ı Kerimde bahsi geçen, ortalığı fitne ve anarşiye boğacak olan bir kavmin ismi.

yunus

• Benî İsrail peygamberlerinden ve Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçenlerdendir. Elyesa (A.S.) dan sonra Ninova şehrine gönderildi. Şehir ahalisi kendisine itaat etmediği için müteessir olarak bir gemiye binmiş ve oradan denize atılmış. Cenab-ı Haktan emir almadan şehri terk ettiğinden bu hâl başına gelmişt