akl-ı matbu'

• Yaradılıştan olup, her çocukta olan akıl. Öğrenmeden var olan fıtrî akıl. Bu akıl mümeyyiz olmayıp kabil-i hitap değildir.

amuziş

• Öğrenme. (Farsça)
• Öğretme, tedrisat. (Farsça)

asga

• Öğrenmeğe çok hevesli.
• Çarpık suratlı.

aşk-ı imani ve ilmi / aşk-ı imanî ve ilmî

• İmandan ve ilimden gelen öğrenme aşkı.

derketmek

• Bir şeyin en esasını, dibini öğrenmek, iyice anlamak.

ders

• Tenbih, tâlimat, vazife. Bir şeyi öğrenmek için muallim veya o işi iyi bilen birisinden azar azar alınan vazife.
• Akıl.

etnoloji

• yun. Kavimleri, ayrı dil ve ırktan toplumların hayat ve özelliklerini inceleyen ilim. Önce hristiyan misyonerleri dinlerini yaymak için kavimlerin özelliklerini öğrenme ihtiyacını duymuşlar ve onların zayıf damarlarından faydalanmayı düşünmüşlerdir. 19.yy.dan itibaren ilmî gaye ile araştırmalar yapı

fenn-i teşrih

• tıb: Bir cesedin, canlı vücudunun iç yapısını öğrenme bilgisi. (Anatomi)

hece vezni

• Türklerin eskiden kullandıkları nazım âhengi ölçüsüdür ki, buna "parmak hesabı" da denir. Parmak hesabı, Türk edebiyatının başlangıcından XI. yy. a, yani Türklerin aruz veznini öğrenmelerine kadar Türk nazmının yegâne âhengi idi. Aruz vezni kabul edilmekle beraber, hece vezni terkedilmeyerek yine ha

hidemat-ı imaniye

• İmâni hizmetler. (Kur'an-ı Kerim'i ve mânâsını öğrenmeğe vesile olmak; imâni şüphelerin giderilmesine çalışmak; İslâmiyetin, hak din olduğunu isbat etmek veya isbâta vesile olmak gibi.) Görülen hizmetler. Eşyanın ve mahlukatın lisan-ı hâl ile esmâ-i İlâhiyeye ait yaptıkları tesbih ve ibadetleri.

hisse-i taallüm

• Öğrenme payı.

i'tilam

• Öğrenme, bilme.

ibtihas

• Bir şeyin doğruluğunu öğrenmek için soruşturma, tetkik etme.

iman-ı taklidi / îmân-ı taklîdî

• Bir hocadan veya kitaptan okuyup öğrenmeden ana, babasından ve etrâfından görüp işittiği gibi inanmak.

istifade

• Faydalanmak. Faydalanmağa çalışmak.
• Anlayıp öğrenmek.
• Tahsil etmek.

istifta

• Fetva istemek. Şeriata ait bir mes'ele hakkında salâhiyetli zatlardan hakikati öğrenmek.

istimzac

• Uyuşmak. Beraber karışmak.
• Birisinin mizacını, huyunu öğrenmeğe çalışmak.
• Yoklamak. Fikrini, re'yini sormak.

istıtla'

• (Çoğulu: İstıtlâât) (Tulu'. dan) Anlamağa ve bilmeğe çalışma. Öğrenmeğe gayret etme.

istizmar

• (Zamir. den) Düşüncelerini öğrenme, fikrini yoklama. Maksad ve niyetini anlamağa çalışma.

ıttıla'

• (Tulu. dan) Haberli olmak. Öğrenmek. Haberi, malumatı bulunma.
• Yukarıdan aşağı bakmak.

ıttılaat

• (Tekili: Ittılâ') Bilmeler, ıttılâlar, öğrenmeler, haberli olmalar.

kabes

• Ateş parçası.
• Ateş şulesi.
• Öğretmek.
• Öğrenmek.

kesb-i vukuf

• Vukuf kazanmak, öğrenmek.

keşf

• Açma, meydana çıkarma, gizli bir şeyi bulma, bir sırrı öğrenme.
• Allah tarafından ermişlere ilham edilen gizliyi bilme yetisi.

mekir

• (Mekr) Hile. Aldatma. Oyun. Düzen. (Birisinin kötü veya iyi hâllerini öğrenmek veya kötülüğe sevketmek ya da gayesinden alıkoymak için yapılır.)

merak

• Bir şeyi öğrenmek istemek. Çok şiddetli arzu. Heves. Düşkünlük.
• Dalgınlık. Kara sevdâ.
• Kuruntu, telâş. İç sıkıntısı. İç darlığı.

• Öğrenme isteği.

meşk eden

• Öğrenen, öğrenmek için çalışan.

meyl-i marifet / meyl-i mârifet

• Öğrenme ve bilme eğilimi.

müfti-yi macin / müftî-yi mâcin

• Din bilgilerini fıkıh kitablarından öğrenmeyip, kendi düşüncelerini din bilgisi olarak söyleyen, müslümanları mezhebsiz yapan câhil din adamı.

mütecessis

• Meraklı, gizli şeyleri öğrenmeğe çalışan.
• Casusluk eden, yoklayıp haber eriştiren.

• Araştıran, gizli şeyleri öğrenmeye çalışan.

mütecessisane / mütecessisâne

• Gizli şeyleri öğrenmeğe çalışarak. Merakla. Mütecessis bir tarzda. (Farsça)

mütecessisin / mütecessisîn

• (Tekili: Mütecessis) Meraklılar. Tecessüs edenler. Gizli şeyleri öğrenmeğe çalışanlar.

mütemerrin

• Öğrenmek için çalışan, alışmak gayesiyle egsersiz yapan.

sabr

• Acıya ve zorluğa katlanmak.
• Bir musibet ve belâya uğrayanın telâş ve feryad etmeyip sonunu bekleyip tahammül ile katlanması.
• Muharebede şecaat gösterme.
• Bir kimseyi bir şeyden alıkoymak.
• Öğrendiği bir şeyi başkasının da öğrenmesi için tâkat getirmek.

saz

• Kamış. (Farsça)
• Bir çalgı âleti. (Farsça)
• Takım, silâh, edevat. (Farsça)
• Ustalık. (Farsça)
• At takımı. (Farsça)
• Düzen, tertip, sıra. (Farsça)
• Öğrenme. (Farsça)
• Kuvvet, kudret. (Farsça)
• Menfaat. (Farsça)
• Benzer, misil, eş. (Farsça)
• Hile. (Farsça)

sermeşk

• Talebenin öğrenmesi için yazılan örnek yazı. (Farsça)

seyyah-ı talip

• Öğrenmek için seyahat eden.

silsile-i ilmiye

• İlim öğrenme dereceleri, basamakları.

ta'lim / ta'lîm / تعليم

• Öğretme. (Arapça)
• Öğrenme. (Arapça)
• Meşk. (Arapça)
• İdman, egzersiz. (Arapça)

ta'limgah / ta'limgâh

• Tâlim ve öğrenme yeri.

ta'limhane

• Öğrenme yeri. Ta'lim yeri. (Farsça)

taallüm / تَعَلُّمْ

• (İlim. den) İlim edinme. Öğrenme. Ders okuyarak öğrenme.

• Öğrenme.

• İlim öğrenme.

• Öğrenme.

taallüm etme

• Öğrenme.

tahkikat

• Araştırmalar. Hakikati ve doğruyu inceleyip öğrenmek için yapılan taharriyat.

tahsil

• Hâsıl etmek.
• İlim edinmek. İlim öğrenmek veya öğretmek için çalışmak.
• Vergi toplamak.
• Aşikâre eylemek.

tahsil-i hak

• Hakkı, doğruyu öğrenme.

tahsil-i ilim

• İlim tahsil etme, öğrenme.

tahsil-i irfan / tahsîl-i irfan

• Tasavvuf bilgilerini elde etme, öğrenme. Edeler dâimâ tahsîl-i irfân Olalar her biri, bir kâmil insan.
• İlim ve tecrübe netîcesinde bilgi edinme.

talimhane / tâlimhâne

• Öğrenme evi.

tearrüf

• Araştırarak öğrenme.

• Bir şeyi araştırarak öğrenme.

tecessüs

• İnsanların gizli hallerini, ayb ve kusûrunu merâk edip, iç yüzünü araştırıp öğrenmeye çalışmak.

tederrüs

• (Çoğulu: Tederrüsât) Ders alma, okuyup öğrenme.

tederrüsat / tederrüsât

• (Tekili: Tederrüs) Ders almalar. Okuyup öğrenmeler.

tefennün

• Fen öğrenme.

• Fen öğrenme. Birçok şeyler bilme, çeşitli şekilde gösterme.

• Fen öğrenmek.
• Çok şeyler bilmek.
• Türlü türlü olmak.
• Bir fende maharet sahibi olmak.

teneşşüd

• Bir haberi veya bir şeyi öğrenmek için insanların farkına varamıyacağı şekilde nezâketle soruşturma.

terbiye

• Allah'ın emirlerine itaat ederek ruhen ve cismen yükselmeye ve yükseltmeye çalışmak. Kemale ermeğe, nizam ve emirleri dinlemeğe çalışmak. Allah rızası yolunda gitmeyi öğrenmek.

terbiyegah / terbiyegâh

• Terbiye yeri. Öğrenme ve yetişme yeri. (Farsça)

tetebbu'

• Araştırıp tetkik etme. Derinliğine inceleyip tanıma, öğrenme. Öğrenmek için okuma.

tetebbuat / tetebbuât

• Araştırıp incelemeler. Arayıp öğrenmeler.

ulum-i ibtidaiyye / ulûm-i ibtidâiyye

• Âlet ilimleri; ana ilimleri öğrenmek için yardımcı olan sarf, nahiv, belâgat, mantık vs. gibi ilimler.

ulum-i islamiyye / ulûm-i islâmiyye

• İslâm bilgileri, din bilgileri, müslümanların öğrenmesi lâzım olan bilgiler.

ümmi / ümmî

• Anasından doğduğu gibi kalıp, okuyup yazma öğrenmeyen kimse.

vazife-i fıtriye-i ilmiye

• Yaratılıştan gelen ilim öğrenme görevi.

vukuf

• Bir şeyi etraflıca bilme, öğrenme.