amme nevalühü

• "Cenâb-ı Hakkın lütuf ve ihsanı herkese veya herşeye şâmildir." meâlinde.

cüz'iyyat

• Cüz'î olan şeyler. Ufak tefek şeyler. Mânası düşünüldüğünde zihinde ortaklık kabul etmeyen şeyler. Mânası başka şeylere şâmil olmayanlar.

el-cüz'i / el-cüz'î

• Man: Mânası, mefhumu başkalarına şâmil olmayan, yani tek mâlum ferde âid olan kelime.

eşmel

• Daha şâmil. Çok şeyleri içine alan. Daha çok kaplamış.

havi / hâvi

• İhtiva eden, içine alan, şâmil, içeren.

hukuk-u umumiyye

• Cemiyetin bütün fertlerine şâmil olan haklar. (Mülkiyet hakkı, iştirak hakkı vs. gibi.)

ihtiva

• İçinde bulundurmak, içine almak, hâvi olmak, şâmil olmak. Bir şeyi toplamak ve korumak.

irade-i külliye

• Külli irade. Allah'ın her şeye şâmil olan emri ve iradesi.

iştimal

• İçine almak, kaplamak. Çevirmek, ihata etmek. Şâmil olmak.

kaziye-i cüziyye

• Man: Hükmü, mevzuun bazı efradına şamil olan kaziye. "Bazı şeyler serttir." gibi.

kaziye-i külliye

• Man: Hüküm mevzuunun cemi efradına şâmil olan kaziyye. "İnsanların cümlesi nâtıktır" gibi.

lef'

• Örtmek, setr etmek.
• şâmil olmak.

ma'nidar

• Bir mânâyı mutazammın olan. (Farsça)
• Nükteli, ince mânâlı. Bir mâna ifade eden. Bir mânayı şâmil olan. (Farsça bir ifade olup, mânâ; ma'ni diye okunmuştur.) (Farsça)

müsteva

• Gr: Müzekker ile müennesi şâmil olan, içine alan.

nuut

• (Tekili: Na't) Vasıflar, keyfiyetler, umuma şâmil sıfatlar.
• Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm hakkındaki medhiyeler.

şamil / şâmil / شامل

• Kapsayan. (Arapça)
• Şâmil olmak: Kapsamak. (Arapça)

şamile

• (Bak: ŞAMİL)

şevamil

• (Tekili: Şâmile) Şâmil olanlar, içine alanlar, çevreliyenler.

süryani / süryanî

• Eski Suriye halkından. Sâmilerin Aramî kolundan ve garb kısmından olan ve bunların dininden olan.

teşmil

• Şâmil kılmak. İhata eylemek. Kaplamak. İhrama bürünmek ve sür'atle yürümek.

teşmil eder

• Şâmil kılar, onları da (zulmünün) içine alır.

vasi' / vâsi'

• (Vasia) Geniş, enli. Bol. Engin. Meydanlı.
• Her ihtiyacı olana vergisi kâfi ve bol bol ihsan eden. İlmi cümle eşyayı muhit, rızkı bütün mahlukata şâmil ve rahmeti bütün şeyleri kaplamış olan Allah (C.C.)

velayet-i amm / velayet-i âmm

• Huk: Umum mallara ve fertlere şâmil olan velayet. (Şeriat hâkimleri, kadılar ve valilerin velayetleri gibi)

zabıta / zâbıta

• Yurt içinde emniyet ve intizamı korumakla vazifeli devlet kuvveti, polis.
• Fık: Bütün hususlara şâmil olmayıp yalnız bir hususa ve onun teferruatına şamil olan hususi kaideye denir. Kanun ve âdet, zabt ve idareye vesile olan bağ.