ağaz / âğâz / آغاز

• Başlama, başlangıç.

• Başlama. (Farsça)
• Başlangıç. (Farsça)

ahkam-ı ezeliyye / ahkâm-ı ezeliyye

• Ezelî hükümler, başlangıcı bilinmeyen hükümler.

alfabe

• Bir lisandaki sesleri gösteren harflerin, belli bir sıraya göre dizilmiş takımı. (Fransızca)
• Okuyup yazmayı yeni öğrenecekler için başlangıç kitabı. (Fransızca)
• Bir işin başlangıcı. (Fransızca)

alim-i ezeli / alîm-i ezelî

• Herşeyi hakkıyla bilen, ilmi herşeyi kuşatan ve ilminin başlangıcı olmayan sonsuz ilim sahibi Allah.

allah

• İnsanı, dünyayı, kâinatı, görülen veya görülemiyen bütün varlıkların yaratıcısı. Allah ezelidir; yani varlığının başlangıcı yoktur, çünki yaratılmamıştır ve varlığı devamlıdır, sonsuzdur. Hiç bir şey yokken o yine vardı. Allah'ın ilmi, kudreti ve iradesi ve diğer sıfatları da sonsuzdur. O herşeyi ve

ameş

• Gözü zayıf olan, gözü yaşlanıp durmadan akan.

anife / ânife

• Gençlik çağının başlangıcı.

apsis

• Yönlü bir eksen üzerinde bulunan bir noktanın, başlangıç noktasına olan uzaklığının cebirsel değeri. (Fransızca)
• Bir noktanın, fezadaki yerini tesbite yarıyan ana çizgilerden yatay olanı. (Fransızca)

arş

• Allahü teâlânın yarattığı en büyük varlık. Yedi kat göklerin ve kürsînin üstünde olup, halk (madde) âleminin sonu, emr (maddesizlik) âleminin başlangıcı. Arşullah, Arş-ı mecîd ve Arş-ı a'lâ da denir.

asl-ı evvel / اَصْلِ اَوَّلْ

• İlk asıl, başlangıç.

asl-ı hilkat

• Yaratılış başlangıcı.

azal

• (Tekili: Ezel) Ezeller. Başlangıcı olmayan zamanlar.

ba'del milad

• (Ba'de-l milâd) Milâddan sonra. Tarih başlangıcı kabul ettikleri seneden sonra.

bakır

• Çobanları ile beraber olan sığır sürüsü.
• Geniş.
• Aslan.
• Göz damarı.
• Hz. Hüseyn'in (R.A.) torunu İmâm-ı Bâkır'ın bir lâkabı.

bayzar

• Sövme, sövüp sayma.
• Rahmin başlangıcındaki et parçası.

bed'

• (Çoğulu: Ebdâ-Büdü') İslâm içinde kazılan kuyu.
• Evvel, ibtidâ, başlangıç.
• Hisse, nasip.
• Başlama, başlayış, ilk.

bed'en

• Başlangıçta. İlk önce, ilkin.

bed'et

• Başlangıç.

bed-agaz

• Başlangıcı fena, kötü. Kötü bir şekilde başlanmış. (Farsça)

bedihe

• Birdenbire ve düşünmeden söylenilen güzel söz. Hazırcevaplık.
• Başlangıç.

ben

• (Bak: Ene) t. Psk: Şuurlu kişiliğimiz. Başlangıçta çocuğun benliği şuurlu değildir. Kendisini başkasından ayıramaz. Fakat canlı olarak ihtiyaç ve istekleri vardır. Benin bu şuursuz haline "alt ben" denir. Kendisi ile başkası arasındaki farkı anlamaya, münasebetler kurmaya, düşünmeğe başlayınca şuurl

bera'at-ı istihlal / bera'ât-ı istihlâl

• Söze güzel ve etkili başlangıç.

beraat-i istihlal / beraat-i istihlâl

• Güzel başlangıç, iyi alâmet.

beraat-ül istihlal / berâat-ül istihlâl

• Bir eserin içindekilerini güzel bir başlangıçla baş tarafında anlatmak. İyi bir alâmet. Güzel bir başlangıç.
• Bir ibarede müradif ve mukni birkaç kelime bulunması, hüsn ve insicamdaki ibarenin vech-i mergub üzere te'lif ve terkibi.
• Maaş, rütbe, nişan için hükümetçe bildirilen

beraatü'l-istihlal / beraatü'l-istihlâl

• Güzel bir alâmet, başlangıç.

beraatülistihlal / berâatülistihlâl

• Güzel bir başlangıç.

besmele-i hayat

• Hayatın başlangıcı.

bi'set

• Gönderilme. İnsanları hak ve doğru yola sevk için gönderilen Cenab-ı Peygamberimiz Resül-i Ekrem'in (A.S.M.) nübüvvetinin başlangıç zamanı, nübüvvetinin bidayeti.

bi'set-i ahmediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamber olarak gelişi, peygamberliğinin başlangıcı.

bi'set-i nübüvvet

• Peygamberliğin gelişi, başlangıcı.

bidayet / bidâyet / بدايت / بدایت / بِدَايَتْ

• Başlama, başlangıç.

• Başlangıç.

• Başlangıç. İlk önce. Evvel ve ibtida. İlk olarak.

• Başlangıç.

• Başlangıç.

• Başlangıç. (Arapça)

• Başlangıç.

bidayet ve nihayet

• Birşeyin başlangıcı ve sonu.

bidayet-ı hal / bidayet-ı hâl

• Durumun başlangıcı, başlangıçta.

bidayet-i hal

• Durumun başlangıcı, başlangıçta.

bidayet-i hayat / bidâyet-i hayat

• Hayatının başlangıcı.

bidayet-i hilkat / bidâyet-i hilkat

• Yaratılışın başlangıcı.

bidayet-i hürriyet

• Hürriyet'in başlangıcı; Meşrutiyet'in ilk yılları.

bidayet-i icad

• Yaratılışın başlangıcı.

bidayet-i islam / bidâyet-i islâm

• Islâmın başlangıcı, doğuşu.

bidayet-i islamiye / bidâyet-i islâmiye

• İslâmiyetin başlangıcı.

bidayet-i nübüvvet / bidâyet-i nübüvvet

• Peygamberliğin başlangıcı.

bidayet-i vahiy / bidâyet-i vahiy

• Vahyin başlangıcı.

bidayeten / bidâyeten

• Başlangıçta, ilkin.

• Başlangıçta.

• Başlangıçta.

bidayette / bidâyette

• Başlangıçta. (Arapça - Türkçe)

biset / bîset

• Gönderme, peygamberliğin başlangıcı.

boylam

• Yer yüzünde bir yerin başlangıç dairesine olan uzaklığının açı cinsinden değeri. (Türkçe)

burhan-ı tatbik / burhân-ı tatbîk

• Kelâm ilminde Allahü teâlânın varlığını ve kadîm (ezelî), olduğunu (başlangıcının olmadığını) isbâtta kullanılan delîllerden biri.

cezer

• Havuç.
• Aslanın yediği et.

cilve-i kudret-i ezeliye

• Varlığının başlangıcı olmayan ve ezelden beri var olan Allah'ın kudretinin tecellisi, yansıması.

dar-ün nedve / dâr-ün nedve

• Müslümanlıktan evvel, Kureyş kabilesinin münakaşalar için toplandığı bir yerin adı olup, Kusey ibn-i Kilâb tarafından kurulmuştur. (Sonradan Hz. Muhammed'e (A.S.M.) karşı bulunanların toplanmalarından dolayı fesat ve münafıkların toplandıkları yer mânâsına kullanılmaya başlanmıştır.)

dehr

• Zaman, devir. Âlemin (varlıkların) varlığının başlangıcından son bulmasına kadar olan bütün zaman.

dehri / dehrî

• Allahü teâlâya ve âhirete inanmayıp, dehr (zaman) sonsuzdur ve dünyânın başlangıcı ve sonu yoktur, böyle gelmiş böyle gider diyen dinsiz, ateist.

devir

• Dönüp dolaşıp başlangıç noktasına gelme.

dibace / dibâce / dîbâce

• Mukaddeme, başlangıç, önsöz. (Farsça)

• Önsöz, başlangıç.

• Başlangıç, önsöz, mukaddime.

embriyoloji

• yun. Biy: Canlıların başlangıçtan itibaren gelişmesini inceliyen biyoloji ilminin bir bölümü. İkiye ayrılır: 1- Ontogonez: Yumurtadan yavruların meydana gelişini inceler. 2 - Flogenez: Canlıların ilk yaratılışı ile bugünkü şekli arasında meydana gelen değişmeleri inceler. Dünyada başlangıçtan bugüne

emma-ba'dü / emmâ-ba'dü

• "Bundan sonra" manasına olup bir başlangıç hitabından sonra söylenir. Buna fasl-ı hitab denir.

esed

• Aslan.

esedullah

• Allahın aslanı.

eşheb

• Kır (at). Kır, çil renkte olan aslan.
• Güç iş.
• Soğuk gün.
• Bir nesnenin kenarı.

eşyeb

• (Şeyb. den) Saçı sakalı ağarmış, yaşlanmış olan kişi. İhtiyar.

evail / evâil

• Başlangıçlar, önler, evveller, eskiler.

• İlk dönemler, başlangıçlar.

• Başlangıçlar.

evvel / اول / اَوَّلْ

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Herşeyin başlangıcı olan, varlığından önce yokluk geçmeyen, hiç bir şey yok iken, vâr olan.

• İlk. (Arapça)
• Başlangıç. (Arapça)
• Önce. (Arapça)

• Başlangıcı olmayan ve her şeyden önce var olan (Allah).

evvel-emirde

• İşin başlangıcında, herşeyden önce.

evvel-i bahar

• Baharın başlangıcı.

evvel-i dünya

• Dünyanın başlangıcı.

evvel-i fıtrat

• Yaratılışın başlangıcı.

evvel-i hilkat

• Yaratılışın başlangıcı.

evvel-ül-evail / evvel-ül-evâil

• Evvellerin evveli.
• Hâdiselerin başlangıcı.

evveliyat

• Başlangıçlar. Mukaddemat. İlk öndekiler. İbtidaki cihetler.
• Her akıllının tereddütsüz tasdik ve kabul edeceği hususlar.
• Man: Mücerred mevzu ve mahmulleri arasındaki nisbet tasavvur edilince aklın kat'iyyetle teslim ve tasdik ettiği kaziyeler.

ezel / ازل / اَزَلْ

• İbtidası ve başlangıcı olmayan, her zaman var olan.

• Başlangıcı olmayan, sonsuzluk.

• Başlangıcı olmamak, öncesizlik.

• Başlangıcı olmama, öncesizlik.

• Başlangıcı olmama.

• Başlangıcı olmayan, başlangıcı olmama.

ezel ve ebed

• Başlangıcı ve sonu olmama, öncesizlik ve sonsuzluk.

ezel ve ebed sultanı

• Başlangıç ve sonu olmaksızın, egemenliği, saltanatı ezelden ebede devam eden Sultan, Allah.

ezel-ebed sultanı

• Başlangıç ve sonu olmaksızın, hüküm ve saltanatı ezelden ebede devam eden Sultan.

ezeli / ezelî / اَزَلِي

• Başlangıcı olmayan.

• Öncesi, başlangıcı olmayan.

• Ezele mensub ve müteallik. Devamlı var olup varlığının başlangıcı olmayan.

• Başlangıcı olmayan.

• Başlangıcı olmayana ait.

ezeli ve ebedi / ezelî ve ebedî

• Başlangıcı ve sonu olmayan, sonsuz.

ezeliyet

• Başlangıcı olmayan sonsuzluk.

• Başlangıcı olmama.
• Ezeliyeti Müş'ir: Başlangıcı bildiren.

• Varlığının başlangıcı olmama.

ezeliyet-i madde ve hareket

• Madde ve hareketin başlangıçlarının olmaması, sonradan yaratılmaması.

ezeliyet-i ruh

• Ruhun öncesinin ve başlangıcının olmaması.

fak

• Yaşlanmış, ihtiyar kimse.

fatiha / fâtiha / فَاتِحَه

• Bir şeyin başlangıcı, ibtidası.
• Mübaşeret. Başlamak.
• Karar vermek.
• Bir duânın sonunda veya duâya başlarken Fâtiha Suresini okumayı hatırlatan ifade.
• Kur'an-ı Kerim'in birinci suresi.

• Başlangıç, birinci sûre.

• (Fethin) Başlangıcı.

• Açan, başlangıç.

fatiha-i hayat-ı ilmiye / fâtiha-i hayat-ı ilmiye

• İlmî hayatın başlangıcı.

fatiha-i kelam / fâtiha-i kelâm

• Sözün başlangıcı.

fedm

• Ahmak, bön, kalın kafalı, budala.
• Yaşamak.
• Yaşlanmak, ihtiyarlamak.
• Yorulmuş, sakil kimse.

felah

• Başlangıç, mebde'. İbtida. (Farsça)

fevatih / fevatîh / fevâtih

• (Tekili: Fâtiha) Fâtihalar. Başlangıçlar.
• Son vermeler.
• Bir kitabın mukaddemeleri.

• Başlangıçlar, girişler.

• Başlangıçlar.

galsame

• Solungaç. Suda yaşıyan hayvanların nefes alma organları.
• Gırtlak ağzı, hançere.
• Boğaz deliğinin başlangıcı.

galva'

• Yiğitliğin başlangıcı.
• Gençlik sür'ati.

gazanfer

• Kahraman, iri aslan.

gurre

• Parlaklık. Her şeyin başlangıcı. Bu cihetle, kameri ayların ilk günlerine gurre-i şehr denilmiştir. Köleye, cariyeye ve malların en güzidelerine, gurret-ül emval denir. Güzel parlak yüze, vech-i agarr; açık ve nurani alına, cebhe-i garra denir ki, aynı asıldan müştaktırlar.
• Fık: İska

haber-i meşhur / haber-i meşhûr

• Başlangıçta râvîsi (rivâyet edeni, bildireni) sınırlı iken, sonraki devirlerde, daha çok kimse tarafından nakledilen haber, hadîs-i şerîf.

hadd-i büluğ

• Büluğa erme yaşı. Teklif-i İlâhînin başladığı, namaz ve oruç gibi dinî emirleri ifaya başlanılan yaş.

hakim-i ezel ve ebed / hâkim-i ezel ve ebed / حَاكِمِ اَزَلْ وَ اَبَدْ

• Başlangıç ve sonu olmamanın mutlak hakimi (Allah).

hakim-i ezeli / hâkim-i ezelî / حاَكِمِ اَزَل۪ي / hakîm-i ezelî / حك۪يمِ اَزَل۪ي

• Varlığının başlangıcı olmayıp sürekli var olan ve herşeyi hikmetle yapan Allah.

• Başlangıcı olmayıp hükmedici olan (Allah).

• Başlangıcı olmayıp her işi hikmetli olan (Allah).

halık-ı kadim-i kadir / hâlık-ı kadîm-i kadîr

• Sonsuz cömertlik ve ikram sahibi olan, varlığının başlangıcı olmayan, her şeyi yaratan Allah.

haşefe

• (Çoğulu: Haşef-Haşefât) Sünnet mevziine varana kadar olan zeker başı.
• Yaşlanmış kuru kadın.
• Kuru hamur.
• Yumuşak taş.

hayat-ı ezeliye

• Başlangıcı olmayan devamlı hayat.

hayy-ı ezeli / hayy-ı ezelî

• Başlangıcı olmaksızın devamlı hayat sahibi olan Allah.

hayy-ı kayyum-u ezeli / hayy-ı kayyûm-u ezelî

• Varlığının ve diriliğinin başlangıcı olmayıp her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan Allah.

hazine-i ezeliye-i kelam-ı ilahi / hazine-i ezeliye-i kelâm-ı ilâhî

• İlâhî konuşma sıfatının başlangıcı ve sonu olmayan hazinesi.

hece vezni

• Türklerin eskiden kullandıkları nazım âhengi ölçüsüdür ki, buna "parmak hesabı" da denir. Parmak hesabı, Türk edebiyatının başlangıcından XI. yy. a, yani Türklerin aruz veznini öğrenmelerine kadar Türk nazmının yegâne âhengi idi. Aruz vezni kabul edilmekle beraber, hece vezni terkedilmeyerek yine ha

hemheme

• Rüzgârın esmesi ile ağaç yapraklarından çıkan sesler.
• Aslan bağırması.
• Deve sesi.

herem

• Kocamak, yaşlanmak, ihtiyar olmak.
• Mısır'da firavunlar zamanından kalmış piramit şeklindeki mezarların beheri.
• Geo: Mahrutî şekil, piramit.

heremdide / heremdîde

• Yaşlanmış, kocamış, ihtiyarlamış. (Farsça)

hicaz demiryolu

• Şam'dan Hayfa'ya kadar uzanan demiryolu. Yapımına 1900'de başlanan bu demiryolunun uzunluğu 1465 km, genişliği ise 1050 m. idi. Başlıca özelliği tamamıyla İslâm dünyasının yardımı ile yapılmış olmasıdır. II.Abdülhamid zamanında yapılan bu demiryolu 1908 yılında tamamlanmıştır.

hicri kameri sene / hicrî kamerî sene

• Resûlullah efendimizin hicret ettiği senenin 1 Muharrem gününü (Mîlâdî 16 Temmuz 622 Cumâ gününü) başlangıç olarak alan ve ayın dünyâ etrâfında on iki defâ dönmesini (354-367 güneş günü) bir yıl kabûl eden takvim senesi. Muharremin birinci günü, hicrî kamerî yılbaşıdır.

hicri kameri takvim / hicrî kamerî takvim

• Peygamber efendimizin Medîne'ye hicret ettiği senenin Muharrem ayının birinci gününü başlangıç olarak alan ve gökteki ayın, dünyâ etrâfında on iki defâ dönmesiyle bir yılı tamamlayan takvim.

hicri şemsi takvim / hicrî şemsî takvim

• Resûlullah efendimizin Medîne'ye hicreti esnâsında Kubâ köyüne ayak bastığı Rebî'ul-evvel ayının sekizinci Pazartesi gününe rastlayan mîlâdî Eylül ayının yirminci gününü başlangıç ve güneş yılını esas alan takvim.

hicri sene / hicrî sene

• Resûlullah efendimizin Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvereye hicret ettiği seneyi başlangıç olarak alan takvim senesi.

hicri tarih / hicrî tarih

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç olarak alan takvim.

• Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) Mekkeden Medine'ye hicret ettiği günü başlangıç olarak alan tarih. Milâdi ve Rumi tarihler gibi oniki ay esasına dayanan hicri sene, Muharrem adı verilen ayla başlar, zilhicce ile sona erer. Oniki ayın adları şunlardır: Muharrem, safer, rebiül-evvel, rebiül-âhi

hıdırellez

• Yazın başlangıcı sayılan altı Mayıs günü. (Rûmî senede Nisan ayının yirmi üçüncü günü.)

hitab-ı ezeli / hitab-ı ezelî

• Ezele ait hitap; başlangıcı olmayan sonsuzluk âleminin hitabı; Allah'ın sözü.

• Başlangıçsız, çok eski söz.

hitabat-ı ezeliye / hitâbât-ı ezeliye

• Ezelî hitaplar; başlangıcı olmayan sonsuz varlığın sahibi Allah'tan gelen hitaplar, mesajlar, seslenişler.

hiyab

• (Hiyâbet) Kabahat, suç, günah.
• Kötü bir durumun başlangıcı.
• Yokluk.

hizber

• (Hizebr) (Çoğulu: Hezâbir) Aslan, gazanfer. (Farsça)
• Mc: Cesur, yiğit, kahraman, yürekli adam. (Farsça)

hizebran

• (Tekili: Hizebr) Aslanlar. (Farsça)

hümam

• Himmetli. Bir işe sıkı sıkıya sarılıp o işi bitiren. Sahi ve civanmerd.
• Aslan.
• Büyük ve sağlam.

huneyn vak'ası

• Hicretin sekizinci senesinde şirkten kurtulmamış bazı Arap kabileleri Mekkeyi geri almak maksadıyla hücum ettikleri zaman burada müslüman askerlere karşı gelerek başlangıçta galip gibi görünmüşlerse de daha sonra galebe ve zafer, İslâm askerlerine nasib olmuştur. Bu muhârebede Sahabe-i kiramdan birç

hüsn-ü delalet / hüsn-ü delâlet

• Hayırlı. İyi bir başlangıca delâlet.

hutbe-i ezeliye

• Varlığının başlangıcı olmayan Allah'ın insanlara ve cinlere bir hutbesi olan Kur'ân.

ibtar

• Parçalama.
• Mahrum etme, esirgeme.
• Gündüzün başlangıcı.

ibtida / ibtidâ / ابتدا

• Baş taraf. Evvel. Başlangıç. En önce, başta.

• Başlangıç.

• Başlangıç, baş taraf.

• Başlangıç.

• İlkin, önce. (Arapça)
• Başlangıç. (Arapça)
• Başlama. (Arapça)
• İbtidâ' etmek: Başlamak. (Arapça)

ibtida-i cülus

• Hükümdarlığın başlangıcı. Tahta çıkışın ilk zamanları.

ibtidaen

• Önceden, ilk ve başlangıç olarak.

ibtidai / ibtidaî

• Başlangıca ait, en önce olarak. İlk, evvelâ.
• Ham, işlenmemiş.
• İlk tahsil veren okul. (Daha da evvel bunun yerine "Sıbyan Mektebi" tabiri kullanılırdı.)

ibtidaiyyat / ibtidâiyyât

• Başlangıçta olanlara öğretilen bilgiler.
• Bu derslere ait kitaplar.

ibtidar / ibtidâr / ابتدار

• Başlama, girişme. (Arapça)
• İbtidâr edilmek: Başlanmak, girişilmek. (Arapça)
• İbtidâr etmek: Başlamak, girişmek. (Arapça)

icare-i münecceze

• Bir şeyi akd-i icare ânından itibaren kiraya vermektir. Akd zamanında kiranın başlangıcı söylenmezse kira, bir icare-yi müneccezeye haml olunur.

igbirar

• Kırılmak. Gücenmek.
• Toz ile paslanmak.
• Boz benizli olmak.

ıhlamur

• Kerestesi marangozlukta kullanılan ve çiçeği haşlanıp çay gibi içilen ağaç.
• Ihlamur ağacından yapılmış.

ihtiyar

• Yaşlanmış kimse. Yaşlı.
• Ist: İstek, arzu. Razı olmak. Katlanmak. Seçmek. Tensib etmek. Seçilmek.

iktirac

• Paslanma, küflenme.

ilbas-ı hil'at

• Hil'at giydirmek. (Üst elbisesi demek olan hil'at; padişahlar ile sadrazam ve vezirler tarafından memurlarla, âyân ve eşrâfa, taltif makamında giydirilirdi. Sonradan bunun yerine rütbe ve nişan verilmeğe başlanmıştır.)

ilm-i alet / ilm-i âlet

• Ulûm-i âliyye denilen sekiz yüksek din bilgisini öğrenebilmek için lâzım olan yardımcı ilimlerdir. Bunlara ulûm-i ibtidâiyye, başlangıç ilimleri de denir. Ulûm-i âliyye şunlardır:Tefsîr, usûl-i kelâm, kelâm, usûl-i hadîs, ilm-i hadîs, usûl-i fıkh, fı kh, ilm-i tasavvuf. Böylece din bilgileri yirmi o

ilm-i ezeli / ilm-i ezelî

• Allahü teâlânın başlangıcı olmayan ilmi.

iltizam

• Kendine lâzım kılma. İcrasına cehdettiği şeyi kendi üzerine vâcib kılma. Mülâzemet etme. Gerekli bulma.
• Tarafgirlik etme, birinin tarafını tutma.
• Onyedinci y.y. dan itibâren devlete gelir getiren kaynaklar, yavaş yavaş belirli bedel karşılığında şahıslara verilmeğe başlandı.

imsak / imsâk / امساک

• Orucun başlangıç saati. (Arapça)

inhimam

• İhtiyarlama, yaşlanma.

intiha

• Son, nihayet, uç.İNTİHA' : Eğilme. Dayanma, yaslanma.

iptida / iptidâ

• Başlangıç.

iptida-i hilkat-i alem / iptida-i hilkat-i âlem

• Kâinatın yaratılışının başlangıcı.

iptida-yı hürriyet

• Hürriyetin başlangıcı; II.Meşrutiyetin ilânıyla başlayan dönem.

iptida-yı tahsil-i fıtri / iptidâ-yı tahsil-i fıtrî

• Fıtrî, doğal öğrenimin başlangıcı.

irade / irâde

• Allahü teâlânın sübûtî sıfatlarından. Allahü teâlânın dilemesi.
• İstemek, seçmek, dilemek tercih etmek.
• Tasavvuf yoluna yeni girenlerin başlangıç halleri. Allahü teâlânın rızâsına kavuşmaya azmedenler, karar verenler için ilk konak.

irade-i ezeliye / irâde-i ezeliye

• Varlığının başlangıcı olmayıp zamanla sınırlı olmayan Allah'ın irâdesi.

isbat-ı ezeliyet / isbat-ı ezelîyet

• Allah'ın, başlangıcı olmayan sonsuz bir varlık olduğunun ispatı.

ism-i evvel

• Allah'ın her şeyin aslını ve başlangıcını ezelî ilmiyle tespit eden ve Kendisinden önce hiçbir şeyin olmadığını ifade eden ismi.

isnan

• (Sinn) Yaşlanmak. İhtiyarlamak.
• Diş çıkarmak.

istanbul efendisi

• İstanbul kadıları (hâkimleri). Bu tabir hicri 1000 tarihinden sonra kullanılmağa başlanmış ve daha sonraları terkolunmuştur.

istiare-i mutlaka

• (Temlihiye veya tehekkümiye) Edb: Şaka, lâtife veya alayı içine alan bir istiaredir. Meselâ: Tilkinin eşeğe "gelsem olmaz mı huzura, a benim aslanım" demesi gibi... (Edb.S.)

istihlal

• Yeni ay'ı gözleyip görmek. Hilâlin görünmesi.
• Kılıcın kınından sıyrılıp görünmesi.
• Edb: Bir ifadede birbirine benzer, seci'li ve kâfiyeli sözlerin söylenmesi.
• Çocuğun doğar doğmaz hemen ağlamağa başlaması.
• İyi ve hayırlı bir başlangıca delâlet etmek.

istinaf

• Baştan başlamak. Yeniden başlamak.
• Gr: Sözün başlangıcı.
• Huk: Dâvâ Mahkemesinin verdiği hükmü beğenmeyip bozulmasını daha üst mahkemeden istemek. Dâvâ mahkemeleri ile Temyiz Mahkemesi arasındaki bir derece yüksek mahkemeye verilen isim.

• Başlangıç, mahkeme.

itka' / itkâ'

• Koltuk altına yastık veya dayak koyma. Dayanacak bir şey kullanma.
• Yaslanma.

ittika / ittikâ / اتكا

• Dayanma, yaslanma. (Arapça)
• İttikâ etmek: Dayanmak, yaslanmak. (Arapça)

ittika' / ittikâ'

• Dayanmak. Yaslanmak.
• Oturmak.

ittisah

• Paslanma, kirlenme.

jurnal

• İlk önce gazete ve rapor mânasına kullanılırken sonradan "hükümete ihbar" gibi olan hâdiselere denilmeğe başlandı. İhbar, şikâyet, polis raporu. İnsanı kötüleyerek verilen haber veya rapor. (Fransızca)

kabil-i kıyas / kâbil-i kıyas / قابل قياس

• Kıyaslanabilir, karşılaştırılabilir.

kademe-i ulada / kademe-i ulâda

• İlk basamakta. Başlangıçta.

kader

• Allahü teâlânın ilm-i ezelîsi (başlangıcı olmayan ilim sıfatı) ile, ilerde olacak hâdiseleri ezelde (başlangıcı olmayan öncelerde) bilip takdîr etmesi; alın yazısı.

kadim / kadîm / قَد۪يمْ

• Eski zaman.
• Başlangıcı olmayan. Uzun zamandan beri var olan.
• Evveli bilinmeyen hâl ve keyfiyet.

• Eski.
• Öncesini bilir kimse bulunmayan, öncesi bilinmeyen şey. Başlangıcı olmayan, ötedenberi mevcut bulunan.

• Başlangıcı olmayan.
• Allahü teâlânın zâtına âit sıfatlarından. Varlığının evveli, başlangıcı olmayan.
• Zaman bakımından eski olan şey.

• Önce olan, başlangıcı olmayan.

kadim-i baki / kadîm-i bâkî

• Varlığının başlangıcı olmayan ve sürekli hayat sahibi Allah.

kadim-i lemyezel / kadîm-i lemyezel / قَدِيمِ لَمْ يَزَلْ

• Varlığının başlangıcı ve sonu olmayan Allah.

• Önce olan, başlangıcı ve sonu olmayan (Allah).

kadir-i ezeli / kadîr-i ezelî / قَد۪يرِ اَزَل۪ي

• Herşeye gücü yeten, varlığının başlangıcı olmayıp zamanla sınırlı olmayan Allah.

• Başlangıcı olmayan nihâyetsiz kudret sâhibi (Allah).

kadir-i ezeli-i zülcelal / kadîr-i ezelî-i zülcelâl

• Varlığının başlangıcı olmayan sonsuz haşmet ve kudret sahibi Allah.

kalem

• Levh-i mahfûz üzerine Allahü teâlânın ilm-i ezelîsi (başlangıcı olmayan ilim sıfatı) ile bilip taktîr ettiği şeyleri yazan, nasıl olduğu insanlar tarafından bilinemeyen kalem.

kasvere

• Yaşça büyük olmak.
• şecaatli, kuvvetli.
• Aslan.
• Bir nebat ismi.

kavanin-i ezeliye / kavânin-i ezeliye

• Başlangıcı olmayan kanunlar.

kayyum

• Başlangıç, nihayet ve yeniden oluş gibi hallerden münezzeh ve ezelden ebede kaim, dâim ve var olan Allah (C.C.). Bütün eşyanın ancak kendisi ile kaim olduğu Cenab-ı Hak.

kaza ve kader / kazâ ve kader

• Allahü teâlânın meydana gelecek hâdiseleri ilm-i ezelîsi (başlangıcı olmayan ilim sıfatı) ile ezelde (başlangıcı olmayan öncelerde) bilip takdîr etmesi ve bu hâdiselerin zamânı gelince, Allahü teâlâ tarafından yaratılması ve meydana çıkması. Allahü teâlânın birşeyin varlığını ezelde bilip, takdîr et

kelam-ı kadim / kelâm-ı kadîm

• Ezelî yâni başlangıcı olmayan söz, kelâm; Kur'ân-ı kerîm.

keşkek

• Haşlandıktan sonra kurutulmuş buğday.

kıdem

• Allahü teâlânın zâtî sıfatlarından. Allahü teâlânın ezelî olması, varlığının başlangıcı bulunmaması.

kıyas-ı hadsi-i hafi / kıyas-ı hadsî-i hafî

• Gizli olan hükmün illetine (sebebine) güçlü bir sezgi ile (zihnin hemen intikali olan hads ile) ulaşmak sûretiyle yapılan kıyas; yani peygamberlik sebebi olan bütün peygamberlerdeki esasların Peygamber Efendimizdeki (a.s.m.) esaslar ile kıyaslanmasıdır ki, zihin bu esasların Peygamber Efendimizde da

kudret-i ezeli / kudret-i ezelî

• Bir başlangıcı olmayan ve ezelden beri var olan Allah'ın kudreti.

kudret-i zatiye-i ezeliye / kudret-i zâtiye-i ezeliye

• Sonsuz güç ve iktidarı bizzat kendinden olan, varlığının başlangıcı ve sonu olmayan Allah.

kühensal / kühensâl

• Yaşlanmış, ihtiyarlamış, kocamış. Eskimiş. (Farsça)

külli irade / küllî irâde

• Allahü teâlânın başlangıcı ve sonu olmayan irâde (dileme) sıfatı.

lahc

• Dar olmak.
• Bir nesne, kabında paslanıp çıkmamak.

lahık / lâhık

• Yetişen, ulaşan, erişen. Eklenen, katılan.
• Fık: Namaz başlangıcında imama uymuşken ayrılarak tekrar namaz bitmeden imama uyan.

• Yetişen, ulaşan, erişen.
• Namaz başlangıcında imama uymuşken ayrılarak tekrar namaz bitmeden imama uyan kimse.

lebbeyk

• Hac, umre veya her ikisini yapmak üzere niyyet ederken yâni ihrâma girerken başlayıp, Mina'da Cemre-i akabede (büyük cemrede) şeytan taşlanırken atılan ilk taşla söylemesi son bulan mübârek sözler: Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk innelhamde venni'mete leke vel-mülke

ma'bud-u ezeli / ma'bûd-u ezelî / مَعْبُودِ اَزَل۪ي

• İbâdete yegane lâyık olup başlangıcı olmayan (Allah).

mabud-u ezeli / mabûd-u ezelî / mâbud-u ezelî / mâbûd-u ezelî

• Varlığının başlangıcı olmayan ve asıl ibadet edilmeye lâyık olan Allah.

• Varlığının başlangıcı olmayan ve ibadete lâyık olan Allah.

• Varlığının başlangıcı olmayan ve sadece kendisine ibadet edilmesi gereken Allah.

mahbub-u ezeli / mahbûb-u ezelî / مَحْبُوبُ اَزَلِي

• Varlığının başlangıcı olmayan ve bütün yaratılmışlar tarafından sevilen Allah.

• Başlangıcı olmayan sevgili (Allah).

makamat-ı aşere / makâmât-ı aşere

• Fenâ (Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmak) makâmının başlangıcında olan ve fenâ makâmına kavuşmak için lâzım olan on şey.

makta'

• Kesilen yer, kesinti yeri, başlangıç yeri.

matbuh

• (Çoğulu: Matâbih) (Tabh. dan) Kaynatılmış veya haşlanmış (ilâç).
• Pişirilmiş yemek.

matbuhat

• (Tekili: Matbuh) Kaynatılmış veya haşlanmış ilâçlar.
• Pişirilmiş yemekler.

matruş / matrûş / مطروش

• Sakalsız. (Arapça)
• Tıraşlanmış. (Arapça)

mebadi / mebâdi

• (Tekili: Mebde) Mebdeler, başlangıçlar, ilk unsurlar.
• Çekirdekler.
• Prensipler.

• Başlangıçlar, ilkeler.

• Başlangıçlar; temel prensipler.

• Başlangıçlar.

mebadi-i ulum / mebâdi-i ulûm

• İlimlerin altyapıları, temel yasaları, başlangıcı.

mebadi-i zaruriyye

• Bir hakikat tam bilinmeden önceki isbat edici zaruri emâreler, başlangıçlar, hazırlıklar.

mebde

• Başlangıç.

• Başlangıç.

mebde ve mead

• Başlangıç ve dönüş, ruhun dünyaya gelişi ve dönüşü, dünya ve ahiret.

mebde' / مبدأ / مَبْدَأْ

• Temel, başlangıç.

• Başlangıç.
• Kaynak, kök.
• Bilgilerin ilk kısımları.
• İlke.
• Tasavvufta sâlikin ilk başlangıcı.

• Baş taraf. Başlangıç. Başlama.
• Kaynak. Kök. Temel. Esas.

• Başlangıç noktası. (Arapça)

• Başlangıç.

mebde' ve mead / mebde' ve meâd

• Başlangıç ve sonuç, dünyâ ve âhiret; mahlûkların (yaratılmışların) nereden ve nasıl vücûda geldiği, onları kimin yarattığı, yaratılış hikmetleri, sonunda ne olacakları ve ölümden sonraki hâlleri.

mebde'-i cihad / mebde'-i cihâd / مَبْدَأِ جِهَادْ

• Cihadın başlangıcı.

mebde'-i hareket / مَبْدَأِ حَرَكَتْ

• Hareketin başlangıcı.

mebde'-i hilkat / مَبْدَأِ خِلْقَتْ

• Yaratılışın başlangıcı.

mebde'-i te'lif / mebde'-i te'lîf / مَبْدَأِ تَأْل۪يفْ

• Eser yazmanın başlangıcı.

mebde'-i vahdet / مَبْدَأِ وَحْدَتْ

• Birlik başlangıcı.

mebde-i evvel

• İlk başlangıç.

mebde-i hareket

• Hareketin başlangıcı.

mebde-i hayat

• Hayatın başlangıcı.

mebde-i hayatı

• Hayatının başlangıcı.

mebde-i hilkat

• Yaratılışın başlangıcı.

mebde-i infilak / mebde-i infilâk

• Patlamanın başlangıcı.

mebde-i intişar

• Yayılmanın başlangıcı.

mebde-i kübra

• Büyük başlangıç.

mebde-i mücahede

• Cihad etmenin başlangıcı.

mebde-i ruh

• Ruhun başlangıç ve çıkış noktası; ruhun başlangıç noktası olan kâinattaki genel hayat; kâinatın ruhu.

mebde-i sukut

• Sukutun başlangıcı. Düşüşün mebdei.

mebde-i tarih / مبدأ تاریخ

• Tarih başlangıcı.

mebde-i teayyün

• İlâhî kemâllerin, yüksekliklerin ilm-i ilâhîde başlangıcı ve ilk kaynağı.

mebde-i telif

• Yazılma başlangıcı.

mebde-i vahdet

• Başlangıçtaki birlik; Allah'ın birliğini gösteren asıl kaynak.

mebde-i vahiy

• Vahyin başlangıcı.

mebdeiyet

• Başlangıç olma işi.

medhal / مدخل

• Girilecek taraf. Dahil olacak yer.
• Giriş. Esere başlangıç. Önsöz. Mukaddeme.

• Girecek yer, kapı, giriş.
• Başlangıç.

• Giriş. (Arapça)
• Giriş yeri. (Arapça)
• Başlangıç. (Arapça)
• Dehalet. (Arapça)

meftuhane

• Başlangıç için verilen ziyâfet. Bir kitabı okumaya veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti. (Farsça)

mekbir

• İhtiyarlama, yaşlanma.

menku'

• (Menkua) Haşlanmış. Suda kaynatılmış.

mercum

• (Recm. den) Recmolunmuş. Taşlanmış, taşa tutulmuş.

merhub

• Korkulan ve kendisinden kaçılan şey.
• Aslan.

metali'

• Matla'lar. Tulu' edecek yerler veya zamanlar. Güneş veya benzerinin doğduğu yerler.
• Ast: Herhangi bir yıldızın i'tidal-i rebii (Arz'ın güneş etrafındaki gezmesinde, 20 Mart'ta bulunduğu) noktasından geçmek üzere başlangıç kabul edilen daire ile bu yıldızın semavî istiva dairesi üzeri

mey'a

• (Mey'at) Yiğitlik başlangıcı.
• Atı koşuya alıştırmak.
• Erimiş sıvı madde.
• Yere dökülen bir sıvının akıp gitmesi.
• Bir şeyin ilk zamanı. Tâzelik vakti.

miladi / miladî

• Milada ait. Milada dayanan. Ekser Avrupalıların takvim başlangıcı yaptıkları Milad yılına ait.
• İsa'nın (A.S.) doğumundan itibaren başlayan takvim ki, miladî tarih denir.

miladi yıl / mîlâdî yıl

• Hazret-i Îsâ'nın doğduğu iddiâ edilen yılı başlangıç kabûl eden ve 365,242 günlük güneş yılını esas alan takvim senesi.

mübareze / مبارزه

• Uğraşı, mücadele. (Arapça)
• Savaş. (Arapça)
• Mübareze etmek: Mücadele etmek. (Arapça)
• Mübaşeret olunmak: Girişilmek, işe başlanmak. (Arapça)

mübteda / mübtedâ

• Baş taraf, başlangıç. Baş.
• Gr: Cümlenin birinci kısmı. Arabçada isim cümlesinde fâilin bulunduğu kısım. Bu, isimden veya isim yerine geçen fiilden de olabilir.

• Başlangıç, isim cümlesinde özne.

mübteda-bih

• Kendisiyle başlanılan.

mübtedi / mübtedî

• Tasavvufta ve diğer dînî ilimlerde henüz başlangıçta olan.

müfsid

• İfsad eden, fenalaştıran. Bozan.
• Başlanmış ibadeti bozan.
• Nifak koyan, fesad ilka eden. (Hiç bir müfsid, ben müfsidim demez. Daima suret-i haktan görünür. Yahut, bâtılı hak görür. Evet kimse demez "ayranım ekşidir." Fakat siz mihenge vurmadan almayınız. Zira çok silik söz tic

• Başlanılan ibâdeti bozan şeyler.
• Karışıklık çıkaran ve bozgunculuk yapan.

müftehan

• Hoca ile talebeler arasındaki bir kitaba başlangıç ziyafeti. (Farsça)
• Hazineler. (Farsça)

muhacir / muhâcir

• İslâmiyet'in başlangıcında, sırf müslüman oldukları için Mekkeli müşriklerin zulüm ve işkencelerine mâruz kalıp, dinlerini, îmânlarını korumak için, evlerini, mallarını ve mülklerini bırakarak Resûlullah efendimizin izni ile önce Habeşistan'a, son ra Medîne-i münevvereye hicret eden Mekkeli

muhammez

• (Hamz. dan) Oksitlenmiş, paslanmış.

mukaddemat / mukaddemât

• (Mukaddeme. C..) Başlangıçlar. Mebde'ler. İleride bulunanlar.

• Önsözler, başlangıçlar.

• Öncekiler, başlangıçlar.

mukaddeme / مُقَدَّمَه

• Başlangıç.

• İlk söz. Başlangıç.
• Önde gelen. Medhal. Giriş.
• Man: İki kaziyeden ibaret olan sözün evvelki kaziyesi.

• Önsöz, başlangıç.

• Giriş, başlangıç.

mukaddeme-i mükafat-ı lahika / mukaddeme-i mükâfat-ı lâhika / mukaddeme-i mükâfat-ı lahika / مُقَدَّمَۀِ مُكَافَاتِ لَاحِقَه

• Sonradan verilecek olan mükafatın başlangıcı.

• Daha sonra verilecek mükafatın başlangıcı.

mukaddime

• Başlangıç, giriş.

• Başlangıç, başlama, giriş.

• Başlangıç, önsöz.

mukaddime-i kübra / mukaddime-i kübrâ

• Büyük başlangıç.

mukarrer / مُقَرَّرْ

• Daha sonra verilecek mükafatın başlangıcı.

mükfehirr

• Üstüste yığılmış karabulut.
• Asık suratlı adam.
• Yaşlanmış kimse.

müstesinn

• (Sinn. den) İhtiyarlanan, yaşlanan.

mute harbi

• Mute, Şam'a bağlı, Kudüs'e iki konak mesafede bir yerdi. Mute harbi müslümanlarla Rumlar arasında vuku bulan muharebelerin başlangıcıdır. Sebebi de Peygamber'in elçisinin öldürülmesidir. Resul-ü Ekrem Busrâ emiri Şürahbil bin Amr'e, ashâbından Hâris bin Umeyr ile bir mektub göndererek İslâma dâvet e

mütekellim-i ezeli / mütekellim-i ezelî / مُتَكَلِّمِ اَزَل۪ي

• Başlangıcı olmayıp ezelden beri konuşan (Allah).

mütelevvis

• Pis, kirli, murdar, paslanan, kirlenen.
• Karışmış, muhtelit.

müteselsil-i ezeli / müteselsil-i ezelî

• Başlangıcı olmayan sonsuz bir zincir.

mütteka

• Dayanmağa, yaslanmağa yarayan şey.

mütteki

• Yaslanıp oturan.

müttekiun / müttekiûn

• Yaslanıp oturanlar, yahud oturuyorlar.

nakkaş-ı ezeli / nakkâş-ı ezelî

• Başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve bütün varlıkları bir nakış halinde yaratan Allah.

neseme

• (Nesme) : (Çoğulu: Nüsüm) Nefs. İnsanın ve her nesnenin başlangıcı.

nevruz / nevrûz

• İlkbaharın başlangıcı.

• Bahar başlangıcı.

nisbeten

• Nisbetle, kıyaslanarak. Öncekine göre. Bir dereceye kadar. Şöyle böyle.

nur-u ezel

• Başlangıcı olmayan sonsuz nur.

nur-u ezeli ve ebedi / nur-u ezelî ve ebedî

• Başlangıcı ve sonu olmayan nur.

nur-u ilm-i ezeli / nur-u ilm-i ezelî / نُورُ عِلْمِ اَزَل۪ي

• Allahın başlangıcı olmayan ilminin nuru.

padişah-ı ezel ve ebed

• Varlığının başlangıcı ve sonu olmayan Padişah, Allah.

padişah-ı ezeli / padişah-ı ezelî

• Varlığının başlan-gıcı olmayan; hükmü sonsuz olan Allah.

puside

• Çürümüş, paslanıp çürümüş, çürük. (Farsça)

racim / racîm / رجيم

• Taşlanmış, recmedilmiş. (Arapça)

rahib

• Âbid. Allah'tan (C.C.) korkan.
• Manastırda oturan nasrani âlimi veya papazı. Keşiş.
• Aslan.

re's

• Baş, kafa.
• Tepe. Uç.
• Başlangıç.
• Reis.

recim / recîm

• (Recm. den) Taşlanmış, taşa tutulmuş.
• Lânetlenmiş, mel'un.

• Taşlanmış.

recm / رجم

• Taşlama, taşa tutma. (Arapça)
• Recm edilmek: Taşlanarak öldürülmek. (Arapça)

recm-i şeyatin / recm-i şeyâtîn

• Şeytanların recmi, taşlanması.

recmedilme

• Taşlanma.

resis

• Sâbit, devamlı.
• Bakıyye, artık.
• Akıllı, zeki kimse.
• Sahih olmayan haber.
• Aşk-ı muhabbetin ibtidası.
• Hastalık başlangıcı.

revk-uş şebab

• Gençlik başlangıcı.

sadr

• Her şeyin öncesi ve başlangıcının en iyisi. Kalp, göğüs, ön.Başkan... Baş. Oturulacak yerlerin en iyisi.

• Her şeyin evveli ve başlangıcının en iyisi.
• Kalb, göğüs, ön.
• Meclisin önü ve en muteber yeri. Reisin oturduğu yer.
• Rücu.
• Bir aruz kalıbı.
• Baş, reis, başkan.
• Oturulacak yerlerin en iyisi.

sadr-ı evvel

• İslâmın başlangıç devrindekiler, sahabeler.

safa / safâ

• Mekke'de bir tepe adı. Sa'yin başlangıç noktası.

şahid-i ezeli / şâhid-i ezelî / شَاهِدِ اَزَلِي

• Başlangıcı olmayan şahid (Allah).

sahsalik

• Katı, şiddetli, şedid.
• Yaşlanmış, ihtiyar kadın.
• Şiddetli ses.

sani-i ezeli / sâni-i ezelî

• Varlığının başlangıcı olmayan ve herşeyi san'atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah.

sani-i kadim-i ezeli / sâni-i kadîm-i ezelî

• Varlığının başlangıcı ve sonu olmayan ve her şeyi san'atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah.

şavt

• Hac esnâsında sa'y denen vazîfeyi yaparken, Safâ'dan Merve'ye ve Merve'den Safâ'ya her bir geliş ve tavaf yaparken Kâbe'nin Hacer-ül esved köşesinden başlayan ve başlanılan yere gelince sona eren her bir dönüş.

semacet-i ibtida

• Sözün başlangıcındaki çirkinlik.

şems-i ezel ve ebed / شَمْسِ اَزَل وَ اَبَدْ

• Başlangıcı ve sonu olmayan güneş (Allah).

sene-i hicriye

• Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâmın Mekke'den Medine'ye hicreti başlangıç sayılan ve Muharrem 1'den başlayan sene. Bu sene-i Kameriye (kamer yılı), Zilhicce ile biter, 354 veya 355 gün sürer.

serağaz / serâğâz / سرآغاز

• Başlangıç. (Farsça)

şeytan-ı racim / şeytân-ı racîm / شَيْطَانِ رَج۪يمْ

• Kovulmuş, taşlanmış şeytan.

şibl

• Aslan yavrusu.

sine

• Uyuklama, uykuya dalma başlangıcı. Uyku ile uyanıklık arası. (O anda insan, sesi duyduğu halde anlamaz.)

şir / şîr

• Aslan. (Farsça)
• Süt. (Farsça)

• Aslan.

şir-i jiyan / şîr-i jiyan

• Kükremiş aslan.

• Kükremiş aslan.

şir-i yezdan

• Hazret-i Ali Radiyallahu Anh'ın bir ismi. Allah'ın Aslanı.

şiran

• (Tekili: Şir) Aslanlar. (Farsça)

şirane

• Aslanca, gazanferâne. (Farsça)

şirdil

• (Çoğulu: Şirdilân) Aslan yürekli. Cesaretli. Cesur. (Farsça)

şirpençe

• (Şir-pençe) (Aslan pençesi) Vücutta ve daha ziyade sırtta çıkan çok tehlikeli bir çıban. (Farsça)

siyak ve sibaka mülayemet / siyak ve sibaka mülâyemet

• Sözün evveline güzel bir netice, sonrasına iyi bir başlangıç olması.

sultan-ı ezel ve ebed / sultân-ı ezel ve ebed / سُلْطَانِ اَزَلْ وَ اَبَدْ

• Başlangıç ve sonu olmaksızın, hüküm ve saltanatı ezelden ebede devam eden Sultan.

• Başlangıcı ve sonu olmayan sultan (Allah).

sultan-ı ezel, ebed

• Başlangıç ve sonu olmayan, hüküm ve saltanatı ezelden ebede devam eden Sultan, Allah.

sultan-ı ezeli / sultan-ı ezelî

• Hüküm ve saltanatının başlangıcı olmayan Allah.

sultan-ı ezeli ve ebedi / sultan-ı ezelî ve ebedî

• Başlangıç ve sonu olmaksızın, hüküm ve saltanatı ezelden ebede devam eden Sultan.

taba'

• Bulaşmak.
• Kir.
• Demirin paslanması.

tahrime

• Namaza başlanırken söylenen tekbir.
• Hacıların ihrama bürünmeleri.

• Namaza başlanırken söylenen tekbir. Hacıların ihrama bürünmeleri.

taka'vüs

• Çok yaşlanma.
• Evin eskiyip köhne olması.

takdir / takdîr

• Ölçme, değer biçme, değer verme, tâyin etme. Allahü teâlânın, olacak hâdiseleri ezelde (başlangıcı olmayan öncelerde) ilm-i ezelîsi (başlangıcı olmayan ilmi) ile bilip tâyin etmesi.

takri / takrî

• Azarlama, telaşlandırma.

takvim-i arabi / takvim-i arabî

• Hicretten 17 sene sonra görülen lüzum üzerine Hazret-i Ömer (R.A.) tarafından Kamer senesi esas ve hicret tarihi başlangıç sayılmak suretiyle tertiplenen takvim.

tarf

• Göz, bakış, nazar. Göz ucu.
• Soyu temiz kimse.
• Her şeyin nihayeti, sonu.
• Göz kapaklarını yummak veya oynatmak.
• Göze bir şey dokundurmakla yaşartmak.
• Koz: Menazil-i Kamer'den bir menzil adı. (Kamer menzillerinden birisinde aslanın alnını teşkil eden dört

tasaddu'

• (Demir) Paslanmak ve küflenmek.

tasdir

• İcra etme. Vaz' etme.
• Başlama.
• Başlangıç yazma.
• Örtme.
• Başa geçirme, başa koyma.
• Yazma.
• Çıkarma, çıkartma.

tavaf-ı sadr / tavâf-ı sadr

• Hac esnâsında cemrelerin taşlanması bittikten sonra Mina'dan Mekke'ye inildiğinde yapılan tavâf. Buna Tavâf-ı vedâ da denilir. Hac vazîfeleri bununla sona erer.

tekemmül-ü mebadi / tekemmül-ü mebâdî

• Alt yapının gelişmesi; bir şeyin başlangıç prensiplerinin ve temellerinin zaman içinde gelişmesi, mükemmeleşmesi.

tekerrüc

• Fâsid olmak, bozulmak.
• Kirlenmek. Paslanmak.

tekye

• Zikir veya ders için toplanılan yer. (Farsça)
• Dervişlerin meskeni ve mâbedi. (Farsça)
• Yaslanılacak, dayanılacak şey. (Farsça)
• İtimâd etmek, dayanmak. (Farsça)

tercüme-i ezeliye

• Ezelî tercüme; başlangıcı olmayan sonsuz varlık sahibi Allah'tan gelen tercüme.

tertibat-ı mukaddeme / tertibât-ı mukaddeme

• Başlangıçtaki sıralamalar, tertib ve düzenler.

tesa'su

• Çok yaşlanmak.
• Artık gün geçirmek.
• Bir nesnenin ekserisinin geçmesi.

teşa'us

• Tozlu topraklı olmak. Kirlenmek. Paslanmak.

tesadüf-ü a'ma / tesadüf-ü a'mâ

• Kör raslantı.

tesennün

• Halinden dönmek.
• Üzerinden yıl geçmek.
• Yaşlı olmak, yaşlanmak, ihtiyarlamak.
• (Sinn. den) Diş çıkarma.

teşeyyuh

• Şeyh olduğunu iddia etmek. Şeyhlik taslama.
• İhtiyarlama, yaşlanma.

tevessuh

• (Vesah. dan) Paslanma, kirlenme.

tevsih

• (Vesah. dan) Kirletme, murdarlama, pisletme.
• Paslandırma.

ufk-u ezel

• Başlangıcı olmayan sonsuzluk ufku.

unfuvan

• Gençlik ve güzelliğin başlangıcı, en parlak zamanı.
• Parlaklık, tazelik.

üss-ül harekat / üss-ül harekât

• Askerî harekâtın başlangıcına esas olan yer.

üstad-ı ezeli / üstâd-ı ezelî

• Varlığının başlangıcı olmayan ve bütün ilimlerin öğreticisi olan Allah.

üstad-ı ezeliye

• Varlığının başlangıcı olmayan üstad, öğretmen.

usul

• Bir ilmin veya tekniğin asıl konusundan önce öğrenilmesi gereken başlangıç bilgileri, başlangıç, tertip, düzen metod.

visadenişin / visâdenişin

• Yastığa yaslanıp oturan. (Farsça)

yevm-i ahir / yevm-i âhir

• Âhiret günü. Îmân edilmesi lâzım olan altı şeyden beşincisi. Arkasından gece gelmeyen gün. Bu zamânın başlangıcı insanın öldüğü gündür.

yılbaşı

• Sene başı. Yeni bir senenin başlaması. Başlangıç zamânına göre iki çeşit sene vardır. Mîlâdî ve hicrî sene.

zat-ı ezeli / zât-ı ezelî

• Varlığının başlangıcı olmayıp devamlı var olan Zât, Allah.

zat-ı ezeliye / zât-ı ezeliye

• Varlığının başlangıcı olmayıp zaman üstü sonsuz olan Zât, Allah.

zat-ı kayyum-u ezeli / zât-ı kayyûm-u ezelî

• Herşeyi kendi varlığıyla ayakta tutan ve varlıklarını devam ettiren, kendi varlığının da başlangıcı olmayıp sürekli var olan Zât, Allah.

zeir

• Aslan kükremesi.

zırgam

• (Çoğulu: Zarâgım) Aslan, gazanfer.